دانلود مناقصه و قرارداد مترمربع زیربنا در محیط ورد Word

دانلود مناقصه و قرارداد مترمربع زیربنا در محیط ورد Word

دستورالعمل شركت در مناقصه

انجام عمليات …

 

موضوع مناقصه عبارت است از اجراي عمليات … به شرح شرايط مندرج در اسناد مناقصه

محل اجراي موضوع پيمان در …. قرارداشته و مناقصه گزار انجام عمليات موضوع مناقصه را به برنده مناقصه ( واجد شرايط) واگذار خواهد نمود . برنده مناقصه با رعايت كامل مسائل ايمني صرفاً مجري طرح هاي ابلاغي مناقصه گزار خواهد بود .

تبصره : داوطلبان شركت در مناقصه مي توانند به منظور كسب اطلاعات بيشتر از وضعيت پروژه عمليات ….. و ساير قسمتها با هماهنگي شركت …. به آدرس ” تهران – …… و يا با تلفن شماره ….. يا فاكس … از محل كارخانه و ساير تاسيسات بازديد بعمل آورند . عمليات …. مناقصه گذاشته مي شود و پيشنهاد دهنده تائيد مي نمايد كه با شناخت و اطلاعات كافي در مناقصه شركت نموده است .

1- داوطلبان شركت در مناقصه بايستي مبلغ …… ميليون ريال ( ….. ميليون ريال ) بابت سپرده شركت در مناقصه ، سفته به نفع شركت .. تسليم نمايند .

تبصره 1 : چك و وجه نقد به عنوان سپرده پذيرفته نخواهد شد .

تبصره 2 : سپرده بايد مهرو امضاء مجاز پيشنهاد دهنده را دارا باشد .

2- به پيشنهادات مبهم و مشروط و فاقد سپرده يا سپرده كمتر از ميزان مندرج در بند 1 و پيشنهاداتي كه با شرايط مناقصه اختلاف داشته باشد و يا ديرترازموعد مقرر به واحد قراردادهاي شركت برسد مطلقاً ترتيب اثر داده نخواهد شد .

3- به منظور سهولت در امر ارائه پيشنهادات ، پيشنهاد دهندگان بايستي پيشنهاد خود را براي موضوع مورد مناقصه با تصريح پايين ترين قيمتي كه مقطوعاً براي انجام كليه عمليات موضوع مناقصه حاضر به انجام آن هستند با توجه به شرايط مناقصه حداكثر تا ساعت … …. روز ….. شنبه مورخ ../../87 به آدرس: …….. ، واحد قراردادهاي شركت …. تسليم و رسيد دريافت نمايند. به پيشنهاداتي پس از ساعت مقرر به واحد قراردادها ارسال گردد ترتيب اثر داده نخواهد شد.

4- مهلت ارسال پيشنهادات به هيچوجه تمديد نخواهد شد.

5- هر پيشنهاد بايستي دريك پاكت مهر شده حاوي سه پاكت با علائم (الف) و (ب) و (ج) به شرح زير تسليم گردد.

پاكت الف – حاوي كپي و اصل سفته

پاكت ب – بايستي حاوي موارد ذيل باشد .

– اوراق شرايط شركت در مناقصه كه تماماً با تصريح اينكه ( مورد قبول است) ذيل آن تكميل و به مهر و امضاء شركت كننده در مناقصه رسيده است .

– مدارك لازم فني و بازرگاني كه نمايانگر سابقه و تجربه كاري شركت كننده در مناقصه باشد

– ارائه رضايت نامه از كارفرمايان قبلي

– ليست افراد كليدي شركت

– مداركي دال بر وضعيت مالي شركت كننده در مناقصه

– تصوير آخرين روزنامه رسمي كه مبين آخرين تغييرات هيئت مديره و امضاهاي مجاز باشد ( وازتاريخ ثبت آن بيش از دو سال نگذشته باشد)

– رونوشت مصدق اساسنامه

– شركت كننده بايد مهروامضاهاي مجاز خود را روي سربرگ رسمي شركت معرفي نمايد و آنرا درون پاكت «ب» قرار دهد

تبصره : شركت كننده در مناقصه بايستي تمامي برگهاي اسناد و مداركي را كه در پاكت (ب) قرار مي دهد مهر و امضاء نمايد و اين عمل به معني صحت و درستي مدارك ارسال شده مي باشد . بديهي است درصورت عدم تصديق(مهر و امضاءنمودن) اسناد داخل پاكت (ب) با مهر و امضاي مجاز پيشنهاد دهنده و يا تصديق خلاف واقع اسناد ، شركت ………………………………………………………….. مخير است تصميم مناسب دراين خصوص اتخاذ نمايد دراين صورت هيچگونه اعتراضي از طرف پيشنهاد دهنده مسموع نخواهد بود .

پاكت ج – صرفاً حاوي پيشنهاد قيمت است كه پايين ترين قيمت پيشنهادي براي انجام اجراي عمليات ……………………………………………………… ، بصورت صريح و روشن با عدد و حروف درآن قيد گرديده است و چنانچه درپاكت پيشنهاد قيمت (ج) غير از بهاي پيشنهادي مطلب و يا شرطي قيد شود بهيچوجه مورد توجه قرار نگرفته و منحصراً مفاد و مواد اين شرايط و رقم پيشنهادي در روي فرم پيشنهاد قيمت ملاك عمل خواهد بود پس از بستن و لاك و مهر پاكتها و درج عبارت پاكت (الف) و (ب) و (ج) در روي آنها بايستي هر سه پاكت در يك پاكت قرارداده شده و پس از بستن و مهر ، روي آن پاكت نام و نشاني و شماره تلفن پيشنهاد دهنده و عبارت ” مربوط به مناقصه محدود اجراي عمليات ……………………………….. ” قيد گردد .

تبصره 1: چنانچه پيشنهاد قيمت با عدد و حروف نباشد و يا داراي قلم خوردگي باشد مردود شناخته خواهد

شد.

تبصره2 : پيشنهاد قيمت ميبايست بر اساس جدول پيشنهاد قيمت ( جداول پيشنهاد قيمت اجراي ساختمان بر حسب مترمربع زيربنا ) باشد و براي تمامي ساختمانها قيمت واحد بر حسب متر مربع درج گردد و مجموع قيمت ها در برگه پيشنهاد قيمت درج گردد.

تبصره3 : از برنده مناقصه در زمان عقد قرارداد به ميزان 10% مبلغ كل قرارداد سفته جهت تضمين انجام تعهدات اخذ خواهد شد .

تبصره4 : مدارك تحويلي مورد بررسي دقيق قرار مي گيرد و چنانچه شركت بهرنحو مطلع شود كه هريك از خريداران اسناد مناقصه در ساير شركتهايي كه در مناقصه شركت مي كنند ، عضويت دارند يا بهرشكل ممكن ارتباط دارند ، مناقصه گزار بدون ذكر دليل ، محروميت فرد يا شركت خاطي را از اختيارات خود مي داند .

4 – پيشنهادات رسيده به ترتيب مقرر در بند 7 شرايط شركت در مناقصه ، در محل برگزاري كميسيون معاملات شركت به آدرس : …. كميسيون معاملات شركت …………… باز و قرائت خواهد شد .

5 – كميسيون معاملات ابتدا پاكتهاي (الف) پيشنهاد دهندگان را باز نموده و پس از رسيدگي و تطبيق مبلغ ضمانتنامه ، با سپرده شركت در مناقصه ، پاكت (ب) را مفتوح و پس از رسيدگي درخصوص كليه موارد خواسته شده در بند 4 و همچنين تائيد توانمندي شركت كننده در مناقصه توسط كميته فني مناقصه گزار اقدام به افتتاح پاكت(ج) خواهد نمود و چنانچه محتويات پاكت (الف) ناقص و يا مشروط باشد ، پاكات (ب) و (ج) باز نشده و ابطال و بايگاني خواهد گرديد و همچنين درصورت ناقص بودن پاكت (ب) ، عدم احراز صلاحيت مالي يا فني شركت كننده در مناقصه در كميته بررسي كننده ، از افتتاح پاكت قيمت ( پاكت ج) خودداري خواهد شد و هيچگونه اعتراضي دراين مورد مسموع نخواهد بود .

تبصره 1 : در صورتيكه قيمت پيشنهادي دو يا چند نفر از شركت كنندگان مساوي باشد حق تقدم با پيشنهاد دهنده اي است كه درمحل و يا استان محل كار سكونت دارد و درصورتيكه سايرين نيز واجد اين شرايط باشند برنده مناقصه با قيد قرعه تعيين خواهد شد .

تبصره 2 :كليه كسورات قانوني متعلق به مناقصه حاضر و قراردادي كه منعقد خواهد شد به عهده برنده مناقصه مي باشد.

6 – در صورتيكه دراسناد مناقصه اشكالاتي از نظر محاسبات و غيره وجود داشته باشد پيشنهاد دهنده موظف است اين اشكالات را منعكس و پيشنهاد اصلاحي خود را ارائه نمايد ، به هرحال عدم اظهار نظر به منزله بلااشكال بودن اسناد مناقصه تلقي خواهد شد .

7 – مدت بررسي پيشنهادات از تاريخ بازگشائي پاكات و اعلام كتبي برنده مناقصه حدوداً 2 روز خواهد بود .

8 – دعوت كتبي يا شفاهي از پيشنهاد دهندگان مادامي كه كتباً بعنوان برنده مناقصه اعلام نشده اند هيچگونه حقي براي پيشنهاد دهنده و تكليفي براي اين شركت ايجاد نمي كند .

9 – چنانچه پيشنهاد دهنده اي بعنوان برنده مناقصه اعلام و از انجام تعهدات مربوطه خودداري نمايد ، سپرده او بنفع شركت ضبط خواهد شد و همچنين سپرده نفر دوم برنده در صورتيكه با توجه به آئين نامه معاملات شركت براي انجام معامله به او رجوع شود و در ظرف مهلت تعيين شده از انجام معامله امتناع نمايد ، سپرده نفردوم نيز ضبط خواهد شد .

تبصره : سپرده نفر دوم تا امضاء و مبادله قرارداد با برنده مناقصه نزد شركت نگهداري خواهد شد .

10- در صورتيكه برنده مناقصه از تاريخ ابلاغ كتبي شركت حداكثر مدت هفت روز (باستنثناي ايام تعطيل) براي انعقاد قرارداد حاضر نشود شركت مي تواند او را در حكم مستنكف از انجام معامله تلقي نموده و سپرده او را بنفع خود ضبط نمايد .

11- شركت در قبول يا رد يك يا كليه پيشنهادات بدون آنكه احتياج به ذكر دليلي باشد مختار است .

12- پيشنهاد دهندگاني مي توانند در مناقصه شركت نمايند كه مشمول ممنوعيت مقرر اصل 141 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و نيز قانون منع مداخله كاركنان دولت در معاملات دولتي و كشوري مصوب دي ماه 1337 نباشد ضمناً برنده مناقصه در اجرا كليه موارد مناقصه حق استفاده از كارمندان دولت را ندارد .

13- با برنده مناقصه قرارداد پيمانكاري بمدت …. ماه منعقد خواهد شد .

14- شركت….. بعنوان مناقصه گزار مي تواند حجم موضوع قرارداد را تا سقف 25% كاهش يا افزايش داده و درصورت تشخيص مناقصه گزار ، برنده مناقصه موظف به انجام افزايش و يا كاهش فوق بوده و ازاين بابت مبلغ واحد قرارداد ، هيچ تغييري نخواهد داشت ولي مبلغ كل قرارداد متناسب با حجم كار افزايش و يا كاهش يافته ، تغيير خواهد نمود .

15- شركت در مناقصه و تسليم پيشنهاد توسط شركت كننده به منزله قبول تمام شرايط و اختيارات و تكاليف مندرج درآئين نامه معاملات و ساير مقررات جاري شركت ….. است .

16- شركت كننده بايد داراي شخصيت حقوقي باشد .

17- پرداخت بموقع حقوق و مزاياي پرسنل به عهده برنده مناقصه است و چنانچه به ردليلي صورت وضعيتهاي برنده مناقصه به مدت دو ماه توسط مناقصه گزار پرداخت نشود ، برنده مناقصه بايستي توان پرداخت حقوق و مزاياي پرسنل خود را داشته باشد .

18- درصورت اعلام برنده مناقصه براي انجام ساير كارهاي كوتاه مدت و موقتي ، برنده مناقصه موظف به انجام آن مي باشد كه دراين صورت هزينه مربوطه براساس تعداد افراد بكار گرفته شده (نفر شيفت) و برمبناي حداقل حقوق و مزاياي قانون كار و اموراجتماعي به برنده مناقصه پرداخت خواهد شد .

19- مناقصه گر مي بايست تمامي اسناد و نقشه هاي همراه مناقصه را مهر و امضاء نموده و همراه اسناد مناقصه ارسال نمايد.

20- مناقصه گر مي بايست سئوالات خود را بصورت كتبي حداكثر تاپايان وقت اداري روز …شنبه ، ../../87 به شماره تلفن ……………. از طريق دورنما ارسال نمايد .

تاريخ : / /1387 نام شركت كننده در مناقصه :

مهرشركت ، نام ، نام خانوادگي ، سمت و امضاء صاحبان امضاء مجاز و تعهدآور شركت كننده در مناقصه:

شركت……….. پس از بررسي و آگاهي كامل و پذيرش تعهد اجرا و مسئوليت در مورد مطالب و مندرجات دعوتنامه شركت در مناقصه ، شرايط مناقصه ، شرايط خصوصي مناقصه ، شرح خدمات مشخصات فني عمومي فهرست مقادير برآورده كار تعهدنامه اجراء و قبول مدارك و اسناد و مدارك عمومي مناقصه و موافقتنامه ، تعهد نامه عدم قانون منع مداخله كارمندان در معاملات دولتي و بطور كلي تمامي مدارك و اسناد مناقصه پس از بازديد كامل از محل و با اطلاع كامل از جمع شرايط و عوامل موجود از لحاظ انجام كارهاي سپرده در مناقصه پيشنهاد مي نمايد كه اجراي عمليات ……….. براساس شرايط و مشخصات و مفاد مندرج در اسناد و مناقصه به شرح مندرج در جدول پيوست انجام دهد.

اين شركت تعهد مي نمايد :

1. چنانچه اين پيشنهاد مورد قبول قرار گيرد و به عنوان برنده مناقصه انتخاب شود تعهد مي نمايد كه اسناد و مدارك پيمان را براساس مفاد مندرج دراسناد و مدارك مناقصه امضاء نموده و همراه تضمين انجام تعهدات حداكثر ظرف مدت هفت روز از تاريخ ابلاغ بعنوان برنده مناقصه (باستثناي روزهاي تعطيل) تسليم نمايد .
2. تائيد مي نمايد كه كليه ضمائم اسناد و مدارك مناقصه جزء لاينفك اين پيشنهاد محسوب مي شود .
3. اطلاع كامل دارد كه دستگاه مناقصه گزار الزامي براي واگذاري كار به هريك از پيشنهاد دهنده ها ندارد .
4. تحت عنوان تضمين شركت در مناقصه و به منظور تعهد به امضاء و مبادله پيمان و تسليم تضمين اجراي تعهد ، تضمين موضوع بند 1 دستورالعمل شركت در مناقصه را به نفع كارفرما در پاكت الف تقديم داشته است .

تاريخ …/…/1387 نام شركت كننده در مناقصه :

مهرشركت ، نام ، نام خانوادگي ، سمت و امضاء صاحبان امضاء مجاز و تعهدآور شركت كننده درمناقصه :

برگ پيشنهاد مناقصه

نام (موضوع) مناقصه : اجراي عمليات …..

به (نام مناقصه گزار) : شركت………

به اين وسيله ، اعلام مي كنيم كه اسناد مناقصه ، شامل دستورالعمل شركت در مناقصه ، شرايط پيمان ، شرايط خصوصي پيمان ، نقشه ها و مشخصات فني ، جدول ها و الحاقيه هاي شماره……… كارهاي موضوع مناقصه نام برده شده در بالا ، داراي اشتباه يا اشكالي نيست . بنابراين ، به اين وسيله پيشنهاد خود را براي تهيه ، نصب و اجرا ، تكميل كارها ، و رفع هرگونه عيب و نقص آنها را مجموعا به مبلغ (به عدد)…. ريال (به حروف)………. ريال اعلام مي كنيم.

اين پيشنهاد ، تا آخر ساعت اداري روز ….. تاريخ …. معتبر است .

درصورت قبول اين پيشنهاد ، ما ضمانت نامه اجراي تعهدات مشخص شده را درموعد مقرر تسليم كرده و متعهد هستيم كه در زودترين زمان ممكن پس از تاريخ آغاز ، كارها را شروع كرده و طبق مدارك ياد شده در بالا ، و در زماني كمتر يا برابر با مدت تكميل ، آنها را تكميل نماييم .

تا زمان مبادله موافقت نامه رسمي بين دو طرف ، اين برگ پيشنهاد مناقصه همراه با نامه پذيرش صادره از سوي مناقصه گزار( درصورت صدور از سوي مناقصه گزار ) ، براي دو طرف تعهدآور است .

مناقصه گزار ، درچارچوب قانون برگزاري مناقصات ، ملزم به پذيرش هيچ يك از پيشنهادهايي كه دريافت كرده است از جمله پيشنهاد با كمترين مبلغ ، نيست .

نام مناقصه گر(پيشنهاد دهنده)

نام و نام خانوادگي و عنوان امضاء كننده (گان) مجاز

امضاي مجاز

مهر مناقصه گر

تاريخ

تعهد نامه

اين شركت………………………………………… به شماره ثبت …………………… محل صدور ……………………………..به نشاني ……………………………………………………………………………….. و تلفن …………………. و فاكس …………………………

با ملاحظه مواد مندرج در دستورالعمل مناقصه ، توافقنامه ، شرايط خصوصي و تبصره هاي ذيل آنها ، مدارك و نقشه ها و قبول كليه مفاد ، براي شركت در مناقصه پيشنهاد ………………………………………………………………………………………………………………. بانضمام …. برگ سفته (ها) به شماره(هاي)……………………………………………… مورخ ……………………………………… به مبلغ ………………………………………………. ريال بعنوان سپرده تقديم مي نمايد.

تاريخ …./…./1387 نام شركت كننده در مناقصه :

مهرشركت ، نام ، نام خانوادگي ، سمت و امضاء صاحبان امضاء مجاز و تعهدآور شركت كننده درمناقصه :

 

جدول پيشنهاد قيمت

رديف	زير پروژه	واحد كار	مقدار كار	هزينه واحد	هزينه كل
1	ساختمان شماره 1	مترمربع
2	ساختمان شماره 2	مترمربع
جمع كل مبلغ اوليه پيمان

 

شركت ……………………………………… عمليات ……………………………………………………… موافقتنامه

قرارداد

اين قرارداد مابين شركت ……………………………………………… به آدرس :………………………………………….. به شماره ثبت …………….. به نمايندگي آقايان ………………………………………….. به عنوان كارفرما از يك طرف و شركت …………………………… به نمايندگي ………………………………….. به شماره ثبت …………………… دراداره ثبت شركتها و موسسات غيرتجاري و به آدرس : دفتر مركزي ……………………………………………………. به شماره تلفن…………………………………….. بعنوان پيمانكار از طرف ديگر در بيست ماده با شرايط ذيل منعقد ميگردد .

ماده 1 – موضوع قرارداد و شرح كلي كار

موضوع قرارداد عبارت است از : اجراي كامل كليه عمليات ساختماني ( ابنيه ، تاسيسات برقي ، تاسيسات مكانيكي ) ، راه اندازي و تحويل ساختمان …………….. به جز كارهاي مندرج در پيوست شماره يك ، براساس مدارك ، مشخصات فني و نقشه هاي منضم به اين پيمان كه كلا به رويت ، مهر و امضاي پيمانكار رسيده است و جزء لاينفك آن تلقي ميشود و پيمانكار با اطلاع از كميت و كيفيت آنها ، مبادرت به قبول تعهد نموده است.

ماده 2- اسناد و مدارك

اسناد و مدارك اين قرارداد عبارتند از :

1-2 قرارداد حاضر وشرايط خصوصي آن

2-2 نقشه هاي كلي و تفضيلي و اجرائي شامل :

1-2-2 نقشه هاي پلان موقعيت و طرح استقرار در ……… برگ

2-2-2 نقشه هاي معماري در ……… برگ

3-2-2 نقشه هاي جزئيات اجرائي در ……… برگ

4-2-2 نقشه هاي سازه در ……… برگ

5-2-2 نقشه هاي تاسيسات مكانيكي در ……… برگ

6-2-2 نقشه هاي تاسيسات برقي در ……… برگ

1-3 اقلامي از كار موضوع پيمان كه توسط پيمانكار انجام نميگيرد. ( پيوست شماره يك )

1-4 جداول تعيين درصدهاي انجام هركار براي فعاليت هاي مختلف كار به منظور پرداختهاي موقت براي هر زير پروژه به تفكيك ( پيوست شماره دو )

1-5 تعديل پيمان ( پيوست شماره سه )

ماده 3- تنفيذ قرارداد

اين قرارداد با تحقق كليه شرايط زير تنفيذ مي گردد :

1-3 ابلاغ كتبي شروع بكار توسط كارفرما .

2-3 پرداخت قسط اول پيش پرداخت

ماده 4 – مبلغ قرارداد و ضريب پيمان

مبلغ قرارداد -/…………………………………….(…………………………………………………………………………………………)ريال كه بر اساس قيمت پيشنهادي پيمانكار ، با توجه به شرايط اين پيمان محاسبه شده است. اين مبلغ تابع تغيير مقادير كارها و كارهاي جديد مندرج در ماده 12 مي باشد.

ضريب پيمان 15/1 ( يك و پانزده صدم ) است كه در ارتباط با ماده 17 از آن استفاده ميشود.

ماده 5- مدت قرارداد

مدت پيمان برابر با ……………………… ( …………………………….. ) ماه شمسي از تاريخ اوليه صورتمجلس تحويل زمين وكارگاه خواهد بود.

ماده 6 – محل اجراي قرارداد

اين قرارداد در محل شهرستان بوشهر به مورد اجرا در مي آيد . پيمانكار از محل اجراي قرارداد بازديد بعمل آورده و از تمامي مسائل محل اجراي پروژه از قبيل مسيرهاي دسترسي و …. آگاه ميباشد

ماده 7- دوره تضمين

حسن انجام كليه عمليات موضوع پيمان از تاريخ تحويل موقت براي مدت دوازده ( 12 ) ماه شمسي از طرف پيمانكار تضمين مي گردد. اگر در دوره تضمين معايب و نقايصي در كار مشاهده شود كه ناشي از عدم رعايت مشخصات به شرح مذكور در مدارك پيمان باشدشرايط ماده 20 پيمان حاكم خواهد بود .

ماده 8 – تعهدات پيمانكار

1-8 پيمانكار مي بايست كليه خدمات و اقدامات لازم بمنظور اجراي كامل موضوع پيمان را مطابق نقشه هاي اجرايي كه ابتدا و ضمن اجراي پروژه ابلاغ مي گردد ، دستورالعملها ، استانداردها ، مشخصات عمومي و اختصاصي و بطور كلي كليه مدارك پروژه و با در نظر گرفتن كليه شرايط ايمني بطور كامل انجام دهد .

اهم اقداماتي كه مي بايست توسط پيمانكار انجام گيرد مطابق شرح خدمات و فهرست بهاي منضم به پيمان و نقشه هاي اجرايي بوده ولي تاكيد ميگردد كه خدمات مورد نياز منحصر به اين خدمات نبوده و پيمانكار مي بايست كليه اقدامات و خدمات مورد نياز جهت تكميل پروژه را كه از طرف كارفرما ابلاغ خواهد شد انجام دهد .

2-8 پيمانكار موظف است به تعداد كافي نگهبان ذيصلاح جهت حفظ و حراست تجهيزات و ماشين آلات تهيه و نصب شده استخدام نمايد و هيچگونه مسئله اي رافع مسئوليتهاي پيمانكار نخواهد بود و چنانچه قطعه يا قطعاتي از مصالح تجهيزات تهيه شده توسط پيمانكار مفقود يا معيوب شود پيمانكار مسئول تامين عين كالا مي باشد و بايد به نحوي عمل كند كه لطمه اي به برنامه زماني اجراي پروژه وارد نگردد .

3-8 پيش بيني ، تهيه و ساخت و ايجاد شرايط كمكي براي اجراي موضوع پيمان بعهده پيمانكار بوده و اين موارد بايستي پس از اتمام كار برچيده شوند و ازاين بابت وجهي اضافه و جداگانه به پيمانكار پرداخت نخواهد شد .

4-8 چنانچه براي اجراي موضوع پيمان نياز به پيش مونتاژ ، دمونتاژ و مونتاژ باشد پيمانكار بايستي نسبت به اجراي آن اقدام نموده و از اين بابت وجهي اضافي و جداگانه به پيمانكار پرداخت نخواهد گرديد.

5-8 پس از اجراي عمليات موضوع پيمان ، پيمانكار مي بايست مراتب حسن انجام كار و مطابقت بانقشه ها و دستورالعملها را به تائيد كارفرما برساند .

6-8 پيمانكار موظف است به معرفي نماينده اي تام الاختيار و مورد تائيد كارفرما در كارگاه خواهدبود . بديهي است كليه مكاتبات انجام شده در كارگاه با اين نماينده صورت خواهد پذيرفت .

7-8 پيمانكار موظف به ارائه برنامه زمان بندي مي باشد كه پس از بررسي و تائيد كارفرما جهت اجرا به پيمانكار ابلاغ خواهد شد .

8-8 نظارت بر اجراي كار بعهده كارفرما و يا نمايندگان او مي باشد و پيمانكار موظف است بر طبق مفاد قرارداد و اسناد و مدارك و دستور العملهاي كارفرما عمل نموده و ضمن همكاري با كارفرما ، امكانات لازم جهت نظارت و بازرسي را نيز فراهم نمايد. نظر كارفرما نافي مسئوليت پيمانكار در اجراي صحيح كار نمي باشد .

9-8 تهيه و تامين ابزار، ماشين آلات مواد مصرفي مورد نياز و نيز تأمين غذا و اياب و ذهاب و اسكان پرسنل پيمانكار ، بعهده پيمانكار بوده و بايد جهت اجراي صحيح كار در زمان مناسب تهيه و تامين گردد ( غيرآنچه كه در ماده 9 تعهدات كارفرما آمده است.)

10-8 پيمانكار موظف به تحويل كار به كارفرما و اخذ تائيديه هاي مربوطه و تكميل فرمهاي تائيد كار به تعداد نسخ كافي و ارائه گزارش روزانه مي باشد .

11-8 پيمانـكار ملـزم به رعايـت اصول ايمنـي و حفاظت فـردي طبـق آئين نامه هاي اداره كار و امور اجتماعي و استانداردهاي ايمني و دستور العملهايي كه از طرف كارفرما ابلاغ ميگردد بوده و عواقب ناشي از عدم اجراي آن بعهده پيمانكار مي باشد .

12-8 هر گونه خسارت وارده ناشي از اهمال و ناهماهنگي و عدم دقت اجرائي بعهده پيمانكار بوده و علاوه بر عدم پرداخت هزينه مربوطه به پيمانكار ، خسارت وارده نيز از مطالبات پيمانكار كسر خواهد شد .

13-8 پيمانكار بدون اخذ مجوز كتبي كارفرما حق واگذاري جزء يا كل قرارداد به غير را ندارد .

14-8 چنانچه پيمانكار شخص يا اشخاصي را در رابطه با اين قرارداد بكار بگمارد ،‌ موظف است كليه حق و حقوق آنان را برابر قوانين كار و امور اجتماعي پرداخت نمايد و بهرحال مسئوليت تسويه حساب با آنان حتـي بعد از اتمام قرارداد بعهده پيمانكار است و كارفرما هيچگونه مسئوليتي را در اين خصوص نخواهد داشت.

15-8 ايجاد تسهيلات لازم جهت اجراي عمليات موضوع پيمان مانند: داربست بندي، تخته زير پايي و … بر عهده پيمانكار بوده و بابت آن هيچگونه اضافه بهايي پرداخت نمي گردد.

16-8 پاكسازي محوطه تجهيز كارگاه و محدوده انجام فعاليت ها از مواد و تجهيزات زائد بعد از اجراي موضوع پيمان بر عهده پيمانكار بوده و بابت آن اضافه پرداخت نمي گردد.

17-8 لوازم حفاظت فردي از قبيل لباس كار، كفش و كلاه و كمربند ايمني بر عهده و هزينه پيمانكار ميباشد.

18-8 پيمانكار موظف تمهيدات لازم جهت اجراي تاسيسات مكانيكي و برقي را براي پيمانكاران ديگر فراهم نمايد و اين موضوع از مسئوليت هاي پيمانكار نميكاهد و بابت آن اضافه بهائي به پيمانكار پرداخت نميگردد.

ماده 9 -تعهدات كار فرما

1-9 …………………………………………………………………………………………………………………………………….

2-9 …………………………………………………………………………………………………………………………………….

2-9 …………………………………………………………………………………………………………………………………….

ماده 10- نظارت

نظارت در اجراي تعهداتي كه پيمانكار بر طبق مفاد اين پيمان و اسناد و مدارك پيوست آن تقبل نموده است به عهده كارفرما و نماينده وي و يا دستگاه نظارت معرفي شده از سوي كارفرما خواهد بود. پيمانكار موظف است كارها را بر طبق پيمان ، اصول فني و دستورات كارفرما ، يا نماينده قانوني وي و يا دستگاه نظارت ، طبق مشخصات ، اسناد و مدارك پيوست پيمان ، اجرا نمايد.

ماده 11- تعديل آحاد بها

به قيمت هاي اين پيمان هيچگونه تعديل آحاد بها و مابه التفاوت بجز آنچه در پيوست شماره 3 پيش بيني شده ، تعلق نميگيرد.

ماده 12- نيروي انساني ، مصالح و تداركات

تامين نيروي انساني ، تهيه و تدارك كليه مصالح ، ابزار كار ، ماشين آلات و به طور كلي تمام لوازم ضروري براي عمليات موضوع پيمان و هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم مربوط ، به عهده پيمانكار است. پيمانكار متعهد است مصالح را از منابعي تهيه كند كه از حيث مرغوبيت طبق مشخصات فني مندرج در اسناد و مدارك اين پيمان باشد و مورد تائيد كارفرما و يا دستگاه نظارت قرار گيرد.

كارفرما در صورت درخواست پيمانكار ، حواله هاي لازم را در مورد مصالح و تداركات موضوع پيمان صادر خواهد نمود ولي هيچگونه تكليف و تعهدي را در قبال وصول و يا عدم وصول آن ندارد.

ماده 13 – پيش پرداخت

1-13 …. درصد(…%) مبلغ كل قرارداد پس از انعقاد قرارداد بعنوان قسط اول پيش پرداخت به پيمانكار پرداخت مي شود و پيمانكار موظف است يك فقره چك و سفته معادل رقم قسط اول پيش پرداخت جهت تضمين پيش پرداخت به كارفرما تحويل دهد.

2-13 …… درصد(…%) مبلغ كل قرارداد پس از پس از تجهيز كارگاه و پيشرفت ده درصد از اجراي عمليات بعنوان قسط دوم پيش پرداخت به پيمانكار پرداخت مي شود و پيمانكار موظف است يك فقره چك و سفته معادل رقم قسط دوم پيش پرداخت جهت تضمين پيش پرداخت به كارفرما تحويل دهد.

ماده 14- تضامين قرارداد

1-14 بمنظور تضمين اجراي تعهدات ،‌ پيمانكار سفته معادل 10% مبلغ قرارداد نزد كارفرما خواهد بود كه اين تضمين بعد از تحويل قطعي قرارداد به پيمانكار مسترد ميگردد. پيمانكار صراحتاً اعلام مي دارد كه تامين مطالبات كارفرما (به هر صورتي كه ايجاد شده باشد ) ازمحل اين تضمين بلامانع است .

2-14 “كارفرما” از هر صورت وضعيت پيمانكار مبلغ ده درصد(10%) ‌بابت حسن انجام كار كسر مي نمايد كه براساس مفاد ماده 16 اين قرارداد و بعد از اعمال جرائم و قصورات احتمالي و رفع نواقص كار به پيمانكار مسترد خواهد شد .

ماده 15- نرخ پيمان ، نحوه اندازه گيري ، پرداخت هاي موقت و قطعي

1-15 نرخ پيمان : نرخ پيمان برحسب واحد كارهاي مستقل بشرح جدول ذيل مي باشد.

رديف	زير پروژه	واحد كار	مقدار كار	هزينه واحد	هزينه كل
1	ساختمان شماره 1	مترمربع
2	ساختمان شماره 2	مترمربع
جمع كل مبلغ اوليه پيمان

اين مبالغ شامل كليه كارهاي اجرائي ، طبق نقشه و مشخصات و دستورالعملهاي كارفرما است و شامل تمامي ضرائب بالاسري ، ارتفاع ، صعوبت ، طبقات ، منطقه و . . . ميباشد و هيچگونه اضافه بها يا ضريبي به آن تعلق نميگيرد.

درصورتيكه اجراي هريك از اقلام كار در موضوع پيمان به عهده پيمانكار نباشد ، عناوين آنها در پيوست شماره يك مندرج است.

2-15 نحوه اندازه سطح زيربناي ساختمانها

1-2-15 سطوح زيربناي هر ساختمان بر اساس تصوير افقي پشت تا پشت ديوارهاي خارجي بنا ميباشد پيش آمدگي سقفها چنانچه از سه طرف به ديوارهاي پيراموني منتهي گردد جزو زير بنا محاسبه ميگردد در غير اينصورت نصف مساحت در نظر گرفته ميشود.

3-15 پرداخت هاي موقت : پرداختهاي موقت ، براساس درصدي از مبلغ هريك از پروژه ها به شرح جدول فوق و منحصرا در چهارچوب و ترتيبي كه در پيوست شماره 2 تفكيك گرديده ، انجام خواهد شد.

3-15 پرداخت هاي قطعي : مبلغ پرداخت قطعي به پيمانكار ، از حاصلضرب ارقام اندازه گيري شده در بند 1-15 و 2-15 ، بعلاوه موارد احتمالي مندرج در ماده 17 بدست مي آيد.

ماده 16 – كسورات

1-16 10% از كاركرد پيمانكار بابت حسن انجام كار كسر و نزد كارفرما باقي مي ماند. اين كسور پس از تحويل قطعي آزاد خواهد شد .

تبصره : پس از تحويل موقت و رفع نواقص با درخواست پيمانكار و موافقت شركت نصف سپرده حسن انجام كار در ازاي اخذ چك و يا سفته به ميزان دو برابر مبلغ قابل پرداخت مي باشد .

2-16 ازهرصورت وضعيت 5% بابت ماليات تكليفي كسر و بنام پيمانكار در وجه اداره دارائي پرداخت ميشود.

3-16 بيمه قرارداد بعهده پيمانكار مي باشد و پيمانكار موظف است مفاصا حساب بيمه را به كارفرما ارائه نمايد.

4-16 چنانچه در ابتدا يا خلال كار مبلغي به عنوان پيش پرداخت در وجه پيمانكار پرداخت شده باشد ، مبلغ آن از صورت وضعيتهامتناسب با رقم صورت وضعيت كسر و رقم پيش پرداخت تا خاتمه كارمستهلك خواهد شد.تضمين پيش پرداخت پس ازاستهلاك كامل به پيمانكارمستردخواهد شد .

ماده 17- تغييرات

در صورتيكه بعد از انعقاد پيمان در حين اجرا تغييراتي در مشخصات فني ( از جمله تغيير نوع مصالح ) و يا نقشه هاي اجرائي از طرف كارفرما به پيمانكار ابلاغ گردد و اين تغييرات ، نوع مصالح و يا حجم عمليات را نسبت به نقشه هاي اوليه تغيير دهد ، پيمانكار مكلف به انجام كار با نرخهاي پيمان بدين شرح خواهد بود.

1-17 در صورتيكه تغيير در متراژ كارهاي مندرج در بند 1-15 ماده 15 ايجاد شود بهاي اين تغييرات بر مبناي نرخ تعيين شده در قرارداد محاسبه ميگردد.

2-17 چنانچه در صورتيكه تغيير مربوط به جزئيات كار باشد ، مابه التفاوت قيمت بر اساس نرخ واقعي زمان و محل اجرا و با اعمال ضريب 0526/1 ( يك و پانصد و بيست و شش ده هزارم ) محاسبه شده و در صورت وضعيت ها بصورت آيتم ستاره دار پرداخت ميگردد. قيمت هاي تائيد شده فوق شامل تمامي كسورات مندرج در بند 16 ميباشد.

3-17 چنانچه علاوه بر مشخصات ، نقشه ها و اسناد مدارك ، آيتم قيمت جديد به پيمانكار ابلاغ گردد پيمانكار موظف است آناليز قيمت جديد را بر اساس نرخ واقعي زمان و محل اجرا و با اعمال ضريب پيمان ( ماده 4 ) به كارفرما ارائه نموده تا پس از بررسي و تائيد كارفرما به پيمانكار ابلاغ گردد.قيمت هاي تائيد شده شامل تمامي كسورات مندرج در بند 16 ميباشد.

ماده 18- پاداش تسريع دركار ، خسارت تاخير در كار

بازاي هر روز تاخير پيمانكار در اجراي برنامه زمان بندي مورد تائيد كارفرما 001/0 از مبلغ كل قرارداد

كسر ميگردد و در صورت تسريع در اجراي برنامه بازاي هر روز تسريع يك در هزار از مبلغ كل قرار دادبعنوان پاداش به پيمانكارپرداخت مي شود .

ماده 19- ضرر و زيان ناشي از خسارت وارده

هر گونه خسارت وارده به ماشين آلات ، تجهيزات ، مـواد اوليه ، قطعات و غيره ضمن كار در كارگاه محل

اجراي قرارداد بر عهده پيمانكار ميباشد و در صورت نياز به بازسازي و يا جايگزيني كلاً به هزينه و عهده پيمانكار مي باشد . در صورتي كه با اعلام برنامه زماني كارفرما ،‌ نسبت به رفع ايراد وارده از طرف پيمانكار اقدامي نشود ، كارفرما خود راساً اقدامات لازم را انجام داده و هزينه هاي مربوطه را از مطالبات و تضامين پيمانكار باضافه 15% بالاسري كسر مي نمايد . در صورت وجود نواقص پيمانكار به هزينه خود آنها را برطرف خواهد كرد ، درغيراينصورت كارفرما نواقص را از محل سپرده حسن انجام كار مرتفع نموده بعلاوه 15% بالاسري برداشت خواهد نمود .

ماده 20 -تحويل موقت و تحويل قطعي

1-20 تحويل موقت عبارتست از تحويل كامل موضوع قرارداد و انجام تست هاي موفقيت آميز و ارائه گواهينامه هاي مربوطه . بنا به تقاضاي پيمانكار‌ و پس از تائيد آن توسط دستگاه نظارت ، كارفرما نمايندگان خودرا جهت تشكيل كميسيون تحويل موقت معرفي مي نمايد ، آنگاه پيمانكار و نمايندگان كارفرما كنترل نهائي را در مورد انطباق مجموعه هاي موضوع قرارداد با مشخصات فني و قراردادي بعمل آورده و گواهي تحويل موقت صادر و به امضاء طرفين ميرسد .

تبصره : هرگاه كميسيون تحويل موقت عيب يا نقصي را در كار مشاهده نمايد اقدام به تنظيم صورتجلسه تحويل موقت با تعيين مهلتي براي رفع نقص مي نمايد دراينحالت بايستي فهرستي از نقايص و معايب تنظيم و ضميمه صورتجلسه تحويل موقت گردد .

2-20 تحويل قطعي عبارتست ازطي دوره تضمين و رفع نواقص احتمالي بنا به تقاضاي كتبي پيمانكار كارفرما موضوع را رسيدگي و نمايندگان خود را جهت تشكيل كميسيون تحويل قطعي معرفي مينمايد آنگاه درصورت رضايت كارفرما ازعملكرد و رفع نواقص احتمالي در دوره تضمين ‌، گواهي تحويل قطعي صادر و به امضاء طرفين ميرسد .

ماده 21 – اقامتگاه قانوني طرفين

اقامتگاه قانوني طرفين همان است كه درمقدمه قرارداد درج گرديده است وكليه مكاتبات و مراسلات و ابلاغيه هاو اخطاريه هاي احتمالي به آدرس فوق ارسال ميگرددودرصورت تغيير اقامتگاه هر يك از طرفين بايستي نشاني جديد خود را به اطلاع برساند در غير اينصورت كليه مكاتبات و مراسلات ابلاغ شده تلقي ميگردند .

ماده 22- شرايط فورس ماژور

كليه تعاريف فورس ماژور در قوانين جمهوري اسلامي ايران براي اين قرارداد معتبر ميباشد .

ماده 23 – رعايت مقررات ايمني و فني

رعايت مقررات ايمني و فني الزامي است و پيمانكار مي بايست قبل از شروع بكار ،‌ آموزشهاي لازم ايمني و فني را به پرسنل تابعه خود تعليم داده و نسبت به استفاده و به كارگيري لوازم ايمني درحين انجام موضوع پيمان توسط پيمانكار و پرسنل استخدامي مشاراليه بايد قويا اعمال نمايد .

ماده 24 – حل اختلاف و داوري

درصورت بروزهرگونه اختلاف ناشي ازاجراي قرارداد،‌موضوع،بدوا ًازطريق مذاكره وياارجاع موضوع اختلاف به كارشناس مرضي الطرفين حل وفصل و در صورت عدم توافق به محاكم قضائي جمهوري اسلامي ايران ارجاع خواهد شد .

ماده 25 – فسخ قرارداد

در صورت عدم توجه به اجراي مفـاد قرارداد و رعايت نكردن كيفيت كار و دستور العمل هـا و مشخصات

فني پيمان و همچنين عقب ماندن از برنامه زمان بندي ،‌ كارفرما مي تواند يك طرفه قرارداد را فسخ و كليه ضرر و زيان ناشي از آن را از مطالبات و سپرده هاي پيمانكار بدون نياز به مراجعه به مراجع قضائي كسر و به نفع خود ضبط نمايد . همچنين كارفرما مي تواند بخش يا كل قرارداد را به تشخيص خود به شخصيت حقيقي و يا حقوقي ديگري واگذار و يا پس از اخطار كتبي با پيش بيني 15 روز مهلت قرارداد را يكجانبه فسخ نمايد.

ماده 26 – نسخ قرارداد

اين قرارداد در سه نسخه و بيست و شش ماده تنظيم گرديده و از هر حيث تابع قوانين جمهوري اسلامي ايران بوده و هر نسخه به تنهائي حكم واحد را دارد و طرفين با امضاي خود آن را معتبر مينمايند .

پيمانكار كارفرما

……………………………. …………………………………………

 

شرايط خصوصي پيمان

اين شرايط خصوصي ، در توضيح و تكميل موادي از شرايط قرارداد است كه تعيين و تكليف برخي از موارد در آنها ، به شرايط خصوصي پيمان موكول شده است، هرگونه نتيجه گيري و تفسير مواد مختلف اين شرايط خصوصي، بي اعتبار است . شماره و حروف بكار رفته در مواد اين شرايط خصوصي ، همان شماره و حروف مربوط به آن در شرايط و مفاد قرارداد است .

ماده 8 ) تعهدات پيمانكار بشرح ذيل ميباشد :

1. پيمانكار ميبايست با در نظر داشتن كليه جوانب نسبت به تهيه مصالح و تجهيزات ، بارگيري ، حمل ، تخليه ، انبار و نگهداري كليه مصالح و تجهيزات و موارد اجرا به پايكار اقدام نمايد. اين هزينه و هزينه هاي مربوط به جابجائي هاي مكرر قبل از اجرا بر عهده پيمانكار ميباشد.
2. پيش بيني تمهيدات كار در ارتفاع و صعوبت هاي ناشي از آن برعهده پيمانكار ميباشد.
3. تهيه و نصب و راه اندازي تاسيسات برقي و مكانيكي بر عهده و هزينه پيمانكار ميباشد.
4. پس از اتمام عمليات پيمانكار ميبايست مراتب حسن انجام كار و مطابقت آن با مشخصات و نقشه ها و دستورالعملها را به تائيد كارفرما برساند. پيمانكار ميبايست نسبت به انجام خدمات لازم به منظور تصحيح و ترميم مجدد هر قسمت از كار كه به دلايل مرتبط با كار پيمانكار و بنابر تشخيص كارفرما فاقد كيفيت لازم و عملكرد مناسب باشد بدون دريافت حق الزحمه اضافي اقدام نمايد.
5. پرداخت كليه حقوق و مزايا ، اضافه كاري ، حق سنوات ، عيدي بن خوار و بار ، حق مسكن و . . . و هر آنچه در قانون كار و امور اجتماعي براي كاركنان و كارگران تعريف شده است ، بر اساس قانون كار و امور اجتماعي برعهده و هزينه پيمانكار خواهد بود.
6. پيمانكار موظف به كنترل پرسنل تحت امر خود بوده و ميبايست سيستمي را ايجاد نمايد تا مقررات اداري و انضباطي و ايمني كارفرما ، در محيط كاري به اجرا گذاشته شود .
7. پيمانكار متعهد ميگردد جهت تقليل هزينه هاي بهره برداري ، كليه عمليات را با بهترين روش ها بوسيله كاركنان متخصص و داراي تجربه كافي انجام دهد.
8. كارفرما دستورالعملها و مقررات ايمني مصوب را در اختيار پيمانكار قرار ميدهد .
9. كارفرما يا نماينده وي در مدت اجراي قرارداد مي تواند بنا بر تصميم خود و در هر زمان به دفعات مختلف ، عمليات اجرائي پيمانكار را بازرسي نمايد و پيمانكار موظف است هر نوع اطلاعات و مداركي مورد نياز را در اختيار بازرسين قرار دهد.
10. پرسنل پيمانكار بايد داراي دانش فني و مهارت لازم جهت اجراي عمليات موضوع پيمان باشند و تائيد صلاحيت آنها بر عهده كارفرما خواهد بود ( مدارك لازم جهت تائيد پرسنل مي بايست توسط پيمانكار به كارفرما ارائه گردد )
11. تهيه سخت افزار و نرم افزارهاي اداري مورد نياز و هرگونه لوازم اداري و فني مهندسي ( شامل دوربين نقشه برداري ، كامپيوتر ، نرم افزارهاي مربوطه و لوازم تحرير و ميز و صندلي و . . . ) بر عهده پيمانكار ميباشد .
12. در صورتيكه پيمانكار با وجود اخطار كتبي كارفرما يا نماينده وي در انجام صحيح كار تعلل ورزد و يا بطور كلي از انجام تكاليف استنكاف نمايد ، كارفرما نسبت به انجام آن اقدام نموده و كارفرما يا نماينده وي تعيين خسارت نموده و راسا نسبت به كسر ميزان به اضافه 15 % خسارت وارده از محل مطالبات يا تضامين يا صورت وضعيت هاي پيمانكار اقدام مينمايد.
13. پيمانكار ميبايست حداكثر تا روز دهم ماه بعد نسبت به تهيه و تنظيم صورت وضعيت ماه قبل خود اقدام نموده و آن را به كارفرما تحويل نمايد.
14. تامين گروه نقشه برداري به همراه لوازم مربوطه به عهده پيمانكار ميباشد.
15. تهيه كليه ابزار و ماشين آلات و جرثقيل و كليه ماشين آلات مورد استفاده جهت اجراي عمليات موضوع پيمان بر عهده پيمانكار ميباشد.
16. تميز كاري و خارج نمودن كليه ضايعات حاصل از كار و حمل آن در صورت نياز به خارج از كارگاه با مجوز و نظر كارفرما در تعهد پيمانكار ميباشد .
17. تامين نفرات و كارشناسان و كارگران مجرب براي اجرا و كنترل كيفي كار به نحو مطلوب ، بر اساس مشخصات فني و نقشه ها جزو تعهدات پيمانكار ميباشد.
18. هزينه هرگونه سرقت يا خسارت به مصالح و تجهيزات تهيه شده توسط پيمانكار بر عهده وي بوده و در اينگونه موارد پيمانكار موظف به جايگزيني اقلام سرقت رفته يا خسارت ديده ميباشد و اين موارد بايد به گونه اي باشد كه خللي در زمانبندي اجراي موضوع پيمان ايجاد نكند. هزينه جايگزيني بر عهده پيمانكار ميباشد.
19. پاكسازي محوطه تجهيز كارگاه و محدوده انجام فعاليت ها از مواد و تجهيزات زائد بعد از انجام اجراي عمليات بعهده پيمانكار بوده و هزينه اضافي بابت آن پرداخت نميگردد.
20. پيمانكار ميبايست چارت سازماني

تأثیر فناوری نانو بر آسفالت

تأثیر فناوری نانو بر آسفالت

در سال 1870 يک شيميدان بلژيکي با نام دسمت(Desmedt) اولين سنگفرش آسفالت واقعي را، که مخلوطي از ماسه بود، در برابر تالار شهر در نيويورک ايجاد نمود. طراحي دسمدت در بزرگراهي در فرانسه در سال 1852 مورد الگوبرداري قرار گرفت. سپس دسمدت خيابان پنسيلوانيا در واشينگتن را آسفالت کرد که سطح اين پرژه 45149 متر مربع بود.يکي از نمايندگان محلي کنگره به دسمدت گفت: ”اين کار هرگز عموميت نخواهد يافت.“ با اين حال، بر اساس تقاضاي رو به‌رشد بازار، پيش‌بيني مي‌‌شود پس از 137 سال (در سال 2007) بازار آسفالت- قير معدني به 107 ميليون تن برسد. در اين ميان آسفالت معلق بيشترين رشد را دارد. همچنين به عنوان نشانه‌اي از رشد اين محصولات در آينده، چندي است كه کار بر روي آسفالتي که در موقع خرابي خودش را تعمير کند، آغاز شده است. به کارگيري فناوري نانو در ساخت زيربناهاي مربوط به حمل ونقل، تقريباً معادل با تلاش بشر براي فرستادن انسان به ماه در سال 1960 است.

در سال 1870 يک شيميدان بلژيکي با نام دسمت(Desmedt) اولين سنگفرش آسفالت واقعي را، که مخلوطي از ماسه بود، در برابر تالار شهر در نيويورک ايجاد نمود. طراحي دسمدت در بزرگراهي در فرانسه در سال 1852 مورد الگوبرداري قرار گرفت. سپس دسمدت خيابان پنسيلوانيا در واشينگتن را آسفالت کرد که سطح اين پرژه 45149 متر مربع بود.يکي از نمايندگان محلي کنگره به دسمدت گفت: ”اين کار هرگز عموميت نخواهد يافت.“
با اين حال، بر اساس تقاضاي رو به‌رشد بازار، پيش‌بيني مي‌‌شود پس از 137 سال (در سال 2007) بازار آسفالت- قير معدني به 107 ميليون تن برسد. در اين ميان آسفالت معلق بيشترين رشد را دارد. همچنين به عنوان نشانه‌اي از رشد اين محصولات در آينده، چندي است كه کار بر روي آسفالتي که در موقع خرابي خودش را تعمير کند، آغاز شده است.
به کارگيري فناوري نانو در ساخت زيربناهاي مربوط به حمل ونقل، تقريباً معادل با تلاش بشر براي فرستادن انسان به ماه در سال 1960 است.
در سال 2005 ايده ساخت آسفالتي براي بزرگراه‌ها که بتوانند خودشان را تعمير کنند براي بسياري دور از ذهن به نظر مي‌رسيد. بنابراين صنعت آسفالت-قير به يک تحول نياز دارد تا مردم بتوانند امکانات فناوري نانو را ديده و مزاياي آن را درک نمايند.
دکتر ليوينگستون، فيزيکدان برنامه تحقيقات زيربنايي پيشرفته در اداره کل بزرگراه‌هاي فدرال (FHWA)، مي‌گويد: ”آسفالت و سيمان هر دو جزء نانومواد مي‌باشند. تاکنون ما نتوانسته‌ايم بفهميم که در اين سطح چه اتفاقي مي‌افتد، اما اين اثرات بر عملکرد مواد تاثير مي‌گذارند.“
بنا بر گفته ليوينگستون، يک ماده پليمري ساختاري که مي‌تواند به طور خود به خودي ترک‌ها را اصلاح نمايد، قبلاً توليد شده است. اين پيشرفت قابل ملاحظه با استفاده از يک عامل اصلاح کننده کپسوله شده و يک آغازکننده شيميايي کاتاليستي درون يک بستر اپوکسي ايجاد شده است.
يک ترک در حال ايجاد موجب گسستن ميکروکپسول‌هاي موجود شده، در نتيجه عامل اصلاح‌کننده با استفاده از خاصيت مويينگي درون ترک رها مي‌شود. با تماس عامل اصلاح‌کننده با کاتاليزور موجود، اين عامل شروع به پليمريزه شدن نموده، دو طرف ترک را به هم مي‌چسباند.
اين روش مي‌تواند منجر به توليد آسفالتي شود که ترک‌هاي خود را اصلاح مي‌کند. ليوينگستون مي‌گويد: ”هيچ‌کس نمي‌تواند براي رشد اين فناوري زماني را پيش‌بيني کند، اما پيشرفت واقعي در حال انجام است و قابليت‌هاي موجود بسيار هيجان‌آور مي‌باشند.“
با اين حال، براي استفاده‌کنندگان فعلي آسفالت، تصور نبود دست‌انداز، يا نبود تأخير به خاطر تعميرات آسفالت، بسيار دور از دسترس بوده و نگراني‌هاي جدي آنها را برطرف نمي‌سازد.
محيط زيست عامل اصلي تأثيرگذار در فرايند تصميم‌گيري براي پروژه‌هاي بزرگراه در بسياري از کشورها است. مزاياي يک آسفالت متفاوت براي جاده‌ها از ديدگاه زيست‌محيطي و مصرف انرژي، تنها يک بخش
مهم از فرآيند تصميم‌گيري است. ديدگاه‌هاي زيست‌محيطي موجب تسريع پيشرفت‌هاي فني و اجتماعي مي‌شوند. نيازهاي چندگانه حفاظت از محيط زيست شامل: محدود نمودن انتشار گازهاي گلخانه‌اي، مصرف کمتر انرژي، کاهش سر و صداي ترافيک و اطمينان از سلامتي و راحتي در رانندگي، اهدافي هستند که به دليل ايجاد مسئوليت مشترک، مهم‌تر از تمام پيشرفت‌هاي علمي مي‌باشند.
يکي از اين اهداف بستن چرخه مواد يا استفاده صد در صدي از مواد قابل بازيافت در ساخت جاده است. صنعت در اين زمينه تجربه زيادي در مورد استفاده از محصولات فرعي در آسفالت به دست آورده است.
مثال‌هايي از مواد زايدي که در مخلوط آسفالت مورد استفاده قرار گرفته‌اند، عبارتند از: تفاله کوره شيشه‌دمي، خاکستر حاصل از سوزاندن زباله‌هاي شهري، خاکستر موجود در مراکز توليد برق به وسيله زغال، آجر‌هاي خرد شده، پلاستيک حاصل از سيم‌هاي برق قديمي و لاستيک حاصل از تايرهاي کهنه.
با اين حال، استفاده موفقيت‌آميز از اين محصولات وابسته به تحقيقات کامل در زمينه منابع و ويژگي‌هاي آنها بوده و معمولاً در سطح پاييني قابل انجام است. در اين حالت امکان بررسي پيوسته عملکرد آسفالت نيز وجود دارد که خود موضوعي مورد بحث است.
با اين حال، مطابق گفته‌هاي مارك بلشه، مدير آسفالت لاستيک در پروژه آسفالت‌سازي آرام آريزونا، حمايت عمومي – نه تحقيقات علمي- کليد توسعه صنعت توليد آسفالت با استفاده از محصولات فرعي است.
پرژه آريزونا ارزشي معادل 34 ميليون دلار داشته و در همين سال به پايان خواهد رسيد. اين پروژه تقريباً 70 درصد (185 کيلومتر)آزادراه ناحيه فونيكس را دربرگرفته و آسفالت آن قادر خواهد بود تا مدت طولاني صداي ناشي از اصطکاک را در جاده کاهش دهد.
آسفالتِ داراي لاستيک تنها درصد بسيار کم و تقريباً بي‌اهميتي از درآمد صنعت ساختماني را به خود اختصاص مي‌دهد، اما بلشه مي‌گويد که با افزايش رغبت عمومي اين درصد افزايش خواهد يافت.
به عنوان مثال در ژاپن، گروه تحقيقات آسفالت لاستيک (JARRG)، که شامل مجموعه‌اي از توليد‌کنندگان تاير و شرکت‌هاي آسفالت‌سازي مي‌باشد، يک اتصال‌دهنده آسفالت بسيار ويسکوز را توسعه داده‌اند که از انبساط و پخش تايرهاي کهنه‌اي که به صورت بسيار ريز ساييده شده‌اند، توليد مي‌شود. اين اتصال دهنده
در مخلوط آسفالت پخش شده و سپس پخته مي‌شود.اين ماده مي‌تواند به عنوان يک ماده الاستيک مابين مواد متراکم ديگر عمل نموده و از اين طريق، ارتعاش و صدا را کاهش دهد. بنا بر اعلام JARRG اقبال عمومي به اين محصول بسيار خوب است.
بلشه مي‌گويد: ”افرادي که در صنعت آسفالت لاستيک درگير بوده‌اند، همواره سعي کرده‌اند که آن را به دليل ويژگي‌هاي مهندسي بسيار عالي‌اش به فروش برسانند. امّا بيش از هر چيز اين محصول به عنوان کاهش دهنده صدا شناخته شده است و در پشت اين قضيه، استقبال عمومي قرار دارد.“
وزارت حمل و نقل آريزونا (ADOT) سه سال پيش يک نوع آسفالت را در بزرگراه سوپر استيشن در ناحيه آريزونا به کار برد. بلشه مي‌گويد كه به محض اتمام آسفالت اين بزرگراه، ADOT و مسئولين محلي سيل عظيمي از تلفن‌ها و ايميل‌ها را دريافت نمودند که از اشتياق مردم نسبت به اين جاده کم‌صداتر حکايت داشت.
البته همه چيز آسفالت لاستيک کامل نيست. اين مخلوط باعث ايجاد بخار و بو در فرآيند آسفالت کردن شده، هنوز در مورد قابل بازيافت بودن آن بحث وجود دارد. اين آسفالت نسبت به آسفالت‌هاي معمول بسيار گران‌تر بوده و آسفالت‌کاراني که تا به حال با اين ماده چسبناک کار نکرده‌اند، ممکن است در کار کردن با آن، که بايد در يک بازه دمايي معين انجام شود، دچار مشکل باشند.
ممکن است نظر بلشه در مورد نظر عمومي درست باشد، اما روي ديگر سکه اين است که خواست استفاده‌کنندگان از جاده کم‌صدا‌تر و در عين حال داراي اثرات زيست‌محيطي کمتر، افزايش يافته است. اين امر باعث تمرکز بيشتر تحقيقات بر روي مسائل مربوط به حمل و نقل، از جمله مواد مورد استفاده در جاده شده است.
افزايش عمومي در ميزان حمل و نقل، بار بيشتر بر روي محور، و فشار بيشتر تاير بر روي جاده، تقاضا براي آسفالت‌هاي قوي‌تر وبادوام‌تر را افزايش مي‌دهد. حمل و نقل بيشتر به اين مفهوم نيز مي‌باشد که ايجاد مشکل در حمل و نقل براي تعميرات جاده‌اي مطلوب نيست و اين امر موجب ايجاد تقاضاي بيشتر براي تحقيق و توسعه مؤثر مي‌گردد.

 

روش های اندازه گیری سر و صدا در محیط کار بر اساس استانداردها

«هدف از انداره گيري سر و صدا»

مناسب ترين روش براي كنترل صدا، اندازه گيري سر و صدا و ميزان مراجهه با آن
مي باشد. بدين طريق مي توان محل هاي پر سر و صدا و افراد در معرض آلودگي صوتي را شناسايي نمود.

«روش اندازه گيري سر و صدا»

جهت تعيين تماس صوتي مطابق با اهداف بهداشت حرفه اي تراز فشار صوت
اندازه گيري مي شود. براي اين منظور از روش ها و تجهيزات مختلفي استفاده مي شود كه انتخاب آنها بستگي به سر و صداي محيط و ميزان اطلاعات مورد نياز دارد. اولين قدم در اين راه مشخص كردن وجود يا عدم وجود مشكل سر و صدا در محيط كار مي باشد.

در اين مقاله مراحل اندازه گيري سر و صدا بطور مختصر شرح داده شده است. (جهت كسب اطلاعات بيشتر به استاندارد 56/107 CSA و استاندارد تأئيد شده كشور خود مراجعه نمايند.)

«چگونگي تشخيص مشكل سر و صدا»

اولين قدم در اندازه گيري تشخيص مشكل سر و صدا مي باشد كه بازديد مقدماتي در اين رابطه بما كمك مي كند. در زير شاخص هاي تعيين سر و صداي مخاطره آميز عنوان گرديده است.

· سر و صدا بيشتر از صداي ترافيك شهر شلوغ مي باشد.

· افراد بايد با كساني كه در فاصله 3 متري قرار دارند با صداي بلند صحبت كنند.

· افراد جهت استفاده از راديو و تلويزيون (در مواقع عادي) مجبورند صداي اين
وسايل را بلند كنند.

· بعد از چنين سال كار، در محيط پر سر و صدا در مكان هاي شلوغ و اجتماعات
دچار مشكلات ارتباطي مي شوند.

«مواردي كه در زمان اندازه گيري بايد مورد بررسي قرار گيرد»

قبل از اقدام به اندازه گيري بايد اطلاعات مورد نياز را جمع آوري نموده و از موارد زير آگاهي داشته باشيم.

· هدف اندازه گيري: كنترل صدا، جلوگيري از افت شنوائي، اجراي آئين نامه
صوتي و ….

· منابع توليد صدا وزمان فعاليت آنها.

· نوع صدا: يكنواخت، متناوب، ضربه اي.

· موقعيت افرادي كه در محيط هاي پر سر و صدا كار مي كنند.

اولين مرحل اندازه گيري بازديد مقدماتي جهت تعيين موارد زير مي باشد.

· وجود مشكل سر وصدا

· نياز به اندازه گيري

دومين مرحله تعيين ميزان تماس فردي با صدا مي باشد يعني ميزان صدايي كه شخص در زمان كاري با آن مواجه است.

اگر صدا يكنواخت باشد، اطلاعات گرفته شده از بازديد مقدماتي، جهت تعيين اين ميزان بكار مي رود. ولي اگر صدا غير يكنواخت باشد و يا فرد در موقعيتي ثابت كار نكند و در حال گردش باشد بايد دزيمتري صدا انجام گيرد.

«تجهيزات مورد نياز براي اندازه گيري سر وصدا»

متداول ترين وسيله جهت اندازه گيري صدا، دستگاه صدا سنج SLM و صدا سنج از نوع جمع شونده ISLM مي باشد. آگاهي از نحوه كاليبراسيون، طرز استفاده و گرفتن اطلاعات لازم از دستگاه جهت انتخاب دستگاه مورد نياز امري مهم مي باشد.

جدول شماره 1 راهنما جهت انتخاب دستگاه مي باشد (اطلاعات مذكور توسط كارخانه سازنده ارائه مي گردد)

جدول شماره 1 – راهنماي انتخاب دستگاه

 

نوع اندازه گيري	دستگاه اندازه گيري مناسب	نتيجه	توضيحات
ميزان تماس فردي با صدا	1- دزيمتر صدا	دز يا تراز معادل صدا	بالاترين دقت براي تعيين ميزان تماس فردي
	2- ISLM	تراز معادل صدا	اگر كارگر موقعيت ثابت ندارد و در حال گردش است تعيين ميزان تماس فردي مشكل مي باشد مگر اينكه كار را بتوان به فعاليت هاي مشخص تقسيم كرد.
	3- SLM	dB(A)	اگر تراز صدا متغير بود تعيين ميزان تماس ميانگين مشكل مي باشد. فقط زمان هايي مفيد است كه كار را بتوان براحتي به فعاليت هاي معين تقسيم كرد و تراز صدا در تمام وقت ثابت باشد.
ميزان صدايي كه بوسيله منبع توليد مي شود.	1- SLM	dB (A)	اندازه گيري بايد در فاصله 1 تا 3 متري انجام گيرد (نبايد مستقيماً در منبع انجام شود)
	2- ISLM	تراز معادل صدا dB (A)	اگر صدا خيلي متغير باشد اين وسيله خيلي مفيد است مي توان تراز معادل صوت را در يك دوره زماني كوتاه اندازه گيري (يك دقيقه) كرد.
بازديد مقدماتي	SLM	dB(A)	تهيه نقشه و ثبت اندازه گيري ها روي آن
	ISLM	تراز معادل صدا dB(A)	براي صداهاي خيلي متغير
صداي ضربه اي	SLM ضربه اي	ماكزيمم تراز فشار صوت بر مبناي شبكه A	اندازه گيري ميزان ماكزيمم هر ضربه
SLM = صداسنج ISLM = صداسنج از نوع جمع شونده

 

معرفي دستگاه صدا سنج «SLM»

SLM شامل ميكروفن، مدار الكتريكي و نشانگر مي باشد. ميكروفن تغييرات جزئي فشار هوا ناشي از صدا را گرفته و آنها را به پيام هاي الكتريكي تبديل مي كند. اين پيام ها توسط مدار الكتريكي تغيير يافته ودر نهايت بصورت تراز صوتي بر مبناي دسي بل نشان داده مي شود.

SLM تراز فشار صوتي لحظه اي را در يك موقعيت خاص مي دهد.

براي اندازه گيري، صدا سنج را در امتداد بازو در ارتفاع گوش قرار مي دهيم. در بيشتر صدا سنج ها، موقعيت ميكروفون نسبت به منبع صوت چندان مهم نيست. در دستورالعمل دستگاه در مورد چگونگي قرار گرفتن ميكروفون توضيح داده شده است. صدا سنج را بايد قبل و بعد از هر بار استفاده كاليبره كرد. در دستورالعمل دستگاه نحوه كاليبراسيون شرح داده شده است.

در بيشتر صدا سنج ها ميزان صدا در وضعيت پاسخ سريع و كند قابل اندازه گيري است.

ميزان پاسخ دهي، مدت زماني است كه دستگاه قبل از نمايش تراز صوت روي صفحه توانايي محاسبه ميانگين را دارد. (پاسخ دهي كند و تند)

اندازه گيري تراز صوتي محيط كار بايد در وضعيت پاسخ كند انجام گيرد.

صدا سنج نوع دوم براي اندازه گيري در صنعت طراحي شده است. صدا سنج نوع اول در كارهاي مهندسي، آزمايشگاهي و تحقيقاتي بكار مي رود و گران تر و دقيق تر است.

هيچگونه صدا سنجي با دقت كمتر از صدا سنج نوع دوم نبايد جهت اندازه گيري صداي محيط كار بكار رود.

آناليزور يا فيلتر وزني كه در صدا سنج ها موجود است با كليد روشن و خاموش بكار
مي افتد. برخي از صدا سنج هاي نوع دوم فقط در وضعيت (A) اندازه گيري مي كند. بدين معني كه فيلتر آناليزور A دائماً در وضعيت روشن مي باشد.

يك صدا سنج معمولي (SLM) فقط صداي لحظه اي را اندازه گيري مي كند و براي محيط هاي كاري با تراز صداي يكنواخت مناسب مي باشد. اما در محيط هاي كاري با صداي ضربه اي و غير يكنواخت و دوره اي، استفاده از صدا سنج معمولي جهت تعيين ميانگين تماس فردي با صدا در يك شيفت كاري اشتباه مي باشد. دستگاه مناسب در
اين گونه محيط ها دزيمتري صدا مي باشد.

«معرفي دستگاه صدا سنج از نوع جمع شونده ISLM»

اين دستگاه شبيه دزيمتر مي باشد و تراز معادل صدا (ISLM) را در يك دوره زماني
اندازه گيري مي كند. اشكال اين دستگاه در اين است كه تماس فردي را مشخص
نمي كند زيرا مثل SLM دستي مي باشد و امكان اتصال به بدن را ندارد.

ISLM تراز معادل صدا را در موقعيت خاص اندازه گيري مي كند حتي اگر تراز صدا مرتباً تغيير كند، دستگاه يك عدد بعنوان تراز معادل را نشان مي دهد.

«معرفي دستگاه دزيمتر صدا»

دستگاه دزيمتر صدا، كوچك، سبك و قابل اتصال به فرد مي باشد. (به كمر فرد متصل
مي شود) و ميكروفون آن به يقه در نزديكي گوش متصل مي گردد.

دزيمتر ميزان تراز صوت را ذخيره كرده و ميانگين مي دهد. در صنايعي كه ميزان صدا در طول زمان كار مختلف مي باشد و همچنين صنايعي كه موقعيت افراد تغيير مي كند مورد استفاده زيادي دارد.

يك دزيمتر به تنظيمات زير نياز دارد:

الف: استاندارد: حد مواجهه براي 8 ساعت در روز و 4 روز در هفته مي باشد.

معيار 90 دي سي بل بر مبناي شبكه A طبق اكثر استانداردها – 85 دي سي بل براي برخي و 87 دي سي بل بر مبناي استانداردهاي كانادا.

ب – دامنه تغييرات: 3 تا 5 دي سي بل

ج – حد تراز صوتي كه كمتر از آن ميزان را دزيمتر جمع نكند ودر اندازه گيري دخالت ندهد.

با استفاده از دزيمتر در طول شيفت كاري، ميانگين «تماس فردي a با صدا يا دز صدا براي هر فرد را بدست مي آوريم. اگر يك فرد دز صداي 100% را در يك شيفت دريافت كند به اين معني است كه ميانگين مواجهه با صدا در حد ماكزيمم مي باشد.

براي مثال با مقياس استاندارد 90 دسي بل و تغييرات 3 دسي بل، تماس 8 ساعته با صداي 90 دسي بل را 100% نشان مي دهد.

براي 4 ساعت با صداي 93 دسي بل نيز 100% مي باشد. در صورتيكه 8 ساعت مواجهه با 93 دسي بل، دز صداي معادل 200% مي باشد.

كارخانه سازنده دزيمترها را با استاندارد و دامنه تغييرات خود تنظيم مي نمايد. ما ميتوانيم اين فاكتورها را با استانداردهاي كاربردي و مورد تائيد خود تنظيم نمائيم.

دزيمترها همچنين تراز معادل را بما نشان مي دهند كه اين ميزان ميانگين «تماس فردي» با صدا در طول زمان اندازه گيري دزيمتر مي باشد و معادل ترازهاي صوتي متغير كه يك شخص در همان دوره كاري در تماس بوده مي باشد. ثابت شده است كه افت شنوائي تحت تأثير مواجهه با مجموع انرژي صوتي مي باشد. اگر يك شخص در شيفت 8 ساعته با مقادير مختلف صدا در تماس باشد، تراز معادل محاسبه مي شود كه برابر با تأثير صداهاي مختلف است (شكل شماره 1)

«موارد استفاده حفاظ براي جريان باد (wind shield)»

زمان وزش شديد باد ميزان صدائي كه دستگاه نشان مي دهد تغيير مي كند جهت پيشگيري از اين مسئله در محيط هاي با جريان هواي قابل ملاحظه، حفاظ مخصوص روي ميكروفون نصب مي شود.

«اصول بكار گرفته شده در اندازه گيري سر و صدا»

قبل از اندازه گيري بايد اطلاعات مورد نياز را مشخص كرد. آيا تراز صدا در طي روز متغير است؟ آيا كارگران در حال گردش در محيط كار مي باشند؟

مكان هائيكه ميزان صدا در طول شيفت كاري متغير است، اندازه گيري صداي لحظه اي بوسيله صداسنج نوع 2 با پاسخ دهي «كند» و فيلتر A انجام مي شود.

محدوده اندازه گيري 63 تا 114 دسي بل بر مبناي شبكه A (حساسيت اين
شبكه در فركانس هاي مختلف مانند گوش انسان مي باشد) كه بيشتر محدوده بين
96-90 و 107-104 مي باشد.

بطور مثال: از كارگر مي خواهيم كه دزيمتر صدا را در شيفت 8 ساعته به بدن نصب كند و در آخر شيفت دزيمتر دز 270% را نشان مي دهد. كه معرف تراز معادل 97 دسي بل
مي باشد. (معادل 8 ساعت مواجهه با صداي 97 دسي بل)

اگر كارگر بيشتر ساعات شيفت كاري را در وضعيت مشخصي (از نظر مواجهه با صدا) بگذارند و يا اينكه نيمي از شيفت را در يك محيط و بقيه را در محيط ديگر سپري كند، دستگاه ISLM مي تواند تراز صوتي معادل را اندازه گيري كرده و آنرا بطور دقيق ارزيابي نمايد.

«روش اندازه گيري صداي ضربه اي»

اندازه گيري صداي ضربه اي بستگي به استانداردها دارد.قبل از اندازه گيري صداي ضربه اي بايد از قابليت اندازه گيري دستگاه براي اين نوع صدا، مطمئن شويم. بطور معمول اندازه گيري تراز صداي پيك همراه با شماره پيك يا دز درصد يا تراز معادل صدا مي باشد.

در مكان هائي كه صداي زمينه وجود دارد بطور مثال ميدان تيراندازي، اندازه گيري پيك صدا (صداي قله) مناسب مي باشد.

در صنعت علاوه بر صداي ضربه اي، صداي زمينة نسبتاً بالائي وجود دارد. در اينگونه محيط ها دزيمتر ها يا ISLM هائي كه حساسيت كافي و پاسخ دهي خوبي به ميزان پيك صدا دارند مناسب مي باشند.

«تعريف آناليز فركانسي»

در آناليز فركانسي تراز صدا در هر فركانس اندازه گيري مي شود. زمانيكه هدف از
اندازه گيري تعيين حد تماس مجاز يا امكان افت شنوائي باشد، اندازه گيري ميزان صدا در شبكه A، ميزان درصد صدا و ميانگين تراز معادل صدا (TWA) مناسب مي باشد.

آناليز فركانسي جهت تعيين روش هاي كنترلي مهندسي بكار مي رود.

در اين روش در محدوده فركانس شنوائي تراز صوت به dB (دسي بل) در هر فركانس
اندازه گيري مي شود.

براي اندازه گيري صداي محيط كار نياز به آناليز اكتاوباند مي باشد، اكتاوباندها بوسيله فركانس مركزي شناخته مي شوند.

محدوده فركانس هاي شنوائي تقريباً 20 تا 20000 هرتز مي باشد و به 11 اكتاوباند تقسيم مي شود. يك فيلتر اكتاوباوند جهت اندازه گيري تراز صدا به SLM وصل مي شود.

«مواردي كه صداي زمينه بايد تصحيح شود و روش اجراي آن»

در مواردي لازم مي باشد تأثير صداي زمينه را در ميزان صداي محيط بررسي نمود. در اينگونه موارد بايد تراز صدا را در دو حالت اندازه گيري كرد. يكبار زمانيكه منبع صوتي روشن باشد و يكبار زمانيكه خاموش باشد. براي مثال اگر تراز صداي كلي
97 دي سي بل وصداي زمينه 90 د سي بل باشد.

صداي ناشي از منبع 96 د سي بل خواهد بود. (1-97) اگر اختلاف اين دو بيش از
10 دسي بل بود نيازي به تصحيح نمي باشد.

 

جدول شماره 2 – تصحيح تراز صداي زمينه

 

تفاوت تراز صداي كلي با صداي زمينه	ميزان تصحيح صداي زمينه
10-8	5/0
8-6	1
6-5/4	5/1
5/4-4	2
5/3	5/2
3	3

 

«نقشه صوتي»

نقشه صوتي جهت معرفي قسمت هاي پر سر وصدا بكار مي رود و اطلاعات مفيدي جهت معرفي موارد زير دارد.

· محل هايي كه در آنجا كارگر در معرض تراز صداي زيان‌ آور قرار مي‌گيرد.

· ماشين آلات و تجهيزاتي كه صداي زيان آور توليد مي كند.

· كارگراني كه در تماس با تراز صداي غير مجاز هستند.

· موارد كنترل صدا كه مواجهه با صدا را كاهش مي دهد.

تهيه نقشه صوتي در محيط هايي كه امكان تماس با صداي زيان آور وجود دارد، انجام
مي شود و روي آن مكان هاي انتخاب شده و تراز صوتي اندازه گيري شده و همچنين مكان هاي پر سر و صدا مشخص مي گردد. در نقشه صوتي ميزان صدا در وضعيت هاي مشخص در روي نقشه جهت معرفي محيط هاي پر سر و صدا علامت زده شده و محل كار افراد و محل استقرار ماشين آلات پر سر و صدا تعيين مي شود.

هرچه تعداد اندازه گيري بيشتر باشد دقت نقشه بيشتر مي شود با اتصال نقاطي كه شدت صداي يكسان دارند مسير هاي با صداي ثابت ايجاد و توزيع صوت نشان داده
مي شود.

اين نقشه جهت معرفي مكان هاي پر خطر بكار مي رود.

جهت اندازه گيري صدا رعايت نكات زير لازم مي باشد.

– دستگاه صدا سنج بايد قبل و بعد از اندازه گيري كاليبره گردد. روش كاليبراسيون در دستورالعمل دستگاه عنوان شده است.

– جهت اندازه گيري دستگاه صدا سنج بايد در ارتفاع گوش قرار گرفته و به طول يك دست از شخص اندازه گيري كننده فاصله داشته باشد.

– زماني كه هدف از اندازه گيري صدا تشخيص افت شنوائي باشد موقعيت ميكروفن بايد در حد امكان نزديك گوش كارگر باشد.

– از وجود مانع بين منبع صوت و ميكروفن بايد جلوگيري شود.

– نيازي به حضور كارگر در هنگام اندازه گيري نيست و دانستن موقعيت كاري كارگر كافي مي باشد.

– براي كارگري كه در يك مكان ثابت مي باشد ميكروفن بايد در بالاي شانه ها يا در حد امكان نزديك آن قرار گيرد (مي توان ميكروفن را در محل ثابت نمود)

اگر كارگر در موقعيت ايستاده قرار دارد، ميكروفون را در 5/1 متري بالاي سطح زمين قرار مي دهيم. اگر كارگر در موقعيت نشسته كار مي كند. ميكروفون بايد 1/1 متر از سطح زمين فاصله داشته باشد.

يك صداسنج استاندارد SLM فقط براي اندازه گيري سر وصداي لحظه اي و در
محيط هاي با تراز صداي يكنواخت مناسب مي باشد. اما در محيط هاي با سر و صداي ضربه اي، صداي متناوب و منقطع، اين نوع صداسنج جهت تعيين ميانگين مواجهه شخص با سر و صدا در طي شيفت كاري مناسب نبوده و بايد از دزيمتر صدا استفاده شود.

«موارد استفاده از دزيمتر صدا و روش اندازه گيري آن»

زمانيكه نقشه صوتي نشان دهد كه تماس فرد با صدا بالاتر از حد مجاز مي باشد، نياز به اندازه گيري «ميزان تماس فردي» با صدا مي باشد كه بوسيله دزيمتر انجام مي شود.

بدين صورت كه دزيمتر در طي شيفت كاري به بدن كارگر نصب مي گردد. صحت اطلاعات بستگي به همكاري فرد در استفاده صحيح از دزيمتر دارد كه رعايت نكات زير جهت رسيدن به اين هدف بما كمك مي كند.

· آگاهي دادن به كارگران در مورد هدف اندازه گيري.

· آگاهي دادن به آنان در مورد اهميت درستي اطلاعات جهت كنترل صدا.

· تأكيد در اهميت نصب دزيمتر در تمام طول اندازه گيري.

· توضيح در مورد نتيجة استفاده غلط از دزيمتر به كارگران (شامل دست زدن
به ميكروفون، فرياد زدن در آن، كوبيدن درب ها و …)

غالباً كارخانة سازنده، دزيمترها را با استاندارد كشور خود تنظيم مي نمايد. شما
مي توانيد آن را با استاندارد مورد تأئيد خود تنظيم نمائيد.

كاليبره دستگاه بايد قبل از استفاده و پس از آن كنترل شود و زمان شروع و توقف اندازه گيري بايد يادداشت شود.

«استفاده از دستگاه ISLM جهت اندازه گيري تراز معادل صوت»

ISLM ميانگين تراز معادل صدا را در طول زمان اندازه گيري محاسبه مي كند كه
مي تواند بر مبناي چند دقيقه، چند ساعت و يا طول شيفت كاري كامل باشد. در اين رابطه اين دستگاه شبيه دزيمتر عمل مي نمايد.

ISLM ميزان «تماس فردي» را نشان مي دهند. زيرا قابل نصب روي فرد نيست و تراز معادل را نمايش مي دهد.

 

حفاری چاه های عمیق و نصب پمپ در آنها ( پاور پوینت )

 

•انواع رایج دستگاههای حفاری : دستگاههای روتاری ، دستگاههای ضربه ای ، تفاوت دستگاههای حفاری : دستگاههای روتوری بازده بیشتری نسبت به دستگاههای ضربه ای دارند مثلاً برای حفر چاههای عمیق یا عمق نسبتاً زیاد : از این نوع دستگاه در بیشتر استفاده می شود . ولی از دستگاه ضربه ای بیشتر برای چاههای نیمه عمیق و کفشکنی چاههای عمیق استفاده نی شود . تفاوت این دو نوع دستگاه بیشتر در نحوه ی حفاری آنها می باشد.

•دستگاههای روتاری با قدمت دوران که نیروی دوران از موتور گرفته می شود حفاری می کند ولی دستگاههای ضربه ای به کمک ورن متد و با ضربه زدن حفای می کند . دستگاههای روتاری بر روی شاسی خود نوعی پمپ پیستونی با قدرت پمپاژ متوسط تا زیاد دارند که آب را از چاله ی آب به سمت چهار پهلوی متحرک دستگاه منتقل می کند که این آب به وسیله ای سوزن های حفاری به قد چاه و به متد سه شاخه رسیده و گل و لای حفاری شده توسط متد را حل کرده و به بیرون از چاه منتقل می کند .

 متد و با ضربه زدن حفای می کند . دستگاههای روتاری بر روی شاسی خود نوعی پمپ پیستونی با قدرت پمپاژ متوسط تا زیاد دارند که آب را از چاله ی آب به سمت چهار پهلوی متحرک دستگاه منتقل می کند که این آب به وسیله ای سوزن های حفاری به قد چاه و به متد سه شاخه رسیده و گل و لای حفاری شده توسط متد را حل کرده و به بیرون از چاه منتقل می کند .

پوزولان به عنوان ماده ي جايگزين سيمان

 

پوزولان به عنوان ماده ي جايگزين سيمان

چكيده:

پوزولان ها مواد سيليسي و آلوميني هستند كه در مجاورت آب در حرارت معمولي با آهك تركيب شده و تشكيل مواد پايدار و نامحلول (ژل) داده و خاصيت سيماني شدن دارند. اقدام جهت شناسايي خاصيت پوزولان ها در بتن و ملات سال هاست كه به طور وسيعي در كشورهاي مختلف آمريكايي، اروپايي و ايران صورت گرفته است به نحوي كه به كارگيري اين مواد به عنوان ماده جايگزين سيمن در بتن در آيين نامه ها آورده شده است. در اين نوشتار به معرفي پوزولان ها از ديدگاه ASTM، حدود تركيبات شيميايي و طبقه بندي آن ها پرداخته شده است. همچنين معرفي مواد اصلي، چگونگي پيدايش و نيز بررسي مزاياي استفاده از پوزولان ها صورت گرفته است. از جمله مزاياي استفاده از پوزولانها، داشتن خصوصيات سيماني و در نتيجه صرفه ي اقتصادي، بالابردن مقاومت در برابر حمله اسيدها و قليايي سنگدانه ها و جلوگيري از ترك خوردن سطحي گسترده بتن، كاهش بتن ذيري، خاصيتي كه در ارتباط با آب بند بودن سازه هاي نگهدارنده آب و همچنين در ارتباط با حملات شيميايي مورد توجه مي باشد. بررسي مكانيزم حمله سولفات ها و تاثير پوزولان ها بر افزايش مقاومت بتن در برابر حمله سولفات ها، از طريق كاهش ميزان C3A در سيمان كه منجر به بالا بردن دوام بتن مورد تهاجم آب دريا مي شود، صورت مي گيرد.

 

مواد مكمل سيمان سازي

مقدمه

خاكستر پرندگان، تفاله هاي خرد شده كوره هاي بلند روي زمين، دود سيليكا و پوزولان هاي طبيعي مانند متاكالين، سنگ رسي و خاك رسي سوزانده موادي هستند كه – زماني كه با سيمان پُرتلند يا سيمان مخلوط استفاده مي شدند – از طريق اين مواد به عنوان مواد مكمل سيمان سازي (SCMS) يا مواد مكمل سيمان سازي براي بهبود ويژگي هاي خاص مانند سيمان مانند كاهش فعل و انفعال زيان آور تراكم قليايي استفاده مي شوند.

از قديم، خاكستر پرندگان، تفاله، دود سيليكا و پوزولان هاي طبيعي مانند خاك رس و سنگ رسي سوزانده در بتون استفاده مي شدند. امروزه، به خاطر دسترسي ساده به اين مواد، توليدكنندگان بتون مي توانند دو يا چند تا از اين مواد را براي بهينه سازي ويژگي هاي بتون به كار برند. تركيبات با استفاده از اين سه مواد سيمان سازي – كه تركيبات سه تايي ناميده مي شوند متداول تر مي شوند.

زغالسنگ، روباره كوره بلند، خاكستر سبوس برنج يا دوده سيليس. به همين منظور كارهاي كمي در خصوص توليد، بهينه سازي و مهندسي كردن مصالح پوزولاني كه به طور خاص در طرح هاي اختلاط سيمان هاي پرتلند استفاده مي شوند، انجام شده است. متاكائولين يك پيشرو در ميان نسل جديد چنين مصالحي مي باشد.

استفاده از دوده سيليس و ديگر افزودني هاي شيميايي براي بتن هايي با مقاومت هاي طراحي بيش از MP50 و يا مواردي كه شرايط بهره برداري، شرايط جوي و يا ملاحظات هزينه هاي طول عمر سازه، استفاده از بتن هاي توانمند (HPC) را ديكته مي كند، متداول مي باشد.

 

 

 

توليد HRM به عنوان جايگزيني براي دوده سيليس مي باشد. معادل بودن در افزايش مقاومت و خصوصيات مربوط به دوام به اضافه چند ويژگي و مشخصه ديگر HRM شامل رنگ و كارپذيري، به طور مؤثرتري مرزبندي هاي طراحي مصالح HPC را توسعه داده و وسيع كرده است. مزايايي كه از نظر خواص مهندسي در صورت استفاده از HRM حاصل مي شود با عوارض جانبي اندكي همراه است. در صورتي كه متاكائولين به طور مناسب تنظيم شود، بافت مخلوط بتن تازه، كارپذيري و قابليت پرداخت در صورت جايگزيني HRM با 15- 5 % سيمان بهبود مي يابد. ضمناً متاكائولين سفيد رنگ است و محصولات سيماني و بتني سفيد يا خاكستري را تيره نخواهد كرد.

متاكائولين يك سيليكات آلومينيم آمورف سفيد رنگ مي باشد كه داراي خواص پوزولاني مي باشد و براساس استاندارد ASTM C 618 در رده پوزولان هاي كلاس (N پوزولان هاي طبيعي خام يا كلسينه شده) قرار مي گيرد. پيشوند متا (meta) در ادبيات براي نشان دادن "تغيير" به كار مي رود. از لحاظ علمي اين پيشوند به اين منظور استفاده شده است تا عبارت "كمترين ميزان هيدراته شده از يك گونه يا سري" را نشان دهد.

متاكالئولين به طور كامل قابل جايگزيني با پوزولان توانمند (نظير دوده سيليس/ ميكروسيليس) است. درباره مقاومت فشاري، كاهش درصد افزودن متاكائولين براي ايجاد كارايي معادل با پوزولان هاي قبلي ممكن خواهد بود. در ضمن امكان كاهش درصد فوق روانساز مورد نياز براي طرح اختلاط حاوي متاكائولين در مقايسه با طرح اختلاط حاوي دوده سيليس وجود دارد.

متاكائولن نيز همانند پوزولان هاي ديگر با هيدروكسيد كليسم ايجاد شده بر اثر هيدراته شدن سيمان واكنش داده و سيليكات كلسيم هيدراته (C-S-H) توليد مي كند SiO₂ و Al₂O₃ بيشترين مواد شيميايي تشكيل دهنده متاكائولن هستند. همان طور كه در نمودار 2 مشخص شده در هرم پوزولان ها متاكائولن در ناحيه مياني هرم قرار مي گيرند.

 

سيمان هاي آميخته پوزولاني بنا به ضرورت هايي از جمله مصرف انرژي كمتر، حفظ محيط زيست و كاهش قيمت سيمان در دنيا توليد شدند سيمان هاي آميخته اي سرباره اي نيز به همين دليل سال هاست كه به بازار عرضه شده اند. كاهش در مصرف انرژي براي توليد كلينگر سيمان و كاهش توليد گازهاي آلاينده اي كه از سوختن مواد سوختني حاصل مي شود را از دلايل توليد و مصرف سيمان هاي آميخته است و مي توان با مصرف پوزولان هاي طبيعي يا مصنوعي از مصرف سوخت زياد و توليد مواد آلاينده و گازهاي نامطلوب جلوگيري كرد.

سيمان پورتلند پوزولاني

سيمان پرتلند پوزولاني حاوي حداكثر 15% پوزولان طبيعي مرغوب از دامنه كوه سبلان مي باشند كه از خواص ويژه كاربردي به شرح ذيل برخوردار است:

1- مقاومت در مقابل مواد شيميايي و فاضلاب

2- مقاومت نهايي بالاتر

3- قابليت نفوذ و كارپذيري بهتر براي ويبره شدن

4- حفاظت مصالح و آرماتور درون بتون در مقابل نفوذ مواد خورنده

5- خارج كردن املاح قليايي از بتن

6- انبساط كمتر و قابل استفاده در بتن ريزي هاي حجيم

7- حرارت هيدراتاسيون كمتر در بتن ريزي هاي حجيم

8- بتن تشكيل شده از سيمان پوزولاني به علت نفوذ پذيري بهتر پوزولان و رواني آن دچار ترك خوردگي نمي شود.

9- جلوگيري از واكنش قليائي – سيليكا در سنگدانه هاي بتن مخصوصاً در سد سازي (سرطان بتن)

10-حفظ منابع طبيعي به علت كاهش مصرف در سوخت و مواد اوليه سيمان

11-كاهش آلودگي هوا به علت جايگزين شدن به جاي كلينگر و كاهش مصرف سوخت هاي فسيلي

12-كاهش ميزان سايش تجهيزات در آسياب هاي سيمان

13-كاهش مصرف انرژي الكتريكي به علت كم سايش بودن در آسياب هاي سيمان

14-كاهش قيمت تمام شده در توليد سيمان

مصرف اين سيمان در هواي گرم مخصوصاً معتدل و مرطوب بسيار مطلوب مي باشد. در آب و هواي سرد به علت ويژگي هيدراسيون كمتر بايد بتن تازه در مقابل يخ زدن محافظت مي شود. اين سيمان به دليل ويژگي فوق و همچنين ماهيت پوزولان مي بايست مدت زمان بيشتري بعد از بتن ريزي نگهداي شود تا آماده بارگزاري گردد. با رعايت اين موارد مي توان نتيجه ايده آل تري از مصرف سيمان پرتلند پوزولاني به دست مي آورد.

 

سيمان تيپ يك

– حرارت هيدراسيون بالا و نامناسب براي بتن ريزي هاي حجيم

– انبساط نسبتاً بالا

– مورد مصرف در مصارف عمومي

– در محيط هاي خورنده شيميايي مانند سولفات ها – كلر و … مقاوم نمي باشد.

– داراي مقاومت فشاري بالا در كوتاه مدت (3 و 7 روزه)

سيمان تيپ دو

– حرارت هيدراسيون بالا و نامناسب براي بتن ريزي هاي حجيم

– انبساط كم

– در محيط هاي خورنده شيميايي مانند سولفات ها – كلر و … نسبتاً مقاوم مي باشد.

– در بتن ريزي هاي حجيم با رعايت استانداردهاي مخصوص مي توان از آن استفاده كرد.

– مقاومت فشاري نهايي بالا (28 روزه)

سيمان پوزولاني

بسياري از خواص بتن بر اثر استفاده از مواد پوزولاني بهبود مي يابد. برخي از اين آثار ناشي از خواص فيزيكي شامل ريز بودن ذرات و بقيه ناشي از فعل و انفعالات شيميايي پوزولاني با سيمان است. كاهش نفوذ پذيري بتن؛ كاهش آب انداختن بتن بهبود پرداخت پذيري بتن؛ افزايش چسبندگي مخلوط و در نتيجه افزايش كارايي بتن ناشي از خصوصيات فيزيكي پوزولان است.

 

كم بودن حرارت هيدراتاسيون؛ مقاومت در مقابل خوردگي ها توام سولفات و كلر مناسب بودن آن در بتن ريزي هاي حجيم از ديگر خصوصيات منحصر به فرد سيمان هاي پوزولاني است. نهايتاً مي توان گفت بتن هاي ساخته شده از سيمان هاي پوزولاني داراي پايائي بيشتري نسبت به سيمان هاي معمولي هستند و سازه هاي مربوطه كه در واقع سرمايه هاي ملي هستند به مدت طولاني پابرجا خواهند بود.

توصيه هايي در مورد كاربرد و نگهداري سيمان پوزولاني

معمولاً در مقايسه با كلينگر؛ پوزولان ها به سهولت پودر مي شوند. بدين لحاظ با افزايش سطح دانه ها و ريز شدن آن ها نسبت به سطح سيمان معمولي در هنگام ساخت بتن نياز به آب بيشتري وجود دارد.

وزن معيني از سيمان پرتلند پوزولاني در مقايسه با سيمان پرتلند هم وزن خود داراي حجم بيشتري است در نتيجه در موقع خريد چنانچه به صورت فله اي خريداري گردد و يا در موقع پيمانه كردن براي ساختن بتن بايد به اين نكته توجه شود.

در صورت نگهداري و يا انبار نمودن سيمان بايد آنچنان انبار شود كه دسترسي بدان براي بازرسي و تعيين هر محموله آسان باشد. همچنين تهويه انبار بايد آنچنان مناسب باشد كه از مرطوب شدن آن محافظت نمايد و از كلوخه شدن ناشي از انبار را به حداقل برساند.

مواد پوزولاني

استفاده از مواد پوزولاني كه امروزه در افزايش دوام بتن در برابر خرابي هاي متفاوت بسيار رايج است يكي از روش هاي افزايش مقاومت بتن در برابر سيكلهاي يخبندان – ذوب يخ است. از جمله از اين مواد ميكروسيليس است. اين ماده در ميان منافذ موئينه نفوذ كرده و باعث قطع لوله هاي مرتبط اين نافذ مي شود و با اين كار يك بتن متراكم و با نفوذ پذيري پايين ايجاد مي كند.

پودر خاك سنگ در بهبود مقاومت بتن در برابر چرخه يخبندان – ذوب يخ بخصوص در حضور ميكروسيليس اثر مطلوبي دارد. اثر اين ماده در بهبود مقاومت بتن در برابر يخبندان در مخلوط هاي داراي مواد هوازا اندك است.

استفاده از ماده ميكروسيليس براي بهبود دوام بتن در برابر چرخه هاي يخبندان – ذوب مقاومتي نظير نمونه هاي داراي مواد هوازا دارد و مي توان براي به دست آوردن يك بتن بادوام نسبتاً مناسب در برابر يخ بندان از اين ماده استفاده كرد.

تركيب مواد هوازا و ميكروسيليس اثر مطلوبي بر افزايش مقاومت در برابر يخبندان دارد نمونه هاي بدست آمده از اين طرح اختلاط داراي مقاومت بسيار خوبي در برابر چرخه هاي يخبندان – ذوب – يخ هستند.

مواد پوزولاني ديگر نظير خاكستر بادي و سرباره كوره آهن گدازي باعث كاهش نفوذ پذيري مي شوند اما استفاده از اين موارد باعث افزايش مصرف مواد هوازا و به عبارتي كاهش مقاومت در برابر يخ بندان مي شود.

نمونه اي كه از تركيب ميكروسيليس و پودر خاك سنگ تهيه شده است داراي مقاومتي نظير نمونه هاي مواد حباب زا و ميكروسيليس است و بسيار در برابر يخبندان مقاوم است.

مواد اوليه و مصالح مصرفي در آزمايش ها

سيمان: سيمان مصرفي از نوع پرتلند ضد سولفات متوسط (نوع دو) مي باشد.

تعريف مواد ميكروسيليسي:

ميكروسيليس با نام تجاير ميكروسيليكا مي باشد كه با استاندارد ASTM C1240 دارد.

ميكروسيليس: مقدار ميكروسيليس مصرفي كه به صورت جايگزين سيمان در بتن ها قرار گرفته اند طبق مراجعه مطالعات صورت گرفته حدود 8 ميكروسيليس اثر مناسبي بر روي دوام دارد و با افزايش از اين مقدار سير صعودي اثر مطلوب آن كاهش مي يابد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 1: طرح اختلاط مورد استفاده در آزمايشگاه

نسبت آب به سيمان	درشت دانه (kg)	ماسه با پودر خاك سنگ	ماسه (kg)	روان كننده (g)	حباب زا (m-lit)	ميكروسيليس (kg)	آب (LIT)	سيمان (kg)	شماره و نام نمونه
55/0	992	___	835	___	___	___	176	320	PC
55/0	992	835	___	___	___	___	176	320	PC-P
4/0	992	___	979	6380	___	6/25	128	4/294	PC-P
4/0	992	979	___	6250	___	6/25	128	4/294	PC-S-P
4/0	992	___	855	5920	320	___	128	320	PC-A
4/0	992	855	___	5850	320	___	128	320	PC-A-P
4/0	992	___	875	5830	320	6/25	128	4/294	PC-S-A
4/0	992	875	___	5780	320	6/25	128	4/294	PC-S-A-P
7/0	992	___	855	___	___	___	210	300	SH

 

 

جدول 2: مشخصات شيميايي ميكروسيليس كارخانه از نا مورد استفاده

SO3	آهك آزاد	افت سرخ شدن	Mgo	CaO	Fe2o3	Al2O3	SiO2
45/0	___	10/2	60/0	24/2	00/2	55/1	1/91

 

 

مقادير اجزاي تشكيل دهنده نمونه ها

تمامي نمونه هاي بتن سبك ليكا با عيار سيمان Kg/m³ 550 و نسبت آب به سيمان 4/0 ساخته شده اند ابتداي طرح شاهد فاقد دوده سيليسي ساخته شد. سپس يك طرح با جايگزيني 10 درصد وزني سيمان با دوده سيليسي ساخته شد. سپس تمام مراحل ساخت و آزمايش بطور يكسان با سبك دانه پاميس تكرار شد. مقادير مخلوط هاي بتن ها در جدول شماره 3 و 4 آمده است.

جدول 10- مقادير مخلوط هاي بتن سبك ليكا (متغير ميكروسيليس) Kg/m³

شماره طرح	اسم طرح	درشت دانه سبك	ريز دانه سبك	سيمان c	ميكروسيليس s.f	B=C+s.f	آب w	فوق روان كننده	w/b	وزن مخصوص محاسباتي
1	L14	75/183	71/314	550	___	550	220	___	4/0	46/1268
2	L19	75/183	03/307	495	55	550	220	20/2	4/0	98/1262
3	L17	75/183	35/299	440	110	550	220	60/5	4/0	70/1258

 

جدول شماره 11 – مقادير مخلوط هاي بتن سبك پاميس (متغير ميكروسيليس) Kg/m³

شماره طرح	اسم طرح	درشت دانه سبك	ريز دانه سبك	سيمان c	ميكروسيليس s.f	B=C+s.f	آب w	فوق روان كننده	w/b	وزن مخصوص محاسباتي
1	Pp4	97/270	71/473	550	___	550	220	___	4/0	68/1514
2	Pp9	97/270	82/463	495	55	550	220	10/2	4/0	79/1504
3	Pp7	97/270	92/453	440	110	550	220	80/4	4/0	89/1494

 

برنامه هاي آزمايشگاهي

به دليل جذب آب زياد سبك دانه ها مصالح به صورت اشباع با سطح خشك مصرف شده اند. وزن هاي ارائه شده در جدول 3 و 4 براي مصالح، وزن اشباع با سطح خشك آن ها مي باشد. در ساخت نمونه هاي فشاري از قالب هاي استاندارد 10 سانتي متري استفاده گرديد. براي تعيين مقاومت فشاري و همچنين وزن مخصوص نمونه ها تعداد 3 نمونه براي آزمايش در هر سن ساخته شده و ميانگين نتايج آزمايشات هر سه نمونه ذكر گرديد. براي تعيين مقاومت كششي، از نمونه هاي استوانه اي 15 30 سانتي متري و روش آزمايش شكافت نمونه استوانه اي (آزمايش برزيلي) استفاده گرديد.

 

نتايج آزمايشات

تأثير جايگزيني سيمان با دوده سيليسي و مشخصه هاي مكانيكي بتن سبك ليكا و پاميس به ترتيب در جدول شماره 5 و 6 آمده است.

جدول شماره 12 – نتايج آزمايشات بتن سبك ساخته شده با ليكا، متغير ميكروسيليس

شماره طرح	اسم طرح	دوده سيليسي	متوسط مقاومت فشاري 7 روزه	متوسط مقاومت فشاري 14 روزه	متوسط مقاومت فشاري 28 روزه	متوسط مقاومت كششي 28 روزه
1	L14	___	8/10	5/12	1/15	73/1
2	L19	B %10	4/12	7/16	9/6	02/2
3	L17	B %20	0/12	2/16	5/17	19/2

 

جدول شماره 13 – نتايج آزمايشات بتن سبك ساخته شده با پاميس، متغير ميكروسيليس

شماره طرح	اسم طرح	دوده سيليسي	متوسط مقاومت فشاري 7 روزه	متوسط مقاومت فشاري 14 روزه	متوسط مقاومت فشاري 28 روزه	متوسط مقاومت كششي 28 روزه
1	PP 4	___	1/15	8/17	2/19	94/1
2	PP 9	B %10	9/15	3/18	6/20	29/2
3	PP 7	B %20	8/16	9/18	7/21	51/2

 

 

مشخصه هاي مكانيكي بتن سبك ليكا و پاميش با افزايش درصد دوده سيليسي افزايش يافته است. در نمودار شماره 1 و 2 به ترتيب اثر جايگزين در سطح هاي مختلف دوده سيليسي در سنين مختلف براي بتن سبك ليكا پاميس ساخته شده با نسبت آب به سيمان 4/0 بر مقاومت فشاري مشاهده مي شود.

در نمودار شماره 3 به ترتيب تأثير جايگزيني سيمان با 10 و 20 درصد دوده سيليسي بر مقاومت كششي بتن يبك ليكا و پاميس با نسبت آب به سيمان 4/0 به همراه نمونه شاهد بدون دودهد سيليسي مشاهده مي شود با توجه به نمودار با افزايش درصد دوده سيليس مقاومت كششي هر دو نوع بتن سبك افزايش يافته است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نمونه كوه هايي كه مواد پوزولاني در آن ها موجود است.

نتيجه گيري

مقايسه مشخصه هاي مكانيكي 28 روزه بتن سبك ليكا و پاميس حاوي نسبت هاي مختلف دوده سيليسي با نسبت آب به سيمان 4/0 در نمودارهاي شماره 4 و 5 آمده است.

سيمان پرتلند پوزولاني (انواع P, Lp وl (PM) )

اين سيمان ها از آسياب كردن و مخلوط كردن پوزولان ها (خاكهاي طبيعي و مصنوعي جايگزين سيمان) با سيمان پرتلند ساخته مي شوند. بر طبق استاندارد ASTM C 618-84پوزولان ها به مواد سيليسي يا سيليسي آلوميني اتلاق مي شودكه به تنهايي خاصيت گيرش و سيماني شدن را ندارند ولي به صورت ذرات ريز و در محاورت رطوبت با آهك آزاد شده از هيدراتاسيون سيمان و در درجه حرارت محيط، تركيباتي با خاصيت سيماني تشكيل مي دهند.

به طور كلي سيمان هاي پوزولاني به آرامي مقاومت پيدا كرده ليكن مقاومت دراز مدت آن ها نسبتاً بالاست، به جهت ديرگيري، مدت طولاني تري مي بايست از بتن ساخته شده از اين سيمان ها مراقبت نمود، شكل (2-6) افزايش مقاومت فشاري يك نمونه بتن با سيمان پرتلند (كنترل) و نمونه ساخته شده از خاكستر نرم يا بادي PFA را نشان مي دهد. البته اين *** بسته به ميزان درصد جايگزيني مادة پوزولاني و سيمان تغيير مي باشد.

استاندارد ASTM C 595-83a نوع سيمان پوزولاني IP را براي مصارف عادي و نوع P را براي زماني كه مقاومت اوليه بالا در بتن نيازي نيست، توصيه مي كند. نوع l (PM) در حقيقت سيمان پرتلند پوزولاني اصلاح شده مي باشد كه براي كارهاي معمولي به كار مي رود.

 

شكل (2-6) – افزايش مقاومت بتن ساخته شده از سيمان پرتلند معمولي (كنترل) و بتن با خاكستر نرم يا بادي (PFA)

در انواع سيمان هاي پوزولاني IP و P درصد جايگزين پوزولان ها بين 40 تا 15 درصد كل مواد سيماني و در نوع l (PM) اين مقدار به كمتر از 15 درصد محدود مي گردد. براساس استاندارد BS4627 مقدار پوزولان در سيمان پرتلند پوزولاني به 20 درصد كل وزن محدود مي گردد. در حال حاضر در نظر است تا حداكثر 35 درصد به تائيد نهايي برسد. استاندارد BS 3892 مقدار درصد خاكستر نرم (PFA) را يك پوزولان متداول مي باشد، بين 25 تا 40 درصد وزني مشخص مي سازد. PFA در بتن سبب افزايش مقاومت در مقابل سولفات شده و مي تواند با سيمان هاي روباره آهنگدازي و سيمان هاي با حرارت زايي پايين به شرطي كه خواص لازم را داشته باشد، مخلوط شده و به كار رود. استفاده از اين پوزولان در بتن هاي غلتكي سدها، در بتن هاي با خاصيت حرارت زايي پايين و در ساخت بتني مقاوم در مقابل محلول هاي شيميايي مخرب، سالهاست كه با آن جايگزين مي شوند. ليكن مزيت آن ها در بتن ريزي هاي حجيم مي باشد كه بايد حرارت توليد شده كنترل گردد. جايگزيني درصدي از سيمان پرتلند و پوزولان ها بايستي كاملاً روشن باشد. در واقع چون وزن مخصوص پوزولان ها (بين 4/2-9/1) به مراتب كمتر از وزن مخصوص سيمان (15/3) مي باشد، جايگزيني وزني آن ها نسبت بالا رفتن حجم كل مواد شيميايي مي شوند.

خاكستر پرندگان

خاكستر پرندگان، پس مانده متلاشي شده اي است كه نتيجه احتراق زغال پودر شده در پودر الكتريكي اي است كه توليد كننده گياهان است. در اثر تحريق در كوره، اكثر مواد فرار و كربن موجود در زغال ضد احتراق مي شوند.

– در طول احتراق، ناخالصي دماي مواد معدني زغال سنگ در سوسپانسيون گداخته شده و از طريق گازهاي لوله تخليه از اتاق احتراق خارج مي شوند. در اين جريان مواد گداخته شده، سرد گرديده و داخل اجزاي شيشه اي كروي كه خاكستر پرندگان ناميده مي شود، سفت مي شوند. سپس خاكستر پرندگان از طريق ته نشين كننده هاي ساكن الكترونيك يا فيلترهاي كيسه اي از گازهاي لوله تخليه جدا مي شوند.

– اكثر اجزاي خاكستر پرندگان، گويهاي جامد و بقيه گوي هاي ميان تهي مي باشند. اندازه اجزاي خاكستر پرندگان از كمتر cm 1 تا بيشتر از cm 100 به همراه اندازه نوعي اجزاء كه زير cm 20 اندازه گيري مي شود متفاوت است. سطح آن 300 تا Kg/m² 500 است.

براي خاكستر پرندگان بدون فشردگي محدود، تراكم زياد مي تواند از 540 تا Kg/m³ 860 متفاوت باشد، در حاليكه با ارتعاش يا ذخيره سازي محدود مظروف، گسترده مي تواند 1120 تا Kg/m³ 1500 باشد.

اساساً خاكستر پرندگان، شيشه سيليكات است كه حاوي سيليكا، آلومينيوم، آهن و كلسيم است. تركيبات فرعي، منيزيم، سولفار، سديم، پتاسيم و كربن هستند. تركيبات كريستالي به مقدار كمي وجود دارند. تراكم نسبي خاكستر پرندگان بين 1 تا 9، 2 تا 8 مي باشد و رنگشان خرمايي يا خاكستري است.

خاكسترهاي پرندگان Class C و Class F به عنوان تركيبات پوزولان در بتون استفاده مي شوند.

– مواد Class F، خاكسترهاي پرندگان هستند كه داراي كلسيم اندك مي باشند و كمتر از % 5 كربن دارند، اما برخي از آن ها ممكن است به % 10 نيز برسد. مواد Class C داراي نسبت به خاكسترهاي Class F داراي محتوي هاي بيشتر كلسيم هستند. بسياري از خاكسترهاي Class C زماني كه در معرض آب قرار مي گيرند هيدرات شده و در كمتر از 45 دقيقه سفت مي گردند.

غالباً خاكستر پرندگان Class F در كنار توده مواد سيمان سازي در مقدار معين % 15 تا % 20 استفاده مي شوند و خاكستر پرندگان Class F در كنار توده مواد سيمان سازي در مقدارهاي معين % 15 تا % 40 به كار مي روند. بنابراين، زماني كه بتون بايد مقاوم مقياس گذاري مايع ضد يخ باشد، بايد حداكثر مقدار خاكستر پرندگان مورد استفاده در كنار توده مواد سيمان سازي % 25 باشد بايد حداكثر مقدار خاكستر پرندگان، تفاله و خاك رس سوزانده

دود سيليكا

دود سيليكا – كه به ميكروسيليكا يا دود سيليكا سوزانده ارجاع داده مي شود – ماده اي فرعي است كه به عنوان پوزولان استفاده مي شود. اين محصول فرعي نتيجه كاهش كورتز خالص به همراه زغال سنگ در كوره قوس الكتريكي در توليد سيليكون يا آلياژ سيليكون آهني است.

– دود سيليكا به عنوان بخار اكسيد شده از كوره هاي C ْ 2000 بالا مي رود. زماني كه سرد مي شود، منقبض مي گردد و در كيسه هاي بزرگ پارچه اي جمع آوري مي گردد. سپس دود سيليكاي منقبض شده براي برداشتن ناخالصي هاي كنترل اندازه اجزا پردازش مي شوند.

– سپس دود سيليكاي منقبض شده ضرورتاً دي اكسيد سيليكون در شكل غير كريستالي مي باشد. چون آن يك ماده اي است كه شبيه خاكستر پرندگان در حال پرواز مي باشد داراي شكل كروي است. به همراه اجزايي كمتر از cm 1 در ديامتر و ديامتر متوسط حدود cm 1 و خيلي نرم مي باشد و حدود 1000 بار كمتر از اجزاي سيمان مي باشد.

– تراكم نسبي دود سيليكا در حيطه 20 و 2 تا 25 و 2 مي باشد اما مي تواند به زياد 5 و 2 نيز باشد. فشردگي انبوه دود سيليكا از 130 تا Kg/m³ 430 متفاوت مي باشد. دود سيليكا به شكل پودر سفت بوده اما در شكل مايع متداول تر است.

– دود سيليكا در كنار توده كل مواد سيمان سازي در مقادير بين % 5 و % 10 هستند. آن در كاربردهايي كه مقدار زيادي نفوذ ناپذيري نياز مي شود و در سيمان تقويت شده به كار مي رود.

در مواردي كه بايد سيمان مقاوم مقياس گذاري مايع ضد يخ باشد.

تفاله

تفاله خرد شده كوره هاي بلند، كه سيمان تفاله نيز ناميده مي شود، از تفاله كوره هاي بلند آهني ساخته مي شود. آن يك سيمان هيدراليكي غير فلزي است كه متشكل از سيليكات ها و آلومينيوم سيليكاتي كلسيم است كه در شرايط ذوب به طور همزمان به همراه آهن در كوره هاي بلند گسترش يافته است.

– تفاله ذوب شده در دماي حدود C ْ 1500 براي شكل دادن ماسه شيشه اي شبيه مواد خرد شده از طريق سفت شدن در آب به سرعت سرد مي شود. مواد خرشد شده كه كمتر از 45 ميكرون هستند داراي ظرافت سطح حدود 400 تا Kg/m² 600 هستند. تراكم نسبي در حدود 15 و 2 تا 95 و 2 است. تراكم انبوه از 1050 تا Kg/m³ 1375 متفاوت است.

– سيمان تفاله داراي اجزاي گوشه دار و سخت است و با وجود آب و Ca يا Na oH از طريق سيمان پرتند آماده مي شود، آن هيدرات شده و شبيه سيمان پرتلند در amanner قرار مي گيرد.

 

پوزولان هاي طبيعي

پوزولان هاي طبيعي براي چندين قرن استفاده شده اند. امروزه هنوز بسياري از ساختارهاي سيمان پوزولان رومي، يوناني، هندي و مصري وجود دارد.

– رايج ترين پوزولان هاي طبيعي كه امروزه استفاده مي شوند مواد پردازشي هستند كه در تنور گرم شده و سپس به پودر نرم تر تبديل مي شوند، آن ها شامل:

– خاك رس سوزانده

– سنگ رس سوزانده

– متاكالين هستند.

تأثيرات روي سيماني كه به تازگي مخلوط شده است.

قوانين آب

– تركيبات سيمان حاوي خاكستر پرندگان است كه براي تنزل داده شده نياز به آب كمتري از سيماني است كه فقط در بردارنده سيمان پرتلند است. مشابهاً، تفاله بستگي به مقدارش نياز آب را از % 10 تا % 10 درصد كاهش مي دهد.

– نياز آب سيماني كه حاوي دود سيليكا است با افزايش مقادير دود سيليكا زياد مي شود، مگر اين كه كاهش آب لازم شود.

– پوزولان هاي طبيعي داراي اثر كمي بر روي نياز آب در مقدارهاي نرمال هستند.

قابليت استفاده

معمولاً خاكستر پرندگان، تفاله و برخي از پوزولان هاي طبيعي قابليت استفاده سيمان را در تنزلات مساوي بهبود مي دهد. در حالي كه ممكن است قابليت استفاده و كمك به سختي تركيب سيمان كاهش يابد.

 

رنگ پس دهي و جدا سازي

– به خاطر نياز كاهش يافته آب، سيمان ها به همراه خاكستر پرندگان كمتر از سيمان هاي دشت ها مانع رنگ پس دهي و جدا سازي مي گردند.

– ممكن است تفاله ها بدون هيچ تأثير بد بر روي جدا سازي درجه و مقدار رنگ پس دهي را كاهش دهند. تفاله هاي نرمتر از سيمان، رنگ پس دهي را كاهش مي دهند.

تنظيم زمان

– خاكستر پرندگان، تفاله هاي روي زمين و پوزولان هاي طبيعي تنظيم زمان بتون را افزايش مي دهند. ممكن است دود سيليكا تنظيم زمان بتون را كاهش دهد.

كراكينگ انقباض پلاستيك

ممكن است بتون دود سيليكا به خاطر تأثير ويژگي هاي اندك رنگ پس دهي مانع افزايش كراكينگ انقباض پلاستيك شود. در طول به پايان رسيدن و بعد از آن ها حفاظت صحيحي در مقابل خشك شدن لازم است. ساير مواد مكمل سيمان سازي كه به طور چشمگيري تنظيم زمان را افزايش مي دهند مي توانند ريسك انقباض پلاستيك را بالا برند.

عمل آوردن بتن

بتون كه در بردارنده مواد مكمل سيمان سازي است نياز به، عمل آوردن صحيح بتن دارد. عمل آوردن بتن بايد فوراً بعد از تمام شدن، آغاز گردد. به عمل آوردن مرطوب 7 روزه بتن يا به عمل آوردن پوسته بتن بايد به كار برده شود. برخي از سازمان ها حداقل براي به عمل آوردن تمام بتون هايي كه در بردارنده مواد پوزولاني هستند 21 روز مشخص مي كنند.

تأثيرات روز بتون سفت شده

استحكام

تمام مواد مكمل به استحكام بتون كمك مي كنند. بنابراين، استحكام بتون كه در بردارنده اين مواد است به همراه مواد سيمان سازي مي تواند بيشتر يا كمتر از بتون باشد.

استحكام مي تواند با يك يا تريكبي از موارد زير افزايش يابد:

– افزايش مقدار مواد سيماني در بتون

– افزودن مواد سيماني كه استحكام زيادي دارند.

– كاهش نسبت WIC

– استفاده از تركيب تسريع كننده

خشك كردن انقباض و لغزيدن

در زماني كه در محتويات معتدل استفاده مي شود، تأثير مواد مكملي روي خشك كردن انقباض و لغزيدن، كم است و داراي ارزش عملي اندكي مي باشد.

نفوذ پذيري و جذب

به عمل آوردن كافي بتون به همراه مواد تكميلي، نفوذ پذيري و جذب آب را كاهش مي دهد. دود سيليكا و ساير مواد پوزولاني مي تواند با استفاده از 1202 ASTM C تحت Coulombs 1000 مقاومت كلريد را بهبود دهد.

عکس های مربوط به بخش خاکستر پرندگان:

 

 

 

 

 

 

منابع

1- رمضانيانپور، علي اكبر؛ پيدايش، منصور. «دوام بتن و نقش سيمان هاي پوزولاني»، نشريه شماره 274، تهران، مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، 1376

2- باقري، عليرضا. «حرارت زايي بتن حاوي ميكروسيليس» مجموعه مقالات سمينار بين المللي كاربرد ميكروسيليس در بتن، نشريه شماره 243، تهران، مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، 1376

3- وربرگ، جرج.ج. «مكانيزم خوردگي فولاد در بتن» مؤسسه بتن آمريكا (ACL)، ترجمه نرمين سيد عسگري، تهران، مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، 1364

4- رمضانياپور، علي اكبر؛ پيدايش، منصور. «دوام بتن درحاشيه خليج فارس» پايان نامه كارشناسي ارشد دانشكده عمران دانشگاه صنعتي اميركبير، اسفند 1370

5- رمضانياپور، علي اكبر؛ پاشايي، رضا. «كرناتاسيون در سازه هاي بتن مسلح»، تهران، مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، 1375

6- مركز تحقيقات ساختمان و مسكن

 

تاریخچه ، تعاریف و دلایل استفاده از مدیریت پروژه

تاریخچه ، تعاریف و دلایل استفاده از مدیریت پروژه

• · تاریخچه مدیریت پروژه:

دراوایل دهه 50میلادی،شخصی به نام «E.l DuPont de Nemours» باهمکاری نیروی دریایی امریکا یک کارمشترک مدیریت پروژه(باترکیب یک نموداربرنامه ریزی پروژه وجدول زمان بندی رایانه ای) رابه انجام رساندند.این دو کارخودرابا دو پروژه مجزا ودوتیم مستقل ولی باهدف یکسان آغازنمودند.هدف آنها بهینه نمودن برنامه ریزی،زمان بندی وهماهنگی پروژه هابود.هرچندنگرش آنها برپروژه ها شباهتی به یکدیگرنداشت ولی درنهایت به این جمع بندی رسیدندکه بایدنحوه برنامه ریزی وفنون زمان بندی خودرا به نحوی بهینه کنندتاازمنابع نیروی انسانی،مواد وابزارخود بتوانند بهترین استفاده راببرند.

سیستم DuPont،روش مسیربحرانی یاCPM نام گرفت.هدف این روش بهینه نمودن بازدهی، زمان بندی وهزینه های پروژه های مهندسی بود.با استفاده ازاین روش انجام پروژه هاتایک سوم وهزینه هانیزبه مقدارقابل توجهی کاهش یافت.درهمان هنگام،نیروی دریایی سیستمی رابرای برنامه ریزی وهماهنگی کارهای بیش از3000پیمانکاروشرکتهای طرف قراردادخودابداع نمود.این پیمانکاران وشرکتها مشغول تهیه وتولیدنوعی موشک زیردریایی مجهز به کلاهک اتمی به نامPolarisبودند.سیستم ابداعی ایشان فن بازنگری وارزشیابی برنامه یاPERTنام گرفت.بکارگیری این سیستم تولیدموشک فوق را2سال جلو انداخت.

موفقیت این دوسیستم،دیگران رابرآن داشت تاروشهای دیگری ابداع کنند نام برخی ازاین روشها عبارتنداز:

روش ارزیابی پروژه یا PEP، کمترین برآوردهزینه یا LESS، فن ازشیابی وبازنگری گرافیکی یا GERTواخیرا روش ترسیم پیشنیازی یاPDM.دوروشCPMوPDMبیشترین مقبولیت رادرمیان داشته اند.اولی درمیان مدیران ودومی درمیان تولیدکنندگان نرم افزار.این روشهای نموداری جایگزین نمودارمیله ای یاbar chart می گردند.روش نمودارمیله ای یک روش سنتی با ترکیب فازهای برنامه ریزی و زمان بندی است.روش برنامه ریزی شبکه ای یاگرافیکی وظیفه برنامه ریزی رااززمان بندی جدانموده تاکنترل ونظارت بهتری بر پروژه هاایجادشود.وظیفه برنامه ریزی منتج به نمودارشبکه یانمودار برنامه ریزی شده و وظیفه زمان بندی یک جریان محاسباتی دستی یا رایانه ای است که براساس نموداربرنامه ریزی بدست می آید.

• · تعاریف مدیریت پروژه ازدیدگاههای مختلف:

1– مدیریت پروژه: مدیریت پروژه شامل مهارتها،ابزارهاوفرایندهای مدیریتی است که مورد نیازبرای اجرای موفقیت آمیزپروژه می باشد.بطورکلی مدیریت پروژه شامل موارد زیر می باشد: 1- مهارتها 2- ابزارها 3- فرایندها

1- مهارتها: مجموعه ای ازمهارت وتجربه لازم برای کاهش میزان ریسک پروژه ودانش تخصصی می باشدتاازاین طریق احتمال موفقیت پروژه افزایش یابد.

2- ابزارها: مجموعه ای ازانواع متعددی ازابزارها برای بهبود شانس وموفقیت پروژه می باشد که این ابزارها شامل الگوهای مستندسازی،ثبت ونرم افزارهای برنامه ریزی و طراحی وچک لیستهای ممیزی وفرمهای بررسی می باشد.

3- فرایندها: مجموعه ای ازتکنیکهاوفرایندهای متعددمدیریتی برای کنترل زمان،کیفیت و هزینه،تغییرات وریسک می باشد.

2– مدیریت پروژه: فرایندمجموعه فعالیتهای یکپارچه وبه هم مرتبط می باشدولذاکسب نتیجه هریک ازمحدوده های مدیریت پروژه،معمولا درسایرین نیزموثراست.تعامل بین محدوده ها دارای نتایج مثبت ومنفی برای هریک ازآنان است.به عنوان مثال تغییردرمحدوده کارغالبا درافزایش هزینه پروژه موثراست اما این تاثیرمی توانددرروحیه مجریان ویاحتی کیفیت محصول یاخدمت موردنظراثرمنفی داشته باشند،لذا دراین تعاملات می بایستی همیشه به اهداف پروژه توجه نمود. موفقیت درمدیریت پروژه،مستلزم مدیریت برتعامل بین محدوده ها برای نیل به اهداف پروژه به بهترین روش ممکن می باشد.

3– مدیریت پروژه: مجموعه ای ازفعالیتهاطرح ریزی شده درجهت کسب نتیجه ای معین است که بایددرقالب یک مقیاس زمانی مشخص وبااستفاده ازبودجه ای معین انجام شودوهمچنین پروژه هابایدازکارهای روزمره سازمان متمایزکنیم وازطریق اعمال روشهای صحیح مدیریت پروژه به بهبود عملکردها بپردازید.

4- مدیریت پروژه: موافق استانداردPMI،مدیریت پروژه شامل بکارگیری چهارعامل اساسی:1- دانش ،2- مهارتها، 3- ابزارها، 4- تکنیکهای لازم دراداره جریان اجرای فعالیتها،به منظوررفع نیازهای پروژه است.نقش ابزارمناسب درپیشبرد اهداف مدیریت پروژه انکارناپذیراست.درواقع پس ازطراحی سیستم مدیریت پروژه درسازمان بکارگیری ابزارمناسب دراین سیستم،یکی ازمهمترین عوامل محقق کننده اهداف مدیریت پروژه درسازمان است.

5- مدیریت پروژه: برآوردن نیازهای تجارت وصنعت مدرن درجهان پرشتاب امروز،نیاز به تمرکزبراولویتها،استفاده ازروشهای بهترمدیریت وقالبهای نوینی برای ارتباطات دارد.قرن بیست ویکم بابودجه های کمتروزمان جدیدهستند.برای رقابت دراین محیط بایدکاربیشتری رابامنابع کمتربه نتیجه رساند.اصل رقابت وتلاش برای برتری،سبب ظهورپدیده های نودرهمه بخشهای تجارت وصنعت شده،نیازبه تغییرونوآوری رابرهمگان مشخص کرده است،رقابت سبب بهادادن بیشتربه ایده هاوطرحهای نوشده است.برای بقادربین رقیبان باید سریع تر،ارزانتروبهتربود.

این چنین نوگرایی سبب تعریف کارهایی جدیدمی شود،کارهایی که تابه حال انجام نشده است درهمان باراول باید به درستی انجام شوند،لذانیازاست تاشمابه ابزارهای جدیدمدیریتی برای رویارویی بااین قبیل کارها مجهزشوید.

پیروزی درپروژه بستگی به برقراری تعادل مناسبی بین سه عامل مهم زمان انجام کار،منابع مورداستفاده ونتایج کاردرراستای ارائه ی سطح مناسبی ازخدمت به مشتری دارد.پروژه درخدمت رضایتمندی مشتری است،بنابراین سه عامل مهم موردنظراو باید درنظرگرفته شده، تعادل مناسبی بین آنها برقرارشود.اوعلاقه دارد پروژه اش درموعد مقرربه پایان رسد نتایج مشخصات درخواستی را رعایت کنند و دقیقا آنچه باشد که اومی خواسته ودرآخراینکه پروژه قیمت تمام شده ی مناسبی داشته باشد.آنچه که قبلابرآن توافق شده،بودجه ی مناسبی برایش تخصیص داده شده است.سه موردفوق بیانگرسه عامل اساسی زمان،کیفیت وهزینه هستند که بین آنهاتعادلی برقراراست به عبارتی هرگاه درمقداریکی تغییری ایجادشود،بقیه نیزتغییر می کنند.نسبت بین این سه عامل خطی نیست،گاهی ممکن است که برای کاهش نصف زمان اجراتاچهاربرابرهزینه ی استفاده ازمنابع رابالابرد.تصمیم گیران،حامیان وصاحبان پروژه پیش ازآغازفازبرنامه ریزی پروژه بایدپروژه ای،فارغ ازاندازه ی آن باسه ویژگی فوق ارتباط دارد ودرنهایت روشهای مدیریت پروژه تنها روی این سه ویژگی عمل می کنندوسعی درکنترل این سه مورددارند.

بدیهی است مهمترین مسئله درشروع هرپروژه،صرف نظرازنوع ووسعت کاری آن،داشتن یک استراتژی صحیح، کارآمد وعملی برای پیشبرد هرچه سریعتر،صحیح ترومقرون به صرفه ترپروژه بوده ومهمترین عامل برای نیل به این هدف دسترسی آسان وسریع به اطلاعات صحیح می باشد.

بی شک شمانیزبه عنوان یک مدیرکه مدیریت راتوانایی اتخاذتصمیم هایی سریع وصحیح می دانید به لزوم داشتن ابزاری کارآمدوقوی برای دسترسی به اطلاعات جامع وکاربردی پی برده اید.ابزاری که باراه کاری ساده،دسترسی آسان به کلیه اطلاعات محدوده کاری پروژه رادرهرزمان دلخواه امکان پذیرنماید.این ابزارهامی بایستی دارای قابلیتهای ذیل باشد:

1- دربرگرفتن کل محدوده ی کاری پروژه.

2- دارابودن اطلاعات جامع وکامل پروژه.

3- دسته بندی کلی وجزئی اطلاعات پروژه بنابه نیازومحدوده ی کاری شرکت.

4- دارابودن قابلیت ارائه انواع گزارشهای کاری بنابه نیازکاری.

5- آسان بودن کارکرد.

 

«شناخت ویژگیهای مهم پروژه»

ویژگیها:	نکاتی که بایدمدنظرقرارگیرند:
آغازوپایان مشخص: هرپروژه دارای یک مرحله شروع ویک مرحله پایان است.	1– برخی پروژه ها باید به دفعات تکرار شوند اما از آنجا که ابتداوانتهای مشخص دارند نمی توان آنهارا فرایند نامید. 2-تفاوت کارروزمزه با پروژه دراین است که کار روزمره تکراری است وفرایند مربوطه پایان مشخصی ندارد.
برنامه منظم: برای رسیدن به اهداف پروژه ازیک برنامه منظم و روشمند استفاده کرد.	1- یک برنامه ریزی خوب ضامن تکمیل پروژه در زمان مقرر و درقالب بودجه تعیین شده است ونتایج موردنظررابه بارخواهدآورد. 2- یک برنامه اثربخش الگویی برای هدایت پروژه دراختیارشماقرارمی دهدوجزئیات،اقدامات لازم رامشخص می کند.
منابع مجزا: تخصیص زمان،نیروی انسانی لازم وبودجه باتوجه به ارزش هرپروژه انجام می شود.	1- برخی پروژه هاخارج ازروندعادی زندگی شغلی وبرخی دیگردرخلال آن انجام می شوندامادرهر صورت لازم است که منابع جداگانه ای به انجام پروژه اختصاص می یابند. 2-موفقیت آمیزبودن یک پروژه مستلزم آن است که درمحدوده منابع تخصیصی انجام شود.
کارگروهی: پروژه هامعمولا بایدبه صورت گروهی انجام شوند.	1- تیمهای پروژه درعین حال که مسول تحقق اهداف خودهستندوازتحقق آنها احساس رضایت می کننددرمجموع کل سازمان رادرتحقق اهدافش یاری می دهند. 2- پروژه هاچالشهاوتجربیات تازه ای راپیش روی کارکنان سازمان قرار می دهند.
اهداف تثبیت شده: نتایج پروژه هادرکیفیت یاعملکردنمودپیدامی کنند.	1- یک پروژه اغلب به یک شیوه جدیدانجام کار منتهی می شود یاچیزی راایجادمی کند که قبلا وجود نداشته است. 2- هدفها باید برای کلیه افرادی که انجام پروژه مشارکت دارند مشخص شده باشند.

• · دلایل استفاده ازمدیریت پروژه:

برخورد انعطاف پذیرومسولانه بانیازهای درحال تغییرمشتریان ازجمله نکات مهمی است که بایدبرمبنایی دردنیای پررقابت کسب وکارموردتوجه خاص قرارگیرد.مدیریت پروژه شمارادرتمرکزیافتن براولویتها،بررسی عملکردها،غلبه برمشکلات وسازگاری باتغییرات یاری می دهد.علاوه براین بااستفاده ازمدیریت پروژه بهترمی توانید زمام اموررادراختیاربگیرید وبا کمک تکنیکها وابزارهای آزمایش شده آن راحتترمی توانیدگروههای کاری رادرجهت رسیدن به اهدافشان درمحدوده زمانی وبودجه تعیین شده رهبری کنید.هرچندممکن است درابتدای امرسازماندهی یک پروژه زمان برباشد.امادربلندمدت موجب صرفه جویی دروقت وکاهش ریسک شکست می شود.

• · اقدامات مدیریتی:

درزمان کاربردروشهای مدیریت پروژه،اقدامات مدیریتی متعددی به صورت غریزی مورداستفاده قرارمی گیرند.درحالیکه کتب زیادی دراین خصوص نوشته شده،ولی یک درک کلی ازآنها وکاربردشان برای یک مدیریت پروژه کفایت می کند.خلاصه اقداماتی که مورد استفاده قرارخواهدگرفت عبارتنداز:

– تحلیل شبکه(یاتحلیل گرافیکی): نقشه عملیاتی رابااستفاده ازیک نمودارگرافیکی بیان میکند.

– مدیریت برمبنای هدف : یک عمل فنی است که اهداف راتعریف نموده است وروش منظمی برای برآوردعملکردومقایسه آن بااهداف پروژه بیان می کند.این کاردربرنامه ریزی وکنترل ونظارت پروژه کاربرددارد.

– مدیریت برمبنای استثنا: یک عمل فنی دیگری است که مشکلات خاصی که بایدمورد توجه مدیریت قرارگیردرابرجسته می نماید.مطالعات انجام شده نشان می دهدکه مدیریت نبایددر یک زمان خودرابیش از20درصدکل پروژه درگیرنماید.

– تقلیل هزینه: دراین روش سعی می شودبدون تحمیل هزینه های زیاد،زمان انجام وتکمیل پروژه راکاهش داد.

– تخصیص منابع: برای انجام هریک از فعالیتهای پروژه منابعی درنظرگرفته می شود. منظورازمنابع می تواندنیروی انسانی(کارکنان وکارگران)،اعتبارات مالی (هزینه لازم برای انجام فعالیتها) ،لوازم،ابزارومواردباشد.

– ترازکردن منابع: دراین روش فعالیتها به نحوی زمان بندی می شوندتاازمنابع موجودبتوان به صورت یکنواخت درطول پروژه استفاده نمود.

• · وظایف مدیریت پروژه:

ازسال1981،باتلاش موسسه مدیریت پروژه یاPIM،مدیریت پروژه به صورت یک حرفه مستقل درآمده است.این موسسه برنامه ای تحت عنوانPMPیاگواهی مدیریت پروژه خبره راتدارک وپشتیبانی نمود.این برنامه شامل داوطلبانی می شود که دارای سوابق تحصیلی وتجربه کاری لازم بوده وتخصص کافی درکلاسهایPMBOKبه دست می آورند. PMBOkاز9موضوع تشکیل شده که به قرارزیراست:

1- مدیریت اهداف: نظارت برپروژه ازطریق اهداف ودستیابی های موردنظرکارفرما.

2- مدیریت هزینه: نظارت برهزینه های پروژه ازطریق تجمعی ،سازماندهی وتحلیل اطلاعات ونهایتا ارائه گزارش مالی.

3- مدیریت زمان: برنامه ریزی،زمان بندی ونظارت برپروژه جهت دستیابی به اهداف زمانی.

4- مدیریت نیروی انسانی: راهبردوهماهنگی افراد شرکت کننده درپروژه.

5- مدیریت کیفیت: دستیابی به استانداردهای کیفی جهت ارتقاء کارایی پروژه.

6- مدیریت پیمان/ تامین: انتخاب،مذاکره وسفارش تهیه وخریدمواد،ابزاروخدمات.

7- مدیریت ارتباطات: پخش اطلاعات وداده هابه صورت مستمردرمیان اعضاء تیم پروژه ومدیران پروژه.

8- مدیریت ریسک: مواجهه با درجه نامعلومی وعدم اطمینان های موجود درپروژه ازطریق دانش وتجربه درشرایط خاص.

9- مدیریت یکپارچه سازی: همگن کردن صحیح همه اجزاء ووظایف یک پروژه.

• · کاربردهای مدیریت پروژه:

به کارگیری اصول مدیریت پروژه درصنعت،مشاغل تجاری ودولتی افزایش یافته است، زیرااکنون ثابت شده که مدیریت پروژه کی می تواند مشکلات وپیچیدگی های روزافزون پروژه هاراحل کرده وبه انجام هرچه بهترآنها کمک نماید.

پیشرفت وتغییرات سریع درزمینه صنایع وتجارت باعث شده روشهای کلاسیک نتوانند خودرابه روزکنندوجوابگوی نیازهای روزهم نخواهدبود.دراین روندچندین روش جدیدمدیریت ابداع شده که بتوانندهمواره خودرابه روزنمایند.ازجمله این روشها می توان ازروش مدیریت مشارکتی ومشارکت کارکنان یاPM/EIنام برد.روش مدیریت مشارکتی یاPMعبارت است ازترکیب فنون ومهارتهایی جهت آماده سازی کارکنان درتمام سطوح، بازنگری ایجاد فرصت برای مشارکت فعال درفرایندمدیریت کلیدی که به موضوعات مربوط به کارهامرتبط شده وبرآنهاتاثیرمی گذارند.مشارکت کارکنان یاEIعبارت است ازفرایندی که کارکنان درتمام سطوح این فرصت راپیدامی کنند که درتمام جریانهای مدیریتی کلیدی که به موضوعات مرتبط باکارهامربوط می شوندمشارکت فعال نمایند.این گروههااغلب دوایرکیفی نامیده شده ودارای مسولیتهای بسیارمرتبط به یکدیگرهستندبه عبارت دیگرآنها،باید تقریبا درهمه ابعادعملیاتی ازجمله: تعیین هدف (اولین قدم در مدیریت پروژه)،برنامه ریزی،سازماندهی (تقسیم کارها) وتصمیم گیری شرکت نمایند. هدف جامعPE/EI یادوایرکیفی،ایجادیک روش مدیریتی است که کلیه کارکنان یک مجموعه رادرتمام سطوح،تشویق به همکاری وهماهنگی نموده تابه اهداف مشترک خودبرسند.

یکی ازاصولی ترین شعارهایی که شرکت ماشین سازی خورددراعمال روشPM/EI به کاربرد،چنین است:

«مشارکت کارکنان روش زندگی ماست.ما باید به یکدیگراطمینان کرده وبه هم احترام بگذاریم.»

فوایدومحدودیتهای پروژه:

استفاده ازفنون مدیریت پروژه درراهنمایی ونظارت برنحوه اجرای پروژه هاباعث ایجادیک اطمینان قبلی جهت تکمیل موفقیت آمیزپروژه می گردد.هنوزهم قضاوتهای موردی ارزشمند بوده وکسب نتایج مطلوب حاصل کوششهای بی دریغ می باشد.

مهمترین عامل موفقیت یک مدیریت پروژه پشتیبانی کامل کلیه سطوح مدیریتی،مخصوصا مدیریت سطوح بالااست وآنهاباید معتقدبه کلیه اصول باشند.اگرچه مدیریت پروژه نیازبه کوشش،همکاری،مشارکت ودقت عمل داشته وبه ظاهرمشکل می نمایدولی اخذ نتیجه مطلوب ارزش آن راداردنقاط قوت مدیریت پروژه به قرارزیراست:

1- ارائه یک تصویرواضح ازدورنمای پروژه که قابل ارتباط می باشند.بااین تصویرمسو لیت کلیه افرادشرکت کننده درپروژه به روشنی مشخص می گردد.

2- کارکنان جدیدرابه راحتی درجریان امورقرارداده وآنهاراباجزئیات امورآشنامی سازد.

3- کلیه دست اندرکاران درپروزه راوادارمی سازدتابادقت بیشتری به جزئیات پروژه بپردازند.

4- حساب مشخصی رابرای هریک ازمسولین فعالیتهای پروژه تشکیل می دهدتا بامراجعه به این حسابها وضعیت هریک رانظارت وبررسی نمود.

5- یک روش بسیارعالی برای تعریف روابط بین گروههاوفعالیتهای مختلف یک پروژه ارائه می نماید.

6- قادربه تصحیح به موقع پروژه درزمان وقوع تغییرات ویاشرایط غیرقابل پیش بینی می باشد.

7- بامشارکت فعال وکارآموزی اعضای گروهها،آنها به توسعه حوزه ای خودهدایت می نماید.

برای حصول نقاط قوت،پروژه بایدمحدودیتهای متعددی رااعمال نمود:

1- برنامه پروژه نبایدپیچیده باشد.برای جلوگیری ازهرگونه سوء برداشت بایددرحدامکان ساده باشد.

2- اعمال تغییرات درنموداربرنامه ریزی پروژه ممکن است به زمان بیشتری برای برنامه ریزی مجددنیازداشته باشد.

• · فرایندهای پروژه :

برای اجرای هرپروژه، مجموعه ای ازفرایندهای مختلف صورت می گیرد. یک فرایند شامل «مجموعه فعالیتهای لازم الاجرا برای حصول به یک نتیجه مشخص» است.این فرایندهاتوسط مجریان پروژه انجام می شود. اغلب این فرایندهابه دو دسته ذیل تفکیک می گردند:

فرایندهای مدیریت پروژه: که شامل تشریح وسازماندهی فعالیتهای پروژه می باشد. این فرایندهادراغلب پروژه ها ودرزمانهای مختلف قابل اجرامی باشد.

فرایندهای تهیه محصول پروژه: که شامل تهیه،تولیدوارائه محصول پروژه می باشد.این فرایندها عمدتا درغالب تعیین چرخه حیات پروژه بیان می گردند.ازابتدا به انتها پروژه تعامل مدلومی بین دودسته فرایند فوق برقرارمی باشد.به عنوان نمونه تعیین محدوده کارپروژه بدون درک کافی ازچگونگی تهیه،تولیدوارائه محصول آن نمی باشد.

• · گروههای فرایند:

فرایندهای مدیریت پروژه درقالب یکی ازپنج گروه ذیل انجام می شوند:

فرایندهای آغازین: تشخیص،تدوین وارائه مراحل وفعالیتهای لازم برای شروع پروژه می باشد.

فرایندهای برنامه ریزی: تبیین وتعیین اهداف وانتخاب راهکاربهینه برای کسب نتایج موفقیت آمیزوایفای کامل تعهدات می باشد.

فرایندهای برنامه ریزی: تبیین وتعیین اهداف وانتخاب راهکاربهینه برای کسب نتایج موفقیت آمیز وایفای کامل تعهدات می باشد.

فرایندهای اجرایی: مجموعه عملیات هماهنگی بین کلیه ارکان اجرائی پروژه مطابق برنامه می باشند.

فرایندهای کنترلی: مجموعه فعالیتهای کسب اطمینان ازدستیابی به اهداف پروژه می باشد دراین فرایندهابرای جبران خطاهای احتمالی ازتکنیکهای ارزیابی عملکرد،اندازه گیری، پیشرفت وانجام اقدامات اصلاحی درمواقع ضروری استفاده می شود.

فرایندهای اختتامی: مجموعه فعالیتهای مطابقت مراحل اجراشده واهداف ازپیش تعیین شده پروژه می باشد.

گروههای فرایندی فوق ازطریق نتایج حاصله ازاجرای هریک به یکدیگر مرتبط می شوند. این نتایج به صورت خروجی برخی وبه عنوان ورودی،مورداستفاده قرارمی گیرد.این ارتباطات که ازابتداتاانتهای پروژه به طور مداوم وچندسویه می باشد.

به عنوان مثال،درابتدا برنامههای اجرائی پروژه توسط فرایندهای برنامه ریزی مشخص می شود.سپس درادامهبادریافت نتایج فرایندهای کنترلی،این برنامه ها به روزآوری ودرفرایندهای اجرائی موثرمی گردند.

توضیح این نکته ضروری است که«گروههای فرایندی درمراحل مختلف پروژه،دارای فعالیتهای موازی هستندوهمزمان درسطوح مختلف وباشدت وکثرت متفاوت اجرامی شوند.»

پس گسستگی وجدائی آنها ازیکدیگر،برای یک لحظه نیزقابل تصورنیست. این اجرای موازی برخی ازفرایندهای مختلف با یکدیگردرتصویرارائه شده است.

فرایندهای اجرایی حجم وگستردگی فعالیتها

فرایندهای آغازین فرایندهای برنامه ریزی

فرایندهای کنترلی فرایندهای اختتامی

خاتمه زمان مرحله شروع

دریک مرحله ازاجرای پروژه،نهایتا پس ازتعامل کافی بین فرایندهای مختلف،نتایج درقالب خروجی آن مرحله بطورکامل مشخص می شود تا به عنوان ورودی مرحله بعدمورد استفاده قرارگیرد.به عنوان مثال،خروجی مرحله طراحی ومهندسی تهیه،تولیدوارائه مدرک مهندسی است ومی بایستی برای استفاده درمرحله بعد وبرای تهیه وتولید محصول ویا ارائه خدمتی مورد استفاده قرارگیرد.اما این مدارک برای اجرامی بایدازکیفیت لازم برخوردارباشند.لذا لازم است تاابتداموردبررسی دقیق قرارگرفته وپس ازتاییدمورداستفاده قرارگیرند.درابتدای شروع هریک ازمراحل پروژه،توجه کافی به برخی ازفرایندهای آغازین درحفظ ا1هداف پروژه وتعهدات مجریان بسیارموثراست.این مراحل وفرایندهای آنها تاحد زیادی بطورموازی اجرامی شوند.

به عنوان مثال: فرایندهای برنامه ریزی نه تنها به بیان دقیق آنچه که می بایست درهرمرحله انجام شودمی پردازند،بلکه مطابق پیشرفت حاصل ازانجام کار،به صورت مداوم برنامه اجرائی مرحله یامراحل بعدی رابه روزآوری نموده وبرنامه رامنطبق با نتایج اجرائی حاصله وشرایط اجرائی می نماید.

این به روزآوری مداوم برنامه های دوره های بعد پروژه براساس نتایج حاصله را«برنامه ریزی غلطان» می نامند. بدین ترتیب برنامه ریزی بطورمشخص فرایندی تکرارپذیراست.به مرورباتصحیح مستمربرنامه ریزی پروژه، انتظارات متولیان نیزمتناسب با وضعیت پروژه، واقعبینانه می گردد.

• · تعامل بین فرایندها:

هریک ازگروههای فرایندی(پنجگانه) نیزازمجموعه فرایندهای کاملا مشخصی تشکیل شده اند،که با یکدیگرمرتبط هستند.این ارتباط به صورت خروجی هریک وورودی دیگری می باشد.هریک ازفرایندها ازسه بخش مجزای زیرتشکیل شده اند:

– ورودی: شامل مدارک ومستندات ونتایج متخذه ازفرایندهای اجرائی ماقبل می باشد.

– ابزاروتکنیکها: شامل رویه ها،تکنیکها وابزارهای لازم برای استفاده ازورودیها،اجرای فرایندوکسب خروجی هاست.

– خروجی ها: شامل مدارک ومستندات ونتایج حاصل ازاجرای فرایند می باشد.

• فرایندهای اصلی وعمده:

اجرای برخی ازفرایندهای برنامه ریزی درکلیه پروژه ها ضروری است ولزوم اجرای آنها ورعایت تقدم وتاخربین آنان بدیهی واجتناب ناپذیراست. به عنوان نمونه قبل ازتعریف فعالیتهای یک پروژه،زمانبندی وبودجه آنها عملامیسرنیست.

فرایندهای اصلی وعمده برنامه ریزی که می توانند بطورمکرردرطول اجرای پروژه در سازمانهای متعددوهمچنین به موازات شروع وادامه یک یاچند مرحله ازپروژه تحقق یابد به شرح ذیل هستند:

– برنامه ریزی محدوده: تدوین محدوده کارکه به عنوان پایه اتخاذ کلیه تصمیمات درپروژه است.

– تعریف محدوده: تشریح وتفکیک اهداف بلندمدت وکلان به اهداف کوتاه مدت مشخص به منظورمدیریت دقیق برآنهاست.

– تعریف فعالیتها: تعیین دقیق فعالیتهای قابل انجام برای حصول به نتایج واهداف کوتاه مدت می باشد.

– توالی فعالیتها: بررسی وتدوین ارتباطات بین هریک ازفعالیتها باسایرین است.

– برآوردمدت زمان فعالیتها: برآورد مدت زمان لازم برای اجرای هریک از فعالیتها بطور مستقل می باشد.

– تهیه زمانبندی: تجزیه وتحلیل ارتباط بین فعالیتها،مدت زمان اجراومنابع موردنیازهریک ازآنها برای تهیه برنامه زمانبندی پروژه می باشد.

– برنامه ریزی مدیریت ریسک: با اتخاذتصمیم درنحوه مواجهه بارویدادهای بالقوه،مخاطره آمیزوبرنامه موردنیازدرمدیریت ریسک پروژه می باشد.

– برنامه ریزی منابع کاری: بررسی وتعیین نوع ومیزان کاری(شامل نیروی انسانی،مواد، ماشین آلات،ابزار)برای تحقق هریک ازفعالیتهای پروژه است.

– برآوردهزینه: محاسبه وبرآوردکل بودجه موردنیازبرای اجرای پروژه می باشد.

– برنامه ریزی بودجه: تسهیم وتخصیص بودجه به هرمجموعه ازفعالیتهادرمحدوده بودجه کلی پروژه است.

– تهیه برنامه پروژه: جمع بندی،یکپارچه سازی ومستندسازی فرایندهای برشمرده شده فوق دریک مجموعه مدون وقابل ارائه می باشد.

• · فرایندهای فرعی وکمکی:

استفاده ازمجموعه فرایندهای فرعی وکمکی بستگی زیادی به ماهیت پروژه دارد.به عنوان مثال شرایط اجرای بسیاری ازپروژه ها به نحوی است که نیازمند توجه ویژه به فاکتورهای ریسک پروژه نیست. ولی دربرخی ازپروژه هااین بعکس می باشد.مجموعه فرایندهای فرعی وکمکی همواره دراجرای فرایندهای برنامه ریزی موردتوجه بوده وبه شرح ذیل هستند:

– برنامه ریزی کیفیت: تعیین استانداردهای موردقبول برای اجرای فعالیتهاوتحقق اهداف پروژه وهمچنین تعیین روشهای به کارگیری آنها درطول پروژه است.

– برنامه ریزی سازمانی: تبیین وتدوین واگذاری مسولیتها واختیارات لازم به مجریان برای اجرای پروژه وتعیین ارتباطات فی مابین می باشد.

– جذب نیرو: جذب وبه کارگیری منابع انسانی موردنیاز واختصاص به انجام امورمشخص درپروژه است.

– برنامه ریزی ارتباطات: تدوین اقلام اطلاعاتی درسیستم ارتباطات متولیان پروژه و گروههای تولیدکننده ومصرف کننده اطلاعات درسطوح مختلف وهمچنین روشهای ارسال ودریافت اطلاعات فی مابین آنهاست.

– تبیین ریسک: تعیین ریسک احتمالی موثردراجرای پروژه و تدوین مشخصه های آنها می باشد.

– تجزیه وتحلیل کیفی ریسک: تجزیه وتحلیل مشخصات ریسک وتعیین اولویت هریک از آنها درتحقق اهداف پروژه می باشد.

– تجزیه وتحلیل کمی ریسک: ارزیابی مقداری احتمال واثرریسک وتعیین سطح معنی دار بودن آنها برای اهداف پروژه می باشد.

– برنامه ریزی واکنش به ریسک: تدوین رویه ها واجرای تکنیکهایی است که باتوجه به ریسک موجود،موجب افزایش فرصتهاوکاهش تهدیدها درپروژه می گردد.

– برنامه ریزی تدارکات: تعیین نیازمندیهای پروژه به کالاوموادوچگونگی تحصیل آنها برای اجرای پروژه می باشد.

– برنامه ریزی درخواستها: تدوین دقیق مشخصات کالا وموادلازم برای تحقق هریک ازفعالیتها وتعیین منابع بالقوه وتامین ودستیابی به آنهااست.

• فرایندهای اجرایی:

ارتباط وتعامل بین فرایندهای اجرایی رابه شرح ذیل ارائه نموده است:

– اجرای برنامه پروژه: انجام کلیه فعالیتها مطابق برنامه پروژه می باشد.

– اطمینان کیفیت: ارزیابی کلی ازنحوه اجراوتعیین بسته مناسب برای اجرای پروژه متناسب باکیفیت موردتوجه دراستانداردهای به کارگرفته شده درپروژه می باشد.

– بهبودسازمان: تهیه وتدوین وبهبود نحوه استفاده ازمهارتهای فردی وگروهی،به منظورافزایش توان اجرایی درپروژه می باشد.

– توزیع اطلاعات: تدوین اطلاعات وتوزیع زمانمندومنظم اطلاعات بین سطوح مختلف متولیان پروژه است.

– درخواست: اخذ پیشنهادات فنی ومالی متناسب بانیازهای پروژه می باشد.

– انتخاب تامین کنندگان کالا: انتخاب منابع تامین کالاومواد ازبین سازندگان وفروشندگان است.

– عقدقرارداد وراهبردی پیمان: انجام مدیریت کامل برارتباطات مجری باسازندگان وفروشندگان کالاوموادپروژه می باشد.

• · فرایندهای کنترلی:

درطول اجرای پروژه همواره می بایستی کلیه فعالیتها مورد ارزیابی قرارگرفته وبامقایسه برنامه وعملکرد،اختلافات احتمالی مشخص گردد.شرایط ونحوه اقدامات کنترلی وفرایندهای مربوطه دراغلب پروژه هامشترک می باشد.درهنگام اجرای تعهدات،اختلاف بین برنامه و عملکردتاحدی طبیعی است.این اختلافات وانحرافات،دستیابی به نتایج پروژه رابه مخاطره می اندازد.لذالازم است تا دائما با انجام فرایندهای کنترلی،برنامه اجرای پروژه تعدیل و متناسب گردد.اگرفعالیتهایی به تعویق افتادمی بایستی مجددا باتغییرزمانبندی وبودجه بندی آنها مسیراجرای پروژه رااصلاح وبه سوی هدف رهنمون ساخت.

دراجرای فرایندهای کنترلی،اقدامات پیش گیرانه(برای پیش دستی درمواجهه بامشکلات) نیز می بایستی مدنظرمجریان قرارگیرد.

– کنترل یکپارچه تغییرات: هماهنگی تغییرات درکلیه ارکان ومشخصه های پروژه می باشد.

– ممیزی دوره ای محدوده: مطابقت فعالیتهای اجرایی بامحدوده کارپروژه است.

– کنترل تغییرات محدوده: انجام اقدامات کنترلی برروی تغییرات محدوده کارپروژه است.

– کنترل زمانبندی: انجام اقدامات کنترلی برروی تغییرات زمان اجرای فعالیتهای پروژه است.

– کنترل کیفیت : مشاهده بررسی وکنترل نتایج فعالیتهای اجرایی برای تعیین تناسب آنها با استفاده ازاستانداردهای کیفیت موردقبول دراجرای پروژه وشناسایی راه حلهای کاهش اختلافات احتمالی وافزایش رعایت دقیق استانداردهای کیفیت می باشد.

– گزارشات عملکرد: جمع آوری،پردازش وارائه مدون اطلاعات عملکردپروژه به صورت مدون است.دراین گزارش آخرین وضعیت پروژه،پیشرفتهای حاصله وپیش بینی ادامه کاردرمقطع گزارش ارائه می گردد.

– پیگیری وکنترل ریسک: پیگیری ریسک شناسایی شده کنترل ریسک باقی مانده، تعیین ریسک جدیدواطمینان ازاجرای برنامه های(کاهش) ریسک وارزیابی میزان اثربخشی آنها درتقلیل ریسک.

• فرایندهای اختتامی:

فرایندهای اختتامی شامل:

– خاتمه پیمان:بررسی وتجزیه وتحلیل تعهدات وتلاش درجهت خاتمه وتسویه پیمانها و قردادهای پروژه می باشد.

– خاتمه اجراء: تولید،جمع آوری،تدوین وارائه اطلاعات ومقایسه برنامه وعملکرد درچگونگی اتمام مراحل پروژه است.

نرم افزار(P3) Primavera Project Planner

نرم افزارPlanner(p3)Project Primavera کامل ترین وقدرتمندترین ابزارمدیریت پروژه درمدیریت زمان درجهان شناخته شده است.p3 قادراست تاپروژه های بسیاربزرگ وپیچیده رابدون هیچگونه محدودیتی درتعریف واختصاص منابع،به شکل کاملا منعطف وساده برنامه ریزی وکنترل نماید.

همیشه سوالات متعددی برای مدیران پروژه مطرح می شودکه بارزترین آنها:«این کارکی تمام می شود؟»،«چه کسانی کاررا انجام می دهند؟»،«چه اتفاقی می خواهدافتاداگر….(What-if) » وازاین قبیل می باشد.

P3 پاسخ این سوالات رابه سرعت وبه شکل صحیح ارائه خواهدنمود.کاربردp3 به راحتی می تواند اطلاعات پروژه وفعالیتهای آن رادراین بانک اطلاعاتی جمع آوری نموده وطرق مختلفی آنهارادسته بندی کرده وبه نمایش درآورد.

همچنین بسادگی می تواندروی جزئیات فعالیتهای پروژه متمرکزشده ونتایج کارخودرا درقالب گزارش ونموداردرقالب گرافیکی دلخواه نمایش دهد.به کمک ابزارهای انعطاف پذیرp3ازقبیل 24کد فعالیت، 16کد بخشهای اطلاعاتی دلخواه 10کد پروژه 19 مرحله مرتب سازی داده ها و28مرحله فیلتربه همراه 31 تقویم برای برنامه ریزی فعالیتهامی توان اطلاعات پروژه رادرقالبهای گوناگون دسته بندی وتجزیه وتحلیل کرد:این نرم افزاربرای میدان پروژه توسط طراحانی که خودمدیر پروژه بوده اند،تهیه شده است ودقیقا به همین دلیل است که غالب نیازمندی های مدیران پروژه رادربرنامه ریزی وکنترل طرحهاراپاسخ گو است.به کمک p3می توان شبکه فعالیتهارا سریعادرقالب گرافیکی تهیه کردوهمچنین امکان انتخاب نوع فعالی رابه سهولت امکان پذیرمی نماید.

P3سازماندهی اطلاعات پروژه راآسان نموده است ومی تواند شرایط موردنظرشما رابه فعالیتها تحویل کند.تحت شبکه بودن p3این قابلیت رابه آن بخشیده است تاکاربران متعددبتوانند درنقاط مختلف وبه شکل همزمان یادرزمانهای دلخواه به بانک اطلاعاتی یگانه p3متصل وپروژه های خاص رابرنامه ریزی وکنترل نمایند.

امکان لینک: بازخوانی اطلاعات واشتراک داده های p3باسایر نرم افزارهای مدیریت پروژه همچون MPsوExpedition وجود دارد.

برخی دیگر ازقابلیتهای این نرم افزار به شکل خلاصه عبارتند از:

• پیگیری عملکردمنابع وهزینه های پروژه به کمک p3 سهل وآسان است.
• P3می تواند محدودیت های مورد نظررا (کاربر) به فعالیتهااعمال کند.
• P3سازماندهی اطلاعات پروژه راآسان نموده است.
• P3امکان انتخاب نوع فعالیتها رابه کاربرمی دهد.
• امکان بهنگام نمودن پروژه درخارج ازمحیط کارگاه رافراهم می سازد.
• P3می تواندمحدودیتهای موردنظر کاربررابه فعالیتها اعمال کند.

Versionجدید p3تحت عنوان p3e که مخفف Enterprise PlannerProject Primavera می باشدبه بازارآمده که به مشکل ساختاری باویرایش گذشته آن متفاوت است.باتوجه به آنکه کمپانی پریما راتمامی پیشتیبانی های خودرااز ویرایشهای خودرااز ویرایشهای قبلی این نرم افزار برداشته است، بزودی p3eکاملا جای p3راخواهدگرفت.

· مدل بلوغ سازمانی مدیریت پروژه (OPM3):

درسال2003 انستیتو مدیریت پروژه امریکا(PMI) مدل استانداردوبلوغ سازمانی مدیریت پروژه OPM3 براساس تجارب حاصله ازاجرای استاندارد PMBOK ارائه نمود.این مدل جهت کمک به سازمانهایی طراحی شدکه دارای فعالیتهای پروژه ای بود وقصد دارند استراتژیهای خودرابا موفقیت به مرحله اجرا گذارند.

فرایند توسعه OPM3 : دارای پایه ای قوی است که ازمطالعه وپژوهش همزمان بروی 27 الگوی مختلف ایجادشده است.به شکل گسترده توسط دست اندرکاران کمیته های بزرگ مدیریت پروژه توسعه داده شده با مشارکت بیش از800 شرکت حرفه ای از35 کشورجهان گسترش پیدا نموده است.این مدل متشکل ازسه عنصرکلیدی متعادل باهم می باشند:

1- دانش 2- ارزیابی 3- بهبود

1- عنصر دانش که طی آن استفاده کننده برمحتوای استاندارد وPMBOK مسلط شده وبا ایده مدیریت سازمانی وهمچنین بلوغ سازمانی مدیریت پروژه ومتدولوژی مربوطه آشنامی گردد.

2- عنصرارزیابی که طی آن سازمان موقعیت جاری خودرابا استانداردو تعیین نموده وضعفها وقوتهای خودش راشناسایی می کند.دراین عنصرروشها،فرایندهاورویه هایی که یک سازمان می تواندبا استفاده ازآنها میزان بلوغ خودش راارزیابی کند ارائه می گردد.

3- عنصربهبود که ارائه دهنده مسیروفرایند حرکت ازوضع موجود به وضعیت بلوغ یافته است.دراین عنصر تغییرات وبهبودهای اصلی که منتهی به افزایش بلوغ وازبین بردن نقاط ضعف مشخص شده درعنصرارزیابی است.

هنراصلی مدل بلوغ سازمانی مدیریت پروژه ایجادارتباط منسجم بین دانش ،ارزیابی وبهبود بایکدیگراست.

OPM3 برای استفاده درسازمانهایی کاربرد داردکه بطورماهوی درگیرفعالیتهای مدیریت پروژه می باشند.نقطه قوت این مدل اتصالی است که بین برنامه ریزی استراتژیک واجرا برقرارنموده به صورتیکه نتایج وخروجیهای هرپروژه راقابل پیش بینی،قابل اطمینان وپایدار نموده وهبستگی بین نتایج موفقیت سازمان رابرقرار می نماید.

OPM3رامی توان درسازمانهای مختلفی ازنظرصنعتی،اندازه،مکان جغرافیایی بکاربرد.

مبنای اصلی این مدل یک سری راهکاربرتراست که قبلا مورد تاییدمتخصصین وکارشناسان قرارگرفته است.

OPM3 مدیریت پروژه سازمانی را به صورت زیرتعریف می کند:

« استفاده همزمان ازدانش ،مهارت،ابزاروتکنیک وفعالیتهای سازمانی وپروژه ای برای دستیابی به اهداف سازمان ازطریق پروژه ها». به عبارت دیگرمدیریت نظام مند پروژه ها، برنامه ها،پورتفولیوهادرراستای تحقق اهداف کلان استراتژیک می باشند.پروژه ها،برنامه ها بخشی ازپورتفولیوها هرکدام یک قلمروازمدیریت پروژه می باشد.

پروژه هاوبرنامه ها بخشی ازپورتفولیوی پروژه هستند.هرقلمروازمدیریت پروژه شامل چهاربعد می باشد که راهکارهای برتردراین چهاربعد قرارمی گیرند:

1- استانداردسازی 2- سنجش 3- کنترل 4-بهبودمستمر.

 

برای طراحی راه و جاده مناسب باید چه نکاتی را در نظر بگیریم

 

در اين مقاله ابتدا به عواملي كه در طرح كلي مسير راه بايد مورد توجه قرار گيرد نظير دسترسي، عوارض طبيعي، زمين‌شناسي، ظوابط هندسي طرح راه و … مي‌پردازيم و سپس مسائلي تحت عنوان زيبايي راه، حفظ محيط طبيعي و انساني و در نهايتمخارج شاختمان راه را بيان مي‌كنيم.

مقدمه :

 

محل دقيق و تمام جزئيات مسير را نمي‌توان يكباره و در يك مرحله مشخص ساخ ت. از اين رو مسير راه در مراحل مختلف و با استفاده از نقشه‌ها و عكسهاي هوايي با مقياس‌هاي متفاوت معين مي‌گردد. نخسست با استفاده از نقشه‌ها و اطالاعات موجود چند مسير بسيار كلي در نظر گرفته مي‌شود و با مظالعه دقيقتر اين مسيرها در طي مراحل مختف مسيريابي صورت مي‌گيرد و سرانجام محور راه را به دقت در روي زمين مشخص مي گردد. در اين مقاله ما به عواملي كه مسير راه با توجه به آنها معين مي‌گردد مي پردازيم.

عوامل تعيين كننده مسير راه

در انتخاب مسير راه عوامل بسياري را بايد در نظر گرفت و همين زيادي عوامل درگير است كا كار انتخاب مسير را مشكل و وقت‌گير و پرهزينه مي‌سازد. احداث راه تغييرات عمده‌اي در محيط طبيعي و اقتصادي و اجتماعي وارد مي‌سازد كه محدود به تامين رفت و آمد وسايل نقليه نيست. وسعت اين تغيرات مخصوصاً در راههاي شهري فوق‌العاده زياد است تاجايي كه ممكن است روند گسترش و بافت شهر را دگرگون سازد. عوارض طبيعي كه هنوز هم يك از عمده‌ترين تعيين ‌كننده‌هاي مسير راههاي بياباني است در راههاي شهري فقط يكي از بسيار عواملي است كه در نظر گرفته مي شود . با وجود آنكه عوارض طبيعي در بسياري از قسمت‌هاي راههاي بياباني تنها عامل تعيين كننده مسير است ولي نبايد مسير راههاي بياباني هم بدون توجه به عوامل ديگر تعيين گردد و مخصوصاً نبايد از تغيراتي كه در مسير در محيط اجتماعي و انساني و طبيعي اطارف خود ايجاد مي‌كند غافل شد. مشكل كار مسيرگذاري در اين است كه عموماً بهتر ساختن مسير با توجه به يكي از عوامل ، مسير را از نظر عوامل ديگر بدتر مي سازد. مثلاً براي حفظ يك منطقه با ارزش طبيعي ، مسير بايد اين منطقه را دور بزند. اما چنين دورزن مستلزم هزينه زيادي است و علاوه بر اين طول مسير را زيادتر مي‌سازد و بنابراينهزينه ترافيك را بالا مي‌برد و طمان رفت و آمد را طولاني تر مي‌كند.

 

 

مي‌توان خلاصه كرد كه انتخاب مسير يافتن وضعيت متعادلي است كه با مخارج كمتر دسترسي بيشتر را فراهم مي سازد و عوارض نامطلوب محيطي را در حداقل نگاه مي‌دارد. عواملي را كه بايد در انتخاب مسير در نظر گرفت به شرح زير مي توان خلاصه كرد.

1- دسترسي

2- عوارض طبيعي

3- ظوابط طرح هندسي

4- زمين‌شناسي

5- جنس پي جسم و ساختمان‌ها

6- وجود مصالح مناسب

7- نگاهداري اره

8- زيبايي راه

9- حفظ محيط طبيعي

10- حفظ محيط انساني

11- مخارج ساختمان راه

1- دسترسي

2- از نظر فراهم ساختن دسترسي بين مبدأ و مقصد ، مسير مستقيم بهترين مسير است. اما كمتر راهي فقط براي ارتباط بين مبدأ و مقصد بدون توجه به دسترسي نقاطي كه بين مبدأ و مقصد قرار دارد ساخته مي‌شود. هر راهي علاوه بر اينكه دو نقطه موردنظر را به هم متصل مي‌سازد ، دسترسي مراكز جمعيت واقع در بين آن دو نقطه را نيز تامينمي‌كند. تشخيص اينكه مسير از كدام مراكز جمعيت واقع بين كبدأ و مقصد بايد بگذرد يك تصميم اقتصادي سياسي است كه به اهميت راه و اهميت نقاط بين راهي و همچنين به هزينه اضافي كه عبور از اين نقاط ايجاب مي‌كند بستگي دارد. علاوه بر اين موقعيت راه مورد مطالعه در شبكه راههاي كشوري و منطقه‌اي و شهري وجود راههاي ارتباطي ديگر براي تامين دسترسي نقاط بيني ، در اين تصميم موثر است. امروزه كمتر راهي به عنوان عضوي از شبكه‌هاي كشوري و منطقه‌اي و شهري طرح مي‌گردد . شبكه‌ها دسترسي به همه نقاط را فراهم مي سازد و فرم شبكه در مرحله برنامه‌ريزي معين مي‌گردد. با وجو اين در مرحله تعيين مسر مسئله عبور يك راه مشخص از مراكز جمعيتي كه در مرحله برنامه‌ريزي به عنوان نقاط عبور اجباري مشخص نشده ، مطر مي‌گردد. عبور يا عدم عبور از نزديكي جنين نقاطي با توجه به عوامل اقتصادي و سياستهاي كلي كشور معين مي‌گردد كه عبارتند از:

1- اهميت راه و اهميت شبكه‌اي كه راه عضوي از آن است.

3- اهميت مراكز بين راهي از نظر جمعيت و توسعه اقتصادي وسياسي

3- وجود راههاي ديگر براي ارتبباط نقاط بينابيني

4- حجم ترافيك بين نقاط مبدأو مقصد

5- حجمترافيك بين نقاط بين راهي

 

 

2- عوارض طبيعي

پستي‌و بلندي‌هاي زمين و وجود كوه و درياچه و رودخانه كه در گذشته به عنوان تعيين كننده مسير راههاي بياباني در نظر گرفته مي‌شد. هنوز هم در مناطق كوهستاني همه عوامل را تحت‌الشعاع خود قرار مي‌دهد. ممكن است كه در نقاط كم عارضه و دشتي ، عوارض طبيعي عامل عمده‌اي در مسيريابي به جساب نيايد، ولي حتي در چنين مناطقي عوارض زمين در انتخاب محل زيرگذرها و روگذرها تاثير عمده دارد. توجه به عوارض زمين در نواع راه و محل مسير راه تواماً اثر مي‌گذارد.

گذشتن از عوارض طبيعي مستلزم انجام خاكبرداري و خاكريزي و ساختمان پل و تولي است. در همه جا اصل كلي در اين است كه در گذشتن از عوارض طبيعي تا جايي كه با حفظ ظوابط طرح هندسي ناسازگار نباشد مقدار خاكريزها و خاكبرداريها در حداقل نگه داشته شود. مسير بايد در عين حال كه ظوابط هندسي خود را حفظ مي‌كند از پستي و بلنديهاي طبيعي پيروي كند و بامحيط خود هماهنگي داشته باشد . راهي كه از عوارض طبيعي پيروي مي‌كند زيبا به نظر مي‌رسد، كمخرجتر است ، عوارض نامساعد محيطي كمتري دارد و ارتباطش با شبكه راههاي اطراف و تاسيسات موجود ساده‌تر تامين مي‌شود.

3- ظوابط طرح هندسي

ظوابط طرح هندسي نظير حداكثر شيب ، حداكثر طوول در شيب حداقل شعاع قوسها ، مقطع عرضي، و نظاير آن در تعيين مسير ، مخصوصاً در مراحل قطعي شدن مسير راه اهميت اعمده دارد. حداكثر شعاع مجاز باعث مي‌گردد كه در عبور از زمين‌هاي پر شيب طول مسير مصنوعاً زياد گردد. رعايت حداقل شعاعقوسها در طرح راه تاثير عمده دارد. با توجه به عرض راه و مشخصات مقطع عرضي ، در مراحل قطعي شدن مسير محور راه جابه جا مي‌گردد تا آنكه وضعيت مطلوب از نظر خاكبرداري و خاكريزي در مقطع عرضي به دست آيد. در عبور از كنار دره‌ها سعي بايد كرد كه در مقطع عرضي تماماً در خاكبرداري قرار گيرد . زيرا كه وجود خاكريز در كنار دره حجم ديوارسازي را كه كار پرحرجي است بالا مي‌برد.

 

 

4- زمين‌شناسي

مطالعه زمين‌شناسي مسير راه از نظر ثبات و استحكام و احتكال لغزش و ريزش و نشست لايه‌هاي بستري كه راه برنامه‌ريزي آن قرارمي گيرد لازم است. در نقاط كوهستاني مخصوصاً بايد لايه‌هاي زمين را از نظر تعادل زمين‌شناسي واحتمال لغزي بررسي كرد و سعي كامل نمود كه مسير از مناطق بياباني ثبات و غير مستحكم عبور نكند. حفاظت و تقويت و نگاه‌داري راهي كه از نواحيبي‌ثبات و بياباني‌تعادل از نظر زمين‌شناسي مي‌گذرد بسيار پرخرح وتقريباً غير ممكن است. مطالعات زمين‌شناسي و شناخت آبهاي زيرزميني مخصوصاً در محل احداث تونلها كمال اهميت را دارد. زيرا كه نوع زمين و چگونگي آبهاي زيرزميني مخارج احداث تونل را ممكن است چندين برابركند و بنابراين از همان مراحل اوليه انتخاب مسير مطالعات زمين‌شناسي ، حداقل به صورت سطحي ، بايد انجام گيرد و در مراحل اوليه انتخاب مسير نمونه‌ها و اطلاعات زمين‌شناسي جمع‌آوري كرده‌اند. توسط متخصصان مكانيك خاك و مكانيك سنگ بررسي و تحليل مي‌گردد تا نقاط بياباني‌ثبات و غير متعادل مشخص مي‌گردد.

وجود آبهاي زيرزميني ممكن است در چگونگي ساختمان و مخارج راه تاثير بگذارد. ممكن است به علت بالا بودن سطح آبهاي زير زمين ارتفاع خاكريزي زياد گرفته شود و با فراهم ساختن لايه‌هايي از مصالح مناسب جلوي نفوذ آبهاي زيرزميني به روسازي گرفته شود و همۀ اين پيشبينيها مخارج راه را بالا مي‌برد و بنابراين در انتخاب مسير تأثير مي‌گذارد. مخصوصا در احداث راههاي شهري گود (در شهرها ممكن است شاهراه را گود بسازند تا به اين ترتيب شبكه موجود خيابانها به راحتي از روي راه گود بگذرد و وجود شاهراه ارتباط شبكه‌هاي شهري را كم نسازد) وجود آبهاي زيرزميني و تسهيلات شهري عامل بسيار عمده‌‌اي است زيرا كه مخارج ساختمان راه گود را بسيار زياد مي‌كند و از اين رو در انتخاب محل مسير تاثير مي‌گذارد.

5- جنس پي جسم و ساختمان‌ها

مقاومت زمين چه از نظر قرارگيري خاكريزي و چه از نظر احداث پلها و ديوارها عامل موثري در انتخاب مسير است. مخارج احداث راه برنامه‌ريزي زمينهاي سست باتلاقي زياد است و نهايت كوشش را بايد كرد تا راه از چنين مناطقي نگذرد . همچنين مقاومت زمين پي ابنيه فني بزرگ در مخارج آنها تاثير مي‌گذارد.

6- وجود مصالح مناسب

براي ساختمان راه نياز به مقادير زيادي مصالح نظير خاك مناسب براي خاكريزها و مصالح رودخانه‌اي و سنگ براي روسازي و آسفالت و ساختمانهاي فني مي‌باشد. دوري يا نزديكي مسير راه از معدن مصالح فلسطين در مخارج راه و در نتيجه در انتخاب مسير آن تاثير مي‌گذارد.

7- نگاهداري راه

انتخاب كسير در چگونگي و مخارج نگاهداري و حفاظت راه تاثير عمده دارد. در مناطق كوهستاني بايد نقاط برف‌گير را شناخت و سعي نمود كه را از چنين نقاطي نگذرد. در نواحي كويري امكان دارد مسير ط.وري قرار گيرد كه از ماسه‌هاي روان انباشته نشود. در صورت اجبار عبور از چنين نقاطي (برفگير و ماسه‌گير) بايد راه در روي خاكريزي قرار دادو نه در خاكبرداري تا راه به صورت گودال جمع كننده برف وماسه‌هاي روان همچنين شناختن نقاط بهمن‌گير فوق‌العاده مهم است. سعي كامل بايد كرد كهمسير راه از نقاط بهمن‌گير عبور نكند و در صورت اجبار تعداد دفعاتي كه راه از يك دره بهمن‌گير مي گذرد در حداقل نگاهداشته شود. مخارج لازم براي حفظ راه از بهمن در مقايسهمسيرها بايد در نظر گگرفته شود. در مناطق سردسير و مخصوصاً در مورد راههاي كم آمد و شد سعي تمام بايد كرد تا راه در طرفي از دره قرار گيرد كه در زمستان آفتابگير است. در موارد استثنايي كه راه اجباراً برنامه‌ريزي زمينهاي سست و بياباني‌ثبات قرار مي‌گيرد، از‌ آنجا كه يخ زدنها و آب شدنهاي متوالي بياباني‌تعادل را بياباني‌تعادلتر مي‌كند. از قرار داده مسير در طرف آفتاب‌گير دره خودداري بايد كرد.

8- زيبايي راه

بخش زيادي از زندگي مردمدر حال حركت و عبور از راههاي شهري شهري و بياباني مي‌گذرد و بنابراين سعي بايد كرد كه راه و اطراف آن به نظر مسافران زيبا و مطلوب است. از طرف ديگر راهها و مخصوصاً راههاي شهري به صورت جسم پرحجمي در محيط اطراف خود حضور پيدا مي‌كنند و اگر در نمود آنها دقت نشود محيط اطراف خود را زشت نيسازند . انتخاب مسير در هر دو مورد فوق تاثير مي‌گذارد . با رعايت نكات زير مي‌توا راه را از نظر مسافران آن زيبا ساخت:

1- با هماهنگ ساختن پيچها و نشيب و فارزها امروزه شاهراهها و بزرگراهها را به صورت مجموعه‌اي از قوسها وخطهاي مستقيم نمي‌سازند.بلكه كل شاهراه را به صورت منحني متصلدر دل طبيعت و يا در بافت شهري جا مي‌دهند.

2- با هماهنگ ساختن جسم راهبا محيط طبيعي و انساني اطراف آن ، به گونه ايكه راه به صورت يك جسم زمخت خارجي و مزاحم حاضر نشود، بلكه به ورت نرمي از عوارض طبيعي و بافت شهري تبعيت كند.

3- با انتخاب درست مسير راههاي شهري و بياباني مي‌توان مناظر دلپذير را در ديدراننده قرار داد. در راههاي بياباني ممكن است با انحراف مختصري مناظر زيباي دورافتاده در دسترس و ديد مسافران قرار داده شود. در عبور از كنار شهرها سعي مي‌كنند كه مسافران تصوير گويايي از شهر كناري ببينند.

 

 

9- حفظ محيط طبيعي

محيط طبيعي به خاطر ارزشهايي كه از نظر زيبايي و گردشي دارد وهمچنين به خاطر حفظ نظام زيستي گياهان و حيوانات بايد حفاظت گردد. در انتخاب كسير بايد نهايت دقت از نظر حفظ مناطق با ارزش طبيعي اعمال شود و بدون دليل موجه چنين مناطقي به علت احداث راه نابود نگردد. اننتخاب صحيح كسير نه تنها مناطق با ارزش را نابود نمي‌سازد بلكه دسترسي به چنين مناطقي را فراهم مي‌كند و به اين ترتيب منطق دورافتاده طبيعي بهپارك و گردشگاه‌هاي فابل دسترسي براي همه تبديل مي‌گردد. از نظر حفظ نظام زيستي گياهان و حيوانات اصل كلي اين است كه دخالت در طبيعت در كمترين حد خود باشد. در عبور رودخانه‌ها و تغيير جريان آبهاي سطحي بايد سعي گردد كه ازدياد آب شكستگي در حداقل باشد. هنگامي كه مسير در موازات رودخانه حركت مي‌كند بايد دخالت در مسير رودخانه را حداقل نگاه داشت و بهطور كلي مسيري بهتر است كه در جريان آب كمترين تغيرات را وارد سازد. براي حصول اطمينان از حفظ محيط طبيعي بايد در هنگام مسيريابي صورتي از نقاط طبيعي با ارزش تهيه نمود و تغييراتي راكه راه دراين نقاط وارد مي‌سازد يادداشت و گزارش كرد. راهها آلوده‌كنندگان عمده هوا هستند و لازم است كه اين مطلب هنگام تعيين مسير راه در نظر گرفته شود و سعي گردد كه مسير از نزديكي ناقط كه پاكي هواي آنها با اهميت است عبور نكنند . مثلا راههاي اصلي پرترافيك را نبايد از نزديكي پاركها و گردشگاه‌هاي عمومي عبور داد. هموم راههاي و مخصوصاً راههاي شهري با ايجاد سر و صدا آرامش محيط زيست را به هم مي زنند وبه همين دليل ابيد در هنگام مسيريابي دقت كرد تا مسير نقاطي كه در مقابل صدا حساس است نظير مناطق مسكوني و بيمارستانها و پاركها و گردشگاهها عبور نكند. در صورتي كه دور نگاهداشتن راه از اين نقاط به علت حفظ ضوابط ديگر مقدور نباشد، جلوگيري از نفوذ سرو صدا با ايجاد موانع صوتي نظير درختكاري و ايجاد ساختمانها و همچنين با كاربري ديوارهاي آجري يا بلوك سيماني و يا تيغه‌هاي مخصوص جلوگيري از نفوذ صوت امكانپذير است.

رودخانه‌ها و درياچه‌هايي كه در حوالي راه قرار دارند و در پايين دست راه واقع شده‌اند با ايجاد راه مواد خارجي و رسوبات بيشتري دريافت مي‌كنند. احداث راه با تغيير رژيم آبهاي سطحي ممكن است آب شستگيهاي زمينها را بيشتر كند و ازدياد آب شستگيها و رسوبات حاصله در رودخانه هاي پايين دست را بالا ببرد. تغيير رژيم آبهاي سطحي ممكن است باعث از بين رفتن رستنيهاي قسمتي از زمينها گردد و از بين رفتن گياهان و درختان كه عوامل جلوگيري از فرسايش هستند باعث ازدياد فرسايش زمين مي‌گردد.

بنابراين در پروژه راه بايد سعي كرد تا دخالت راه در رژيم آبهاي سطحي در حداقل باشد و براي اين منظور بايد از خاكبرداريهاي بزرگ جلوگيري كرد و سعي نمود تا محل كانالهاي طبيعي آب حتي‌المكان تغيير نكند.

مسير نبايد به صورت نامطلوب و زمختي در طبيعت جاگيرد و زيباييهاي طبيعي را به هم بزند بايد سعي كرد كه مسير ارتباط دهنده‌اي منطقي بين عوارض طبيعت باشد و جنگل، كوه، تپه، نحر، روخانه، درياچه و ديگر زيباييهاي طبيعت را به هم مرتبط سازد. نبايد بدون فكر زيباييهاي طبيعي را با جسم خارجي راه تكه تكه كرد بلكه مسير راه بايد با طبيعت و عوارض آن به هم پيوستگي پيدا كند.

10- حفظ محيط انساني

هيچگاه نبايد فراموش كرد كه هدف اصلي از ايجاد هر راهي زندگي بهتر براي انسانهاست.

راه بيش از هر راهي فراهم كردن زندگي بهتر براي انسانهاست. راه بيش از هر وسيله‌اي براي بهتر ساختن محيط زيست انساني است ايناصل ابتدايي كهبسيار ساده است متاسفانه هنوز هم توسط گروه زيادي از طراحان و مهندسان راه ناديده گرفته مي‌شود. در انتخاب و طرح مسير به علايق مردم و به مسائل انساني نهايت بي‌توجهي مي‌گردد و هدف نهايي به جاي بهتر ساختن جوامع انساني حركت هر چه سريعتر وسايل نقليه فرض مي‌گردد. عدم توجهي كه در ساختمان بسياري از راهها به چگونگي عبور عابر پياده شده است مبين اين فراموشي شده است.

محيط اجتماعي و فيزيكي كه انسان در آن زندگي مي‌كند تعيين كننده بسيار مهمي مخصوصاً در انتخاب مسير راههاي شهري است. مسير نبايد طوري انتخاب گردد كه بناها، مزارع، كارخانه‌ها ، مناطق مسكوني، گردشگاهها، مراكز تجارت و به طور كلي هر جايي كه از نظر اقتصادي و اجتماعي داراي ارزشي است بدون دليل موجه در زير عبور راه نابود گردد.

مسير راه نبايد از آثار تاريخي و بناها و آثار مذهبي و قبرستانها عبور كند. در مناطق شهري مسير بايد از بافت شهري و شكل خيابانهاي شهري تبعيت كند. بايد سعي كامل شودكه يگانگي و يكپارچگي قسمت‌هاي مختلف شهر حفظ گردد.

محله‌هاي مسكوني را كه مدارس ابتدايي و مساجد و قرستانها و بستگيهاي محلي مخصوص به خود دارند نبايد باشاهراههاي شهري به دو نيم تقسيم كرد. پاركها، بازراها و. مجتمع‌هاي صنعت و تجارت و واحدهاي آموزشي را نبايد با عبور راه به دو قطعه مجزا تبديل كرد. در صورتي كه مسير اجباراً از درون واجدي نظير آنچه كه ذكر شد ميگذرد، بايد سعي كامل نمود تا وسايل ارتباط عابران پياده با زيرگذر يا روگذر و يا پلها و تونلهاي مخصوص پياده فراهم گردد. در مورد شاهراهها و بزرگراههاي بياباني بايد دقت كرد كه راه از وسط آباديها عبور نكند و در جاهايي كه رفت و آمد از اين طرف به آن طرف مسير وجود دارد، پيش‌بيني پل مخصوص عابر پياده بشود. اگر در انتخاب مسير دقت گردد كه بدون توجه از وسط وسايل و تعلقات زندگي يك واهد به خصوص نگذرد بسياري از مسائل طع شدن دسترسي افراد حل خواهد شد.

محل مسير ممكن است در وضع اقتصادي و اجتماعي گروه به خصوصي موثر باشد. احداث يك راه ممكن است باعث رونق كسب و كار محلي گردد يابالعكس با جذب ترافيك عبوري كه از محل به خصوصي مي‌گذشته است ممكن است باعث كسادي و از كار افتادن كسب و كار گروه به خصوصي گردد. جامعه‌اي كه راه مي‌خواهد بايد جبران خسارت اين گروه را كه كسب و كار آنها به دليل احداث راه بهتري در جاي ديگر از رونق افتاده است، بكند، زيرا اينان افراد انساني هستند كه يكباره مسير راه زحمات چندين ساله آنان رابه خطر انداخته است. جا به جا كرد افراد و فراهم ساختم مجل كسب و زندگي براي افرادي كه محل كار و يا محل زندگي آنها در مسير راه قرار مي‌گيرد بايد مورد توجه كامل قرار گيرد. سعي بايد كرد كه انتخاب مسير به قسمتي باشد كه مقدار اين جا به جا شدن به حداقل تقلل يابد. در صورتي كه اجباراً خانه و محل كار افراد در زير مسير قرار مي‌گيرد بايد از همان مرحله مطالعه مسير مسائل انساني و اقتصادي و اجتماعي و حقوقي همراه با چنين جا به جا شدني را مورد مطالعه قرار داد و رسيدگي نمود. جامعه‌اي كه راه مي‌خواهد بايد خسارت وارد بر اين گروه از جامعه را تامين كند. مهندسي كه مسير راه را مي‌گذارد بايد معني بياباني‌خانمان شد و بياباني‌محل كسب شدن را درك كند تا بي دليل زندگي افراد را به دست مسير نسپارد.

11- مخارج ساختمان راه

مخارج ساختمان راه عامل بسيار عمده‌اي است كه در تمامي مراحل مطالعه مسير و طرح راه نبايد از نظر غافل شود. صرفه‌جويي در مخارج راه بايدبا توجه به عوامل ديگر تعيين شود. مخارجيكه براي يك راه صرف مي‌شود با توجه به نوع راه و بودجه واهميت پروژه و حجم ترافيك آينده و احتمال گسترش و توسعه اطراف معين گردد.

نتجه‌گيري :

با توجه به ظوابط طرح هندسي راه عوامل تعيين كننده ديگر، مسير راه بايد به گونه‌اي تعييين گردد كه دسترسي مناسب و زيبايي را به همراه داشته باشد. علاوه برنامه‌ريزي اين طراح بايد به مخارج ساختمان راه كه عامل بسيار عمده‌اي در تمام مراحل مطالعه مسير طرح راه است توجه لازم را مبذول دارد.

منابع

1) احتشامي ، منوچهري (راه‌ساز، طرح هندسي و زيرسازي آن) جلد اول

انتشارات دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي، چاپ دوم 1375

2) منجم، سعيد: (راه‌سازي)، انتشارات انگيزه، چاپ دوم پاييز 1383

3) قريب، فريدون:( شبكه ارتباطي در طراحي شهري )، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم زمستان 1382

4) توسليريال محمود: (اصول و روشهاي طراحي شهري و فضاهاي مسكوني در ايران، جلد دوم، طراحي دسترسي)، مركز مطالعات و تحقيقات شهرسازي و معماري ايران وزارت مسكن و شهرسازي، چاپ سوم 1371

1- بهطوريكه بزرگراهي كه زا مركز شهر سانفرانسيسكو عبور مي‌كرد . پس از زلزله اخير چون به زيبايي شهر لطمه وارد مي‌آورد به مجع‌اوري و تخريب آن اقدام نمودند.

 

ضوابط صدور پروانه برای قطعات تفكیكی بیش 1000 متر مربع

 

ضوابط صدور پروانه برای قطعات تفكیكی بیش 1000 متر مربع

1-1- ارائه تقاضانامه مالك یا وكیل قانونی با درج مورد درخواست

1-2 -درصورتیکه تقاضا از طرف شركت یاسازمان‌خاصی انجام پذیرد، اعزام نماینده رسمی شركت و یاسازمان‌مربوطه‌بامعرفی‌نامه معتبربه‌شهرداری ضروری است

1-3 – ارائه یك سری فتوكپی از تمامی اوراق سند مالكیت كه در قسمت تشكیل پرونده برابر اصل خواهد شد

1-4 – ارائه اصل و رونوشت شناسنامه مالك یا مالكین

1-5 – اصل‌سند مالكیت جهت بررسی و تطبیق به قسمت تشكیل پرونده ارائه خواهد شد

1-6 – درصورت مراجعه وكیل قانونی مالك یا مالكین تسلیم اصل وكالتنامه و رونوشت برابر با اصل شده آن به قسمت تشكیل پرونده ضرورت دارد

1-7 – ارائه برگ مفاصا حساب نوسازی در زمان تشكیل پرونده

1-8 – درصورت فوت مالك ، گواهی انحصار وراثت ، تسویه حساب مالیات بر ارث به انضمام وكالت نامه رسمی متقاضی از كلیه ورثه ضروری است

ضمناً در مورد ورثه صغیر، قیم نامه و اصل شناسنامه‌ها باید ارائه گردد .

1-9 – درصورتیكه زمین موقوفه باشد ارائه برگ اجاره نامه سازمان اوقاف ضرورت می‌یابد

1-10 – ارائه نقشه 2000/1 هوائی كه موقعیت ملك توسط كارشناس رسمی دادگستری بر روی آن مشخص و به تأیید رسیده باشد .

1-11 – ارائه نقشه 500/1 نقشه برداری شده در سیستم U T M با بیضوی مبنای WGS84 از محل ملك مورد تقاضا و اطراف آن حداقل تا شعاع 40 متر همراه با دیسكت مربوطه كه به تأیید كارشناس رسمی دادگستری (امور ثبتی) رسیده باشد.

1-12- ارائه تعهدنامه عدم جابجایی زمین توسط مالك ضروری است

1-13 – اسناد ملك و یا ابعاد و مساحت ملك كه توسط مالك تهیه شده توسط كارشناس رسمی دادگستری تأیید شده باشد

1-14 – رأی كمیسیون ماده 12 (رونوشت برابر با اصل)

1-15 – ارائه نقشه ثبتی و یا تفكیكی مصوب شهرداری

1-16- تأییدیه‌ثبت‌شركتها‌بر‌اساس‌آخرین‌تغییرات‌هیئت‌مدیره‌در خصوص تعاونیها

1-17- ارائه اساسنامه شركت تعاونی

1-18- ارائه روزنامه رسمی شركت كه دارای آخرین تغییرات باشد.

توضیح یك : در صورت وجود قسمتی از مدارك فوق در سوابق نیازی به ارائه مجدد ندارد.

توضیح دو : درصورت نیاز به استعلام از اداره حقوقی منطقه ، سازمان زمین شهری ، اداره ثبت اسناد و یا سایر سازمانها این اقدامات توسط قسمت تشكیل پرونده انجام خواهد پذیرفت .

2- واحد GPS

در این مرحله سوابق جهت تعیین مختصات جغرافیائی ملك به واحد GPS منطقه ارسال می گردد كه در صورت هماهنگی مالك جهت میخ كوبی و گچ ریزی حدود اربعه زمین ، برداشت مختصاتی زمین با دستگاه GPS انجام می گیرد.

3- واحد GIS

بعد از كنترل نقشه برداشت شده توسط واحد GPS و در صورت انطباق مختصات برداشت شده زمین با حدود اربعه زمین بر اساس نقشه های 2000/1 و 500/1 تائید شده توسط كارشناس رسمی دادگستری ، پرونده جهت انطباق بر روی نقشه های طرح تفصیلی منطقه به واحد GIS ارسال میگردد در واقع ملك در محل تعیین شده و مورد ادعای متقاضی (مالك) تثبیت و دارای شناسنامه و موجودیت خواهد شد .

4- بازدید

انجام بازدید از ملك جهت ثبت وضعیت ملك و برداشت و كنترل وضع موجود با سند و نقشه ها و ثبت مستحدثات از قبیل ابنیه ، چاه آب ، قنات ودرخت (درصورت وجود) و …

می باشد كه این اطلاعات در قسمتهای طرح تفصیلی و بروكف و صدور پروانه مورد استفاده قرار میگیرد.

 

5- طرح تفصیلی و بروكف

الف ) طرح تفصیلی :

پس از بازدید از محل ملك جهت اعلام كاربری ملك ، میزان تراكم پایه و وضعیت گذر و موارد مشابه به این قسمت ارجاع میگردد .

ب ) بروكف

عملكرد این قسمت بررسی ابعاد وضع موجود ملك نسبت به ابعاد باقیمانده و درج میزان اصلاحی ، ارائه پروفیل طولی گذر و تعیین تراز بنای احداثی با توجه به خط پروژه می‌باشد.

توضیح: در صورت وجود چاه آب ، قنات و درخت در ملك ، دریافت استعلامهای مورد نیاز از مراجع ذیربط در این قسمت صورت خواهد گرفت. بدیهی است انجام سایر امور منوط به پاسخ استعلامهای مذكور می باشد .

پس از اظهار نظر طرح تفصیلی و بروكف و انجام مراحل قانونی سوابق جهت صدور دستور نقشه به قسمت صدور پروانه ارسال میگردد .

6- كمیسیون تعیین وضعیت املاك

تعیین وضعیت ملك براساس مفاد بند سه مصوبه 357 كمیسیون ماده پنج (تبصره 4 قانون تعیین وضعیت املاك مصوب مجلس شورای اسلامی مورخ 29/8/67) در كمیسیون تعیین وضعیت املاك منطقه با تنظیم توافقنامه انجام می گیرد.

پس از تنظیم و مبادله توافقنامه ، یك نسخه از توافقنامه به همراه نقشه قدرالسهم جهت اجرا به مالك و یك نسخه به اداره املاك منطقه جهت اخذ وكالت قطعی مشاعی و نسخه دیگر به همراه سوابق به حوزه شهرسازی ارسال می گردد.

7- صدور دستور نقشه

عملكرد این قسمت به استناد گزارش مامور بازدید و توجیهات قسمت طرح تفصیلی و بروكف ، صدور دستور نقشه جهت كل پلاك می باشد.

صدور دستور نقشه منوط به :

الف) ملك دارای حداقل 30% كاربری مسكونی باشد .

ب‌) ملك در كاربریهای خدماتی واقع نگردد .

توضیح یك: درصورتیكه ملك متقاضی مشمول بند الف گردد پس از اعمال مفاد قانونی، حق السهم مالك (حدود 30% ملك ) در محل ملك تأمین و مابقی ملك به شهرداری منطقه 22 تعلق خواهد گرفت ( طبق توافقنامه ای كه متعاقباً تنظیم و مبادله خواهد شد ).

توضیح دو : در صورتیكه ملك متقاضی مشمول بند ب باشد و در صورت وقوع ملك در طرحهای اولویت دار خدماتی منطقه ، منوط به امكان اعطاء معوض ، با تنظیم توافقنامه لازم به میزان حق السهم مالك (حدود 30% ملك ) بصورت معوض معادل در سایر نقاط منطقه و در محدوده كاربری های مصوب مسكونی لحاظ و تأمین خواهد شد (طبق توافقنامه ای كه متعاقباً تنظیم و مبادله خواهد شد) .

8- ارائه نقشه سایت پلان به كمیسیون طراحی شهری و محیط زیست توسط مالك

پس از صدور دستور نقشه ، مالك با انتخاب مشاور طرح نسبت به ارائه موارد ذیل اقدام نماید:

الف ـ دفترچه مطالعات فرآیند طراحی مجتمع مسكونی در آلبوم A4 به همراه جداول و سطوح سرانه ها كه بر اساس ضوابط و مقررات خاص منطقه می باشد.

ب ـ نقشه سایت پلان پیشنهادی به همراه جانمائی اولیه طرح معماری در دو شیت A2 جهت طرح در كمیسیون طراحی و معماری .

ج ـ فایل سه بعدی (max) از كل سایت پلان نهایی و نماها و نقشه های سایت پلان نهائی و معماری و … به صورت CD .

كه مالك می بایستی كلیه مدارك فوق را به كمیسیون طراحی شهری ، معماری و محیط زیست ارائه نماید . پس از طرح وتصویب سایت پلان در كمیسیون طراحی شهری و محیط زیست سوابق مورد نیاز همزمان در دو كمیسیون جهت بررسی به شرح ذیل اقدام میگردد .

1- كمیسیون پروفیلها جهت تصویب طرح آماده سازی معابر داخل بلوك شهری

2- كمیسیون زیرساختها جهت تصویب طرح كانالهای مشترك و تأسیسات داخل بلوك شهری

توضیح: انجام بندهای فوق جهت صدور پروانه آماده سازی می باشد.

 

9- صدور پروانه آماده سازی

پس از ارسال نظریه كمیسیون پروفیلها و زیرساختها و معرفی مهندس مجری پروانه آماده سازی بر اساس توافقنامه قید شده در بند 6 و رعایت سایر موارد صادر میگردد.

پروانه آماده سازی شامل عملیات خاكی ، بستر سازی معابر داخلی ، اجرای تمام یا بخشی از زیرساختها ، جانمایی بلوك های ساختمانی حق السهم مالك (برابر سایت پلان مصوب ) ، تجهیز كارگاه (احداث بناهای موقت و مورد نیاز كارگاهی) ـ تعیین و تثبیت مختصات حدود اربعه زمین (حق السهم مالك) و بلوك های ساختمانی ـ بروكف و … می باشد .

توضیح : صدور مجوز فوق پس از تنظیم وكالت جامع و بلاعزل از طرف مالك و معرفی مجری طرح و ارائه تعهد محضری مشترك از سوی مالك و مجری با مسئولیت مستقیم مجری برای مدت4 ماه صادر میگردد كه در صورت نقل و انتقال قطعی مشاعی حق السهم ارگان اجرائی (شهرداری منطقه 22) و تحویل زمین مجوز فوق دارای اعتبار خواهد بود .

10- ارائه نقشه های معماری فاز اجرائی و نما و طرح محوطه سازی به كمیسیون طراحی معماری

پس از صدور پروانه آماده سازی ، نقشه های معماری فاز اجرائی ، نما و طرح محوطه سازی توسط مشاور منتخب مالك (طبق سایت پلان مصوب حق السهم مالك) تهیه و به همراه معرفی مهندس معماری و دیكست معماری جهت بررسی و تصویب به كمیسیون طراحی شهری ، معماری و محیط زیست منطقه ارائه میگردد.

11- اعلام كسری مدارك به مالك

پس از تصویب نقشه های معماری و نما توسط كمیسیون طراحی شهری ، معماری و محیط زیست منطقه ـ نقشه های مذكور جهت بررسی نهائی جزئیات طرح و مطابقت با ضوابط شهرسازی و معماری به قسمت صدور پروانه حوزه شهرسازی ارسال كه قسمت مذكور پس ازتأیید نقشه¬، مدارك مورد نیاز جهت صدور پروانه اصلی به شرح ذیل را به مالك اعلام می نماید :

1- معرفی مهندس محاسب ، ناظر ، تأسیسات برقی و مكانیكی به همراه برگه تعهد و نقشه های مربوطه

2- دفترچه مطالعات ژئوتكنیك (3 نسخه)

3- دفترچه محاسباتی (1 نسخه)

4- دیسكت یا CD محاسبات (1 عدد)

5- نقشه محاسباتی (4 نسخه)

6- دفترچه تاسیسات (1 نسخه)

7- دیكست یا CD تاسیسات (1 عدد)

8- نقشه تاسیسات مكانیكی و برقی (4 نسخه)

9- نظریه كمیسیون طراحی شهری درخصوص طرح محوطه سازی

10- تائیدیه امور مهندسین ناظر (درصورت نیاز)

و 000

12- اعلام عوارض :

پس از ارائه مدارك قید شده در بند یازده ، قسمت صدور پروانه اقدام به اعلام عوارض نموده و برگ اعلام عوارض را جهت پرداخت به مالك تحویل می دهد .

13- اعلام وصول و تهیه پیش نویس پروانه :

پس از پرداخت عوارض متعلقه و ارائه مدارك مورد نیاز جهت تهیه پیش نویس پروانه (كه قبلاً به مالك اعلام گردیده) در سیستم ، اعلام وصول و پیش نویس پروانه تهیه می گردد .

14- صدور پروانه اصلی :

پس از تهیه پیش نویس پروانه ، پیش نویس توسط رئیس صدور پروانه ، معاون شهرسازی و معماری و شهردار منطقه در سیستم تائید و پرینت پروانه پس از اسكن كردن سایت پلان مصوب و توضیحات بر روی پروانه سوابق جهت امضاء پرینت پروانه توسط رئیس صدور پروانه ، معاون شهرسازی و معماری به حوزه شهرسازی ارسال و متعاقب آن به امضاء شهردار منطقه رسیده و جهت امضاء مهندس ناظر و مالك به دبیرخانه منطقه ارسال می‌گردد .

بخش دوم : صدور گواهی ساختمانی

درصورتیكه تقاضای مالك یا مالكین صدور گواهی عدم خلاف، بلامانع ناحیه (بلامانع ادامه‌عملیات ساختمانی) پایانكار ساختمانی ‌و یا ‌تمدید پایانكار باشد مراحل ذیل طی‌خواهد شد.

1- تشكیل پرونده :

تشكیل ‌پرونده جهت صدور گواهی با توجه به درخواست مالك انجام می گردد .

توضیح یك : مدارك مورد نیاز همان مدارك اشاره شده در قسمت صدور پروانه (بخش اول) می‌باشد .

توضیح دو : درصورت وجود قسمتی از مدارك فوق در سوابق نیازی به ارائه مجدد نمی‌باشد.

2- بازدید :

بازدید به منظور ثبت وضعیت ملك از نظر پیشرفت فیزیكی و برداشت بنای اجرا شده، تعداد طبقات و درج تعداد پاركینگها و نهایتاً تنظیم گزارش از ملك توسط مامور بازدید و درج در سیستم مكانیزه صورت می گیرد .

3- طرح تفصیلی و برو كف :

بررسی مجدد ملك درخصوص ابعاد وضع موجود ، وضعیت گذر ، بروكف انجام شده ، با توجه به گزارش مامور بازدید توسط این قسمت صورت می گیرد.

4- نظارت فنی :

عملكرد این قسمت در حقیقت رسیدگی بنای موجود ملك با توجه به گزارش بازدید و اظهار نظر طرح تفصیلی و بروكف می باشد به نحوی كه پس از بررسی خلاف‌ها به كمیسیون های داخلی ، یا كمسیون ماده صد ارجاع می گردد و در صورت مشخص شدن نحوه عمل جهت تعیین عوارض متعلقه به قسمت محاسبات ارسال می گردد .

بدیهی است پس از پرداخت عوارض متعلقه نسبت به تنظیم گواهی ، دریافت تأییدیه تائید مسئولین منطقه و نهایتاً صدور آن اقدام خواهد شد .

توضیح یك : در صورت وجود تخلف قابل توجه كه منتهی به ارسال آن به كمیسیون ماده صد گردد تا صدور رای مقتضی و بازگشت پرونده از كمیسیون مربوطه هیچگونه اقدامی از جانب شهرداری میسر نمی باشد .

توضیح دو : به هنگام تنظیم پیش نویس گواهی عدم خلاف و یا صدور برگ بلامانع ادامه عملیات ، ارائه گزارش مرحله ای مهندس ناظر مربوطه ، پاسخ استعلام از طریق حوزه معاونت حمل ونقل و ترافیك منطقه و سایر استعلام ها الزامی است . ضمناً در صورت بدهكاری ملك ارائه تأییدیه اداره درآمد منطقه و تسویه حساب با این اداره ضرورت دارد.

توضیح سه : در زمان تهیه پیش نویس گواهی پایانكار ، پاسخ استعلام معاونت امور شهری و اداره فضای سبز منطقه در خصوص محوطه سازی و فضای سبز و سایر استعلامات با توجه به مفاد پروانه ضروری است .

توضیحات كلی

1- كنترل كیفی سازه ، تاسیسات برقی و مكانیكی و بروكف در مراحل اجرائی و پیشرفت فیزیكی كار به عهده مهندسین مشاور طرح می باشد .

2- برنامه زمان بندی گردش كار اداری در فلوچارت پیوست قید گردیده است

3- درصورتیكه گردش كار اداری براساس برنامه زمان بندی مذكور صورت نمی گیرد جهت رفع مشكل ، مراجعین محترم می توانند در هر مرحله به معاونت شهرسازی و معماری منطقه مراجعه نمایند .

دانلود کتاب میخ گذاری در دیواره خاکی

این کتاب اطلاعاتی درباره ی تحلیل، طراحی، و ساخت دیوار های میخ گذاری شده در خاک، در کاربرد های بزرگراهی، ارائه می دهد. هدف اصلی، فراهم نمودن روش ها و رهنمودهای استوار و ساده برای شاغلین در این زمینه، که به آنان امکان تحلیل، طراحی، و ساخت ایمن و اقتصادی را بدهد. تمرکز اصلی روی تکنیک های میخ گذاری در خاک می باشد که در آمریکا در اجرا رایج است.

 

محتویات این کتاب شامل موارد زیر است: دیباچه، فصلی درباره ی موارد کاربرد و امکان اجرا، توصیفات و رهنمودهایی برای آزمون های صحرایی و آزمایشگاهی در کاربرد های میخ گذاری در خاک، توضیحاتی درباره ی رویه ی معمول در آمریکا، تحلیل و طراحی دیوارهای میخ گذاری شده در خاک، فصلی درباره ی شیوه ی متعاقد و مشخصات فنی و مثال های طراحی. به دلیل محبوبیت روش طراحی تنش مجاز ASD (که به طراحی بار سریس SLD هم مشهور است) بین شاغلین، روش ارائه شده در این نوشتار نیز، بر اساس همان می باشد.

ترجمه مهندس علی جلالی مارنانی(کارشناس ارشد ژئوتکنیک) و مهندس سید محسن امام زادهواقفی(کارشناس ارشد ژئوتکنیک) در ۱۵۶ صفحه می باشد.

 

سیستمهای فتوولتاییک مورد استفاده در معماری

 

دراین مقاله درباره انرژی خورشیدی که یکی از منابع انرژی تجدیدپذیر محسوب می گردد و تبدیل آن به انرژی الکتریکی و مصرف آن در معماری مطالبی ارائه می شود.با توجه به پاکیزگی و نامحدود بودن منبع انرژی حاصل از تابش خورشید،می توان درمصرف انرژیهای فسیلی وسایرمنابع تجدیدناپذیر و آلاینده درکاهش آلودگی های محیط زیست بهره گرفت.

مروری بر سیستمهای فتوولتاییک مورد استفاده در معماری

مقدمه

از دوران قدیم تامین انرژی مسئله بسیار مهمی برای جوامع بشری بوده است.درعصرحاضر با توجه به پیشرفتهای صنعتی و تکنولوژیک که جایگاه بسیار مهمی رادرزندگی روزمره انسانهادارد،اهمیت مسئله بنحو بارزتری تجلی می نماید.اما منابع رایج تولید انرژی که اکثرا تجدیدناپذیر می باشند، بنابر تحقیقات دانشمندان تا اواخرقرن21 به اتمام می رسند. لذا ازدهه های پایانی قرن20 منابع تجدیدپذیرانرژی موردتوجه خاصی قرار گرفت.ازجمله دلایل دیگر توجه به منابع نوین انرژی اثرات مخرب منابع تجدیدناپذیر (سوختهای فسیلی و …) بر محیط زیست بود.

با توجه به دلایل فوق دانشمندان درپی کشف راههای جدید،به منابع نوین وتجدیدپذیر انرژی روی آوردند.باید اشاره کردکه انرژیهای تجدیدپذیر بنوعی بصورت مستقیم یاغیر مستقیم ازانرژی خورشید ﻧﺸﺄت می گیرندو می توان آنها را تحت نام انرژیهای خورشیدی نیز بکار بردو ویژگی بارزآنهادرنامحدود بودنشان می باشد.یادآور می شود که فرایند تولید انرژی از باد یا امواج نیز بگونه ای در ارتباط با وجود خورشید بوده و انرژی گرمایشی ترازهای زیرین زمین نیز بهمین ترتیب می باشد.

نکته مهم اینجاست که فنآوریهای عصر حاضر باید بتوانند از انرژی خورشیدی استفاده کنند.بنابراین باید بتوان انرژی خورشیدی (منابع تجدیدپذیر) را به انواع انرژی مورد استفاده تبدیل کرده و یا اینکه فن آوریها توانایی تولید انرژی مورد نیاز از خورشید را داشته باشند.

یکی از راه های مناسب برای استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی، سیستم فتوولتاییک می باشد.این سیستم مبتنی بر تبدیل مستقیم انرژی خورشیدی به انرژی الکتریکی است. مقاله حاضر به شرح و بررسی کلی این سیستم می پردازد.

 

بررسی تأثیر پارامترهای مختلف بر ضریب رفتار سازه های متداول فولادی و بهبود توزیع شکل پذیری در قابهای خمشی

 

 

بررسی تأثیر پارامترهای مختلف بر ضریب رفتار سازه های متداول فولادی
و بهبود توزیع شکل پذیری در قابهای خمشی

امروزه بخش عمده ای از طراحی لرزه ای در آیین نامه ها براساس روش استاتیک معادل وتعیین برش پایه طراحی از طیف خطی می باشد. برای تعیین برش پایه طراحی از ضرایب به نام ضریب اصلاح رفتار و یا ضریب رفتار استفاده می شود. این ضریب در واقع اعمال کننده فلسفه طراحی لرزه ای می باشد. با تغییرکوچکی در این ضریب برش پایه می تواند به مقدار زیادی تغییرکند. در آیین نامه های کنونی این ضریب بیشتر براساس قضاوت مهندسی تعیین شده است و لزوم تبین علمی این ضریب احساس می شود. در این پایان نامه، ابتدا روش تعیین ضریب رفتار سازه بررسی شده و سپس چندین قاب فولادی با تعداد دهانه و طبقات گوناگون با سیستم قاب خمشی، قاب مهاربندی شده هم محور، قاب دوگانه خمشی همراه با بادبند هم محور تحت یک تحلیل رانشی استاتیک قرارگرفته و ضریب رفتار آنها محاسبه شده است. نهایتاً، برای اصلاح توزیع شکل پذیری در طبقات قاب خمشی، دو قاب خمشی مورد برسی قرارگرفته است. نتایج نشان می دهد که مقادر ضریب رفتار سازه به پارامترهای بسیاری از جمله پریود سازه بستگی دارد.

به طور کلی با افزایش پریود سازه مقدار ضریب رفتار آن کاهش پیدا می کند. در ضمن با انجام اصلاح در طراحی قاب خمشی توزیع شکل پذیری در طبقات قاب خمشی مناسب تر گردیده است. در این پایان نامه قابهای فولادی ابتدا براساس ضوابط آیین نامه طراحی لرزه ای جدید ایران طراحی شده سپس به وسیله یک تحلیل غیر خطی استاتیکی تحت اثر بارهای جانبی آیین نامه ای، شکل پذیری و ضرائب اضافه مقاومت آنها با توجه به محدود نمودن شکل پذیری محلی در المانهای سازه بدست آمده است. ار نتایج به دست آمده برای محاسبه ضریب رفتار قابها استفاده شده است. در این تحقیق اثر P-Δ در محاسبه ضرائب اضافه مقاومت و شکل پذیر قابها در نظر گرفته شده است. اثر P-Δ در قابهای خمشی باعث کاهش شکل پذیری قابها و همچنین ایجاد یک سختی منفی در آنها بعد ازجاری شدن قاب گردیده است.

سختی در قابهای دارای مهاربندی بعد از جاری شدن مثبت می باشد. مقادیر ضریب رفتار محاسبه شده باری قابهای خمشی به طور کلی کمتر از مقادیر آیین نامه ای می باشد. قابهای مهاربندی شده هم محور که تعداد طبقات کمی داشته اند ضریب رفتار بزرگتر از آیین نامه و با فزایش تعداد طبقات مقدار آن کاهش پیدا کرده است. در قابهای مرکب مقدار ضریب رفتار به طور کلی از مقادیر آیین نامه ای بیشتر می باشد. در بررسی های انجام شده ملاحظه گردیده که در قابهای خمشی را به آیین نامه ای ستون قوی و تیر ضعیف، تضمین کننده به وجود نیامدن مفصل پلاستیک در ستونها نمی باشد. با اصلاح رابطه فوق به طوری که در ستونها مفصل پلاستیک به وجود نیاید، توزیع شکل پذیری در طبقات قاب خمش مناسب تر می گردد. تحلل استاتیک غیر خطی افزاینده می تواند نشان دهنده رفتار کل سازه و بیان کننده نحوه تشکلیل مکانیزم خطابی در سازه باشد. از طرف دیگر می توان با مقادیر اضافه مقاومت و شکل پذیری و شکل پذیری طبقه ای به دست آمده از نتایج حاصل از این تحلیل قضاوت مناسب در مورد رفتار سازه ها داشت.

 

اثر طراحی و اتصالات جوشی بر آسيب پذيری لرزه ای سازه های فولادی

اثر طراحی و اجرای اتصالات جوشی بر آسيب پذيری لرزه ای سازه های فولادی

چکيده
باگذشت حدود 50 سال از کاربرد اتصالات جوشی در صنعت ساختمان در ايران هنوز نقايص زيادی در اجرای ساختمانهای فولادی جديد مشاهده می شود. در يک بررسی اوليه عوامل زير را می توان به عنوان دلائل اصلی نقايص ذکر کرد:
عدم طرح دقيق اتصالات جوشی با توجه به عملکرد مورد نظر آنها
عدم انطباق اجرای معمول ساختمان با آئين نامه ها و دستورالعملها
کيفيت پائين جوش به علت عدم وجود آموزش کلاسيک کافی در اين زمينه برای مهندسان و جوشکاران
نبود نظارت اصولی و دقيق بر اجرای جوشکاری در ساختمانهای شهری در کشور.

در اين مقاله بعد از مرور خرابيهای سازه های فولادی در زلزله های گذشته ايران و جهان سعی گرديده تا طراحی و اجرای معمول و سنتی سازه های فولادی جوش شده در کشور با حالت قابل قبول آن مقايسه گردد. برای اين منظور از آئين نامه های معمول طراحی سازه های فولادی ايران و آئين نامه های طراحی کشورهای صنعتی زلزله خيز استفاده شده تا مشخص شود که چه مواردی از اجرا يا آئين نامه ها و دستورالعملهای اجرائی همخوانی ندارد. علاوه بر آن مطالعه ای بر روی نقاط ضعفی که ناشی از اجرای جوش می باشد انجام گرفته و در پايان پيشنهاداتی برای بهبود وضع موجود و کاهش خطرات ناشی از زلزله ها در اين نوع سازه ها ارايه گرديده است.

مقدمه

سازه فولادی از مجموعه ای از اعضای باربرساخته شده از نيمرخهای فولادی يا ورق می باشد که به کمک اتصالات به يکديگر متصل می گردند.با توجه به روشهای تکامل يافته ای که برای توليد نيمرخ های فولادی به کار گرفته می شود اين مقاطع غالبا رفتار در حد قابل انتظاری از خود نشان می دهند. مساله بسيار مهم رفتار اتصالاتی است که الف) برای ساخت اعضای مرکب از نيمرخ و ورق برای يکپارچه نمودن اعضا(شامل تير و ستون و مهاربندها)در محل گره ها مورد استفاده قرار می گيرد.وسايلی که برای ساخت اعضا و اتصال آنها به يکديگر به کار می رود شامل پيچ و پرچ و جوش است.در اين ميان استفاده از جوش در ساختمان سازی متعارف در ايران بسيار رايج است.تا زمان وقوع زلزله نورث ريچ(1994)تصور بر این بود که در صورت رعايت اصول فنی در طرح و اجرای سازه های فولادی جوشی اين سازه هادر زلزله عملکرد قابل قبولی از خود نشان می دهند.اما وقوع اين زلزله اين فرض رازير سوال برد.در اين زلزله مشاهده شد که در بسياری از اتصالات , در محل درز جوش اتصال , فلز مادر(Base metal) دچار ترک يا بعضا شکست شده است.اين مساله باعث شد تا تحقيقات گسترده ای در مورد علت اين پديده صورت گيرد که اين تحقيقات تا به امروز ادامه دارد.از طرف ديگر مشاهده و تحقيق درباره وضعيت ساخت و ساز ساختمانهای فولادی نشان می دهد که اتصالات جوشی متداول در ايران از کيفيت مناسبی برخوردار نيستند و با وجود سابقه نسبتا طولانی در استفاده از جوشکاری در صنعت ساختمان هنوز نقايص زيادی در اين زمينه مشاهده می شود.

عملکرد لرزه ای ساختمانهای فولادی
براساس تجربه های حاصل از زلزله های گذشته و مطالعات انجام گرفته سازه هايی در برابر زلزله دارای عملکرد بهتری هستند که بتوانند ضمن حفظ پايداری و انسجام کلی خود انرژی ناشی از زلزله را تا حد امکان جذب و مستهلک نمايند.با توجه به منحنی نيرو-تغيير مکان سازه ها و توجه به اين مطلب که سطح بين منحنی نيرو-تغييرمکان و محور تغييرمکان نشان دهنده ميزان انرژی جذب شده توسط سازه است.هر چه سازه شکل پذيرتر باشد انرژی بیشتری را هنگام زلزله جذب کرده و رفتار مطلوبتری دارد.فولاد نرمه به علت طبيعت شکل پذير از اين نظر ماده مناسبی می باشد و می تواند ميزان زيادی انرژی جذب کند.اما تجربه نشان داده است که در سازه های فولادی در صورت عدم استفاده از اتصالات مناسب عملکرد مناسب لرزه ای آنها مناسب و قابل قبول نخواهد بود و در اثر زلزله دچار شکست سازه ای و يا انهدام خواهد شد.در زلزله منجيل (1369) مشاهده شد که تعدادی از ساختمانهای فولادی دچار تخريب کامل شدند. رفتار اين سازه ها در اين زلزله ثابت کرد که در بسياری از موارد سازه های موجود دارای سيستم مقاوم زلزله مناسبی نيستند.استفاده از تيرهای خورجينی(تيرهای سرتاسری در دو طرف ستون با اتصال نبشی) و عدم شناخت سيستم حاصل و مدل صحيح برای اين اتصالات باعث شده اين سيستم از نظر مهندسی زلزله بسيار آسيب پذير تلقی گردد.درس حاصل از اين زلزله کيفيت پايين ساخت و ساز شهری بودکه در سالهای اخير تلاشهايی برای اصلاح آن به عمل آمده است.در زلزله نورث ريچ آمريکا مشاهده شد که در بسياری ازساختمانهای فولادی اتصال تيرها و ستونها دچار ترک و يا بعضا شکست شد.بيشتر اين ترکها و شکستها در بال ستون اتفاق افتاده است.

صنعت جوشکاری ساختمان در ايران
با گذشت 50 سال از استفاده از جوش در ساختمان دهه اخير(80-1370)از نظر تعداد ساختمانهايي که با سازه های فولادی طراحی و اجرا شده اند کاملا استثنايی به شمار می آيد.در نيمه دوم اين دهه دهها هزار سازه فولادی در تهران و شهرهای بزرگ ايرن به ناگهان سر از زمين برآورد.گسيل سرمايه ها به سوی ساخت و ساز شهری و تبديل ساخت سرپناه به ماشين سرمايه گذاری جهت سودهای کلان باعث گرديد تا رعايت اصول فنی و ايمن سازی ساختمانها در برابر زلزله در برابر منفعت طلبی صاحبکاران عملا مورد توجه قرار نگيرد.از طرف حجم عظيم ساخت و ساز نيروز انسانی زيادی اعم از مهندس و تکنسين و جوشکار احتياج داشت که باعث ورود افراد غيرمتخصص به اين جرگه گرديد.تمامی اين مسايل دست به دست هم داد تا طرح و اجرای ساختمانهای فولادی آنچنان که بايد از کيفيت مطلوبی برخوردار نباشد.تخريب کلی ساختمانهای فولادی در زلزله منجيل مويد پايين بودن کيفيت ساختمانهای فولادی کشور می باشد. از ميان تمامی عوامل دخيل در طرح و ساخت سازه های فولادی اتصالهای جوشی از نارساييهای بيشتری برخوردارند. علل اصلی پايين بودن کيفيت جوش درساخت و سازهای شهری را می توان به صورت زير بيان نمود :
عدم انطباق اجرای معمول سازه های فولادیبا آيين نامه ها و دستورالعملها
كيفيت پايين جوش به علت عدم آموزش کلاسيک کافی در اين زمينه برای جوشکاران و مهندسان
نبود نظارت اصولی و دقيق بر اجرای جوشکاری در ساختمانهای شهری در کشور
عدم طرح دقيق اتصال جوشی با توجه به عملکرد مورد نظرآنها
عدم انطباق اجرای معمول سازه های فولادی با آيين نامه ها و دستورالعملها

در بسياری از موارد طرز اجرای متداول جوش باجزييات ارايه شده در آيين نامه تطابق ندارد.اين موارد ناشی از موارد متعددی است که از ميان آنها به موارد زير می توان اشاره کرد:
الف) آشنا نبودن مهندسين سازه به مسايل اجرايي و در نتيجه ارايه نقشه ها و جزئيات غيرقابل اجرا
ب) گران تر بودن هزينه اجرای جزييات آئين نامه نسبت به روش سنتی اجرا
پ)آگاه نبودن کارفرما و يا مهندس مجری طرح به جزييات آئين نامه و عدم

توانايي در تميز دادن حالات مختلف از يکديگر
بعد از اجباری شدن آيين نامه2800(1368) اهميت وجود سيستم مقاوم در برابر زلزله از يک طرف و محدوديتهای معماری برای استفاده از سيستم مهاربندی از طرف ديگر باعث استفاده روزافزون از سيستم قاب خمشی در جهت عرضی ساختمانها شد.در اين سيستم اتصال تير به ستون از نوع گيردار بوده يعنی بايد توانايي انتقال برش و لنگراز تير به ستون وجود داشته باشد.در اين نوع اتصالات از ورقهای بالاسری و زيرسری که در محل اتصال به ستون برای ايجاد جوش نفوذی کامل خورده است استفاده می شود. اما از آنجاييكه متاسفانه عمليات جوشکاری در محل کارگاههای ساختمانی و نه در محل کارخانه صورت می گيرد کنترل كيفيت جوش بخصوص در هنگام مونتاژ درارتفاع زياد از سطح زمين حتی به صورت عينی(Visual) امکان پذير نمی باشد. همچنين معمولا در محل اتصال ورق به ستون به جای جوش نفوذی از جوش گوشه استفاده می شود در نتيجه هنگام زلزله اين نقاط علاوه بر تحمل نيروی کمتر در حالت تردشکن گسيخته خواهد شد. زمانی که در يك عضو فشاری ازدومقطع در کنار يكديگر استفاده می شود بايد هم پايداری کل عضوبه عنوان یک المان و هم پایداری تک تک مقاطع کنترل شود تاهیچکدام تحت تاثیر نیروی فشاری به طور جداگانه دچار کمانش نشوند.برای اين منظور اين مقاطع بايد در فواصل مشخص به يكديگر متصل شوند تاطول آزاد آنها کاهش يابد. بسياری از اوقات بادبندهای دوبل در طول خود به يكديگر وصل نمی شوند و در نتيجه دومقطع بايكديگر عمل نمي كنند و بار بحرانی عضو کمتر از مقداری است که مهندس سازه در محاسبات خود منظور نموده است. مبحث دهم مقررات ملی ساختمان حداکثر فاصله بين جوش دومقطع در ستونهای تركيبي را مقرر نموده است.اما در موارد زيادی مشاهده می شود که فاصله بين جوش ستونها بيشتراز اين مقدار است.

كيفيت پايين جوش به علت عدم آموزش کلاسيك کافی در اين زمينه برای جوشکاران و مهندسان
يكی از مهمترين اشکالات موجوددر اجرای ساختمانهای فولادی در کشور كيفيت پايين جوشکاری ساختمان می باشد.عوامل مختلفی در اين امر تاثير می گذارند.استفاده ازجوشهای کارگاهی حتی در مورد جوشهای نفوذی و اجرای کل جوشکاری درکارگاه ساختمانی و استفاده از نيروی انسانی غيرمجرب از عوامل اصلی پايين آمدن كيفيت جوشکاری ساختمان می باشد.در نتيجه عوامل برشمرده شده مشکلات عديده ای گريبانگير اتصالات جوشی می باشد.
در بسياری از موارد سطح فلز در حال جوش آلوده به روغن يا مواد نامناسب ديگر است و يا اينکه روی فلززنگ زده يا رنگ خورده جوش داده می شود.گاه در فاصله بين پاسهای متوالی جوش حتی از جدا نموده گل جوش نيز خودداری می شود و يابدون برداشتن گل جوشکاری اقدام به زدن رنگ ضدزنگ می شود.از انواع جوشهايي که در کارهای ساختمانی بسيار از آن استفاده می شود جوش سربالا می باشد. به علت سختی اجرا در غالب موارد اين نوع جوش از كيفيت پاييني برخوردار است. در بسياری از موارد در اثر استفاده از تکنيكهای نامناسب جوشکاری نقايصی چون تابيدگی و پيچش در قطعات اتفاق می افتد.
عيوبی نظير نفوذ ناقص بريدگی کناره جوش اختلاط سرباره تخلخل و وجود ترک درفلز مادر باعث کاهش ظرفيت باربری قطعات می شود. يكی از متداولترين اشکال مقاطع مورد استفاده در سازه های فولادی تيرهای لانه زنبوری می باشد.بسياری از مجريان طرح اين تيرها را در وضعيت نامطلوبی در کارگاه ساختمانی مونتاژ می کنند. در بسياری از موارد جوش ميانی تير از كيفيتت پايينی برخورداراست و با توجه به اهميت عملکرد مناسب اين قسمت و تقويتهای لازم درمجل تكيه گاه تير و وسط آن صورت نمی پذيرد. متاسفانه طراحی و اجرای پلکانهای فولادی در ساختمانها نيز از كيفيت پاييني برخوردار است و با توجه به اهميت عملکرد مناسب اين قسمت ساختمان پس از زلزله دقت لازم در ساخت آن مبذول نمی شود .

نبود نظارت اصولی و دقيق بر اجرای جوشکاری در ساختمانهای شهری در کشور
با توجه به اهميتی که شهرداری برای مسايلی از قبيل پاركينگ و نورگيرها و مسايلی از اين دست قايل است مشاهده می شود که بيشتر توجه مهندسان نيز به اين امور معطوف می باشد و توجه چندانی به مسايل سازه ای نمی شود.البته بايد به اين نکته نيز اشاره شود که به علت عدم وجود آموزش جوشکاری در واحدهای درسی دانشجويان عمران مهندسينی که از دانشگاه فارغ التحصيل می شوند در اين زمينه دارای اطلاعات کافی نيستند و به عنوان مهندس ناظر نمی توانند مسووليت خود را به نحواحسن انجام دهند.البته بايد به اين موارد مساله سختی کار را نيز افزود.به علت جوشکاری در ارتفاع غالب مهندسين از انجام بازديد از اين جوشها طفره می روند. در نهايت امر اينکه آنطور که از ظواهر امر مشخص است شهرداريها نيز در اين زمينه کوچکترين نقشی ايفا نمی کنند و هيچگونه نظارتی بر اجرای ساختمانها ندارند.

عدم طرح دقيق اتصال جوشی با توجه به عملکرد مورد نظرآنها
بسياری از کارفرمايان عمل طراحی سازه و ايجاد تمهيدات مقابله با زلزله را يك امر زايد می دانند و تلاش می کنند تا کمترين هزينه ممکن را صرف اين کار نمايند.از طرف ديگر شهرداريها کمترين نظارتی بر طرح و اجرای سازه ها نداشته فقط به مسايل معماری دقت می کنند. اين عوامل دست به دست هم می دهد تا فقط حق امضای مهندسين سازه اهميت داشته باشد و طرح از حداقل اهميت برخوردار باشد به خاطر همين موضوع مهندسين سازه اغلب کمترين وقت را صرف اين عمل می نمايند و بالطبع دقت لازم را در طرح اتصالات جوشیمبذول نمی شود. بعضی اوقات از اتصالات طرح شده برای يك ساختمان در نقشه های ديگر ساختمانها استفاده می شود. در بسياری از موارد جزييات اتصالات موجود در نقشه ها نامفهوم بی دقت و ناقص است.

نتيجه گيری و پيشنهادات
از بررسی های انجام شده بر روی ساخت وساز ساختمانهای فلزی در سطح تهران مشخص است که هنوز مشکلات زيادی در طرح و اجرای اين سازه ها وجود دارد. و عمده مشکلات و نقايص مربوط به اتصالات جوشی است.اجرای جوش کارگاهی و نبود آموزش کافی برای مهندسان عمران و عدم نظارت کافی بر حسن اجرای جوش و … مشکلاتی است که اين صنعت را رنج ميدهد.و برای رفع اين موارد بهترين راه در صورت امکان استفاده از جوش در کارخانه به جای جوش کارگاهی
بالابردن سطح آگاهی عمومی جامعه درباره زلزله بر ساختمانها
آموزش جوشکاری به جوشکاران و دادن گواهينامه به جوشکاران ماهر ساختمانی
آموزش جوشکاری به عنوان واحد درسی به مهندسين عمران و يا ايجاد شاخه جديدی
تحت عنوان بازرسی جوش اسکات برای مهندسين ناظر
تقو يت سيستم نظارتی موجود و ايجاد سيستم های نظارتی ناظربر کار مهندسين عمران

جوشکاری با گاز يا شعله
جوشکاری با گاز شعله يكی ازاولين روشهای جوشکاری معمول در قطعات آلومينيومی بوده و هنوز هم در کارگاههای کوچک در صنايع ظروف آشپزخانه و دکوراسيون و تعميرات بکارميرود.در اين روش فلاکس يا روانساز يا تنه کار برای برطرف کردن لايه اكسيدی بکار ميرود.
مزايا:سادگی فرايند و ارزانی و قابل حمل و نقل بودن وسايل
محدوده کاربرد:ورقهای نازک 8/0تا 5/1ميليمتر
محدوديتها:باقی ماندن روانساز لابلای درزها و تسريع خوردگی – سرعت کم – منطقه H.A.Zوسيع است .
قطعات بالاتر از 5/2ميليمتر را به دليل عدم تمرکز شعله و افت حرارت بااين روش جوش نميدهند.

حال می پردازيم به چگونگی تامين حرارت در اين فرايند
حرارت لازم در اين روش از واکنش شيميايي گاز با اکسيژن بوجود می آيد.
حرارت توسط جابجايي و تشعشع به كار منتقل مي شود.قدرت جابجايي به فشار گاز و قدرت تشعشع به توان چهارم درجه حرارت شعله بستگی دارد. لذا تغيير اندکی در درجه حرارت شعله می تواند ميزان حرارت تشعشعی و شدت آنرا بمقدار زيادی تغيير دهد.درجه حرارت شعله به حرارت ناشی از احتراق و حجم اکسيژن لازم برای احتراق و گرمای ويژه و حجم محصول احتراق(گازهای توليد شده) بستگی دارد. اگر از هوا برای احتراق استفاده شود مقدار ازتی کهوارد واکنش سوختن نمی شود قسمتی از حرارت احتراق راجذب کرده و باعث کاهش درجه حرارت شعله می شود.بنابراين تنظيم کامل گاز سوختنی و اکسيژن لازمه ايجاد شعله بادرجه حرارت بالاست. گازهای سوختنی نظير استيلن يا پروپان يا هيدروژن و گاز طبيعی نيز قابل استفاده است که مقدار حرارت احتراق و در نتيجه درجه حرارت شعله نيز متفاوت خواهد بود. در عين حال معمولترين گاز سوختنی گاز استيلن است.
تجهيزات و وسايل اوليه اين روش شامل سيلندر گاز اکسيژن و سيلندر گاز استيلن يا مولدگاز استيلن و رگولاتور تنظيم فشار برای گاز و لوله لاستيكی انتقال دهنده گاز به مشعل و مسعل جوشکاری است.
استيلن با فرمول C2H2 و بوی بد در فشار بالا ناپايدار و قابل انفجار است و نگهداری و حمل و نقل آن نيازبه رعايت و مراقبت بالا دارد.فشار گاز در سيلندر حدودpsi 2200 است و رگولاتورها اين فشار را تا زير psi 15 پايين می آورند.و به سمت مشعل هدايت می شود.(در فشارهای بالا ايمنی کافی وجود ندارد).توجه به اين نکته نيز ضروری است که اگر بيش از 5 مترمکعب در ساعت ازاستيلن استفاده شود از سيلندر استن بيرون خواهد زد که خطرناک است.
بعضی اوقات از مولدهای استيلن برای توليد گاز استفاده می شود. بر اساس تركيب سنگ کاربيد با آب گاز استيلن توليد مي شود.
CaC2 + 2 H2O = C2H2 + Ca(OH)2

روش توليد گاز با سنگ کاربيدد به دو نوع کلی تقسيم مي شود.
1-روشی که آب بر روی کاربيد ريخته مي شود.
2-روشی که کاربيد با سطح آب تماس حاصل مي کند و باکم و زياد شده فشار گاز سطح آب در مخزن تغييرمی کند.
رگولاتورها ( تنظيم کننده های فشار) هم دارای انواع گوناگونی هستند و برای فشارهای مختلف ورودی و خروجی مختلف طراحی شده اند.رگولاتورها دارای دو فشارسنج هستند که يکی فشار داخل مخزن و ديگری فشار گاز خروجی را نشان مي دهند. رگولاتورها در دو نوع کلی يك مرحله ای و دومرحله ای تقسيم مي شوند که اين تقسيم بندی همان مکانيزم تقليل فشار است. ذکر جزييات دقيق رگولاتورها در اينجا ميسر نيست اما اطلاع از فرايند تنظيم فشار برای هر مهندسی لازم است(حتما پيگيرر باشيد).
کار مشعل آوردن حجم مناسبی از گاز سوختنی و اکسيژن سپس مخلوط کردن آنها و هدايتشان به سوی نازل است تا شعله مورد نظر را ايجاد کند.
اجزا مشعل: الف-شيرهای تنظيم گاز سوختنی و اکسيژن ب-دسته مشعل ج-لوله اختلاط د-نازل
قابل ذکر اینکه طرحهای مختلفی درقسمت ورودی گاز به لوله اختلاط مشعل وجود دارد تا ماکزيمم حرکت اغتشاشی به مخلوط گازها داده شود و سپس حرکت گاز در ادامه مسير در ادامه مشعل کندتر شده تا شعله ای آرام بوجود آيد.

در انتها يادآور می شود مطالب بسيار زيادی در اين خصوص وجود داشت که بدليل عدم امکان نمايش تصاوير که عمدتا اسکن هم نشده اند بيش از اين به شرح و توضيح آنها نپرداختم.از جمله اين مطالب شناسايي نوع شعله(از لحاظ قدرت و کاربرد) بود.يا نشان دادن چند نوع رگولاتور از نمای شماتيک و … .اما هيچکدام از اين مطالب و عکسها جايگزين چند ساعت تمرين عملی در کارگاه نيست.

پيچيدگی((Distortion
پيچيدگی وتغييرابعاد يكی ازمشکلاتی است که در اثراشتباه طراحی و تکنيك عمليات جوشکاری ناشی مي شود. با فرض اجتناب از ورود به مباحث تئوريك تنها به اين مورد اشاره مي كنيم که حين عمليات جوشکاری به دليل عدم فرصت کافی برای توزيع يکنواخت بار حرارتی داده شده به موضع جوش و سرد شدن سريع محل جوش انقباضی که ميبايست در تمام قطعه پخش مي شد به ناچار در همان محدوده خلاصه مي شود و اين انقباض اگر در محلی باشد که از نظر هندسی قطعه زاويه دار باشد منجر به اعوجاج زاويه ای(Angular distortion) مي شود.در نظر بگيريد تغيير زاويه ای هرچند کوچک در قطعات بزرگ و طويل چه ايراد اساسی در قطعه نهايي ايجاد می کند.
حال اگر خط جوش در راستای طولی و يا عرضی قطعه باشد اعوجاج طولی و عرضی(Longitudinal shrinkage or Transverse shrinkage) نمايان ميشود.اعوجاج طولی و عرضی همان کاهش طول قطعه نهايي قطعه مي باشد. اين موارد هم بسيار حساس و مهم هستند.
نوع ديگری از اعوجاج تاول زدن يا طبله کردن و يا قپه Bowing)) مي باشد.
ذکر يكی از تجربيات در اين زمينه شايد مفيد باشد. قطعه ای به طول 20 متر آماده ارسال برای نصب بود که بنا به خواسته ناظر ميبايست چند پاس ديگر در تمام طول قطعه جوش داده مي شد.تا ساق جوش 2-3ميليمتر بيشتر شود.بعد از انجام اينکارکاهش 27ميليمتری در قطعه بوجود آمد. واين يعنی فاجعه .چون اصلاح کاهش طول معمولا امکان پذير نيست و اگر هم با روشهای کارگاهی کلکی سوار کنيم تنها هندسه شکل رااصلاح کرده ايم و چه بسا حين استفاده از قطعه آن وصله کاری توان تحمل بارهای وارده را نداشته باشد وايرادات بعدی نمايان شود.
بهترين راه برای رفع اين ايراد جلوگيری ازبروز Distortion است. و(طراح يا سرپرست جوشکاری خوب) کسی که بتواند پيچيدگی قطعه را قبل ازجوش حدس بزند و راه جلوگيری از آن راهم پيشنهاد بدهد.

بعضی راهکارهای مقابله با اعوجاج:
اندازه ابعاد را کمی بزرگتر انتخاب کرده …بگذاريم هر چقدر که ميخواهد در ضمن عمليات تغيير ابعاد و پيچيدگی در آن ايجاد شود.پس از خاتمه جوشکاری عمليات خاص نظير ماشين کاری…حرارت دادن موضعی و يا پرسکاری برای برطرف کردن تاب برداشتن و تصحيح ابعادانجام ميگيرد.
حين طراحی و ساخت قطعه با تدابير خاصی اعوجاج را خنثی کنيم.
از تعداد جوش کمتر با اندازه کوچکتر برای بدست آوردن استحکام مورد نياز استفاده شود.
تشديد حرارت و تمرکز آن بر حوزه جوش در اينصورت نفوذ بهتری داريم و نيازی به جوش اضافه نيست.
ازدياد سرعت جوشکاری که باعث کمتر حرارت ديدن قطعه مي شود.
در صورت امکان بالا بردن ضخامت چراکه در قطعات با ضخامت کم اعوجاج بيشتر نمود دارد.
تا حد امکان انجام جوش در دوطرف کار حول محور خنثی
طرح مناسب لبه مورد اتصال که اگر صحيح طراحی شده باشد ميتواند فرضا مصالح جوش را در اطاف محور خنثی پخش کند و تاحد زيادی از ميزان اعوجاج بکاهد.
بکار بردن گيره و بست و نگهدارنده باری مهار کردن انبساط و انقباض ناخواسته درقطعه

عوامل مهم بوجود آمدن اعوجاج :
حرارت داده شده موضعی , طبيعت و شدت منبع حرارتی و روشی که اين حرارت به کار رفته و همچنين نحوه سرد شدن
درجه آزادی يا ممانعت بکار رفته برای جلوگيری از تغييرات انبساطی و انقباظی. اين ممانعت ممکن است در طرح قطعه وجود داشته باشد و يا از طريق مکانيكي (گيره يا بست يا نگهدارنده و خالجوش)اعمال شود.
تنش های پسماند قبلی در قطعات و اجزا مورد جوش گاهی اوقات موجب تشديد تنش های ناشی از جوشکاری شده و در مواردی مقداری از اين تنش ها را خنثی مي کند.
خواص فلز قطعه کار واضح است که در شرايط مساوی طرح اتصال(هندسه جوش) و جوشکاری مواردی مانندميزان حرارت جذب شده در منطقه جوش و چگونگی نرخ انتقال حرارت و ضريب انبساط حرارتی و قابليت تغيير فرم پذيری و استحکام و بعضی خواص ديگر فلز مورد جوش تاثير قابل توجهی در ميزان تاب برداشتن دارد.مثلا در قطعات فولاد آستنيتي زنگ نزن مشکل پيچيدگی به مراتب بيشتر از فولاد کم کربن معمولی مي باشد.
يک نمونه کامل برای PQR که در صفحه يک به شرح اتصال پرداخته شده و در صفحات بعد ۲ و ۳ نتايج ازمايشات ارايه شده.
نکته ای جالب تعدد آزمايشات است و تصور ميکنم به خاطر استفاده از استانداردBSاست که سختگيرانه است.در استانداردAWSتعداد آزمايشات از ۶فراتر نميرود.
دوستان و همکاران گرامی در صورتيکه نکات قابل ذکر و کاربردی در اين زمينه دارند برای اطلاع ديگران و اعتلای سطح علمی ديگر همکاران ميتوانند در اين صفحه در اختيار ديگران بگذارند.با کمال ميل منتظر نظرات شما هستم.

توضيحاتی پيرامون WPS & PQR
در نظر بگيريد در کارخانه ای بزرگ که تعداد زيادی پروژه در دست انجام است مسوول کنترل كيفي و يا ناظر هستيم. و با انواع و اقسام حالات جوشکاری برخورد مي كنيم ….انواع الکترودها,ورقها با ضخامتهاي متفاوت, ماشينهای مختلف که تحت شرايط خاصی تنظيم شده است ,جوشكاران كه اغلب به روش سنتي(بدون رعايت اصول علمي)جوشكاري ميكنند را در نظر بگيريد. بهترين کار چک کردن کار با کتابچه ای است که به عنوان WPS((Welding Procedure spcificationمعروف است. هر چند کاربرد اصلی اين دفترچه برای پرسنل توليد است اما در واقع زبان مشترک توليد کننده و بازرس و ناظر مي باشد که در بعضی مواقع کارفرماهای بزرگ خودشان WPSمورد قبول خود را به سازنده ارايه مي کنند و بنای بازرسی ها را بر اساس آن قرار مي دهند. فکر مي کنم تا حدودی مفهوم را ساده کرده باشم.
استاندارد مرجعAWSََ حدود 170 نوع اتصال را با پوزيشنهای متفاوت معرفی کرده و انواع پارامترهای جوشکاری را برای تمامی انواع فرايندها(SMAW-MIG/MAG-TIG-SAW-…)معرفي کرده اين متغيرها شامل محدوده ضخامت مجاز برای نوع اتصال –دامنه تغييرات مجاز برای آمپر- ولتاژ-قطر الکترود-نوع پودر-زاويه کونيك کردن-روش پيش گرم و پسگرم-و … مي باشد. که بخشی از وظيفه QC_MAN کنترل ميزان تطابق روش جاری جوشکاری با روش مشخص شده در WPS است. در بعضی از موارد خاص که استاندارد روش خاصی ارايه نداده اغلب يك طراح جوش بنا به تجربيات خود پروسيجری ارايه مي دهد. در بعضی شرکتهای بزرگ برای هر پروژه ای يك دفترچه WPS موجود است اما از آنجا که روشها و امکانات موجود هر کارخانه اغلب ثابت است لذا بنظر ميرسد که نيازی به -WPS هاي متفاوت نباشد. و تجربه نشان داده که برای کارهای مشخص و ثابت بهتر است يك WPS تهيه شود و از تعدد ايجاد مدارک و مستندات دست وپاگير جلوگيری شود. يك WPS معمولي ميتوانيد در حدود 200-250 صفحه باشد.يعني به همين تعداد اتصالات مختلف را نشان داده و روش جوشکاری مربوطه را توضيح داده است.

PQR
(Procedure Qualification Record)
)ابتدا توضيح کوتاهی در مورد خود PQR لازم است که بايد گفت PQR نتايج آزمايشات مخرب و غير مخرب در مورد يك نوع مسخص جوش است.که از طرف آزمايشگاههای معتبر بايد ارايه شود)
حال به اين سوال ميرسيم که از کجا اعتبار يك WPS را بفهميم؟ ومديران خط توليد يا تضمين كيفيت و يا ناظران و کنترل كيفيت چطور از اعتبار WPS اطمينان حاصل مي کنند؟
قطعا آن قسمت از WPSکه از متن استاندارد استخراج شده نياز به اين کار ندارد چراکه تمامی موارد پيشنهادی استاندارد هم حاصل تجربيات گروه زيادی از متخصصان بوده است وفلسفه استفاده از استاندارد کوتاه کردن مسير تجربه است تا زودتر به نتيجه دلخواه برسيم.ولی جدا از نحوه برداشت ما از استاندارد در استاندارد AWSمشخصا به اين موضوع اشاره شده که برای موارد پيشنهادی استاندارد نيازی به PQR نيست.
اما برای آن مواردی که از استاندارد استخراج نشده و پيشنهاد واحد طراحی و يا مشاور طرح بوده بايد حتما PQR تهيه شود.

روش تهيه PQR:
فرض كنيم نياز داريم برای 70 نوع از انواع اتصالات PQR تهيه كنيم.آيا بايد70نمونه تهيه كنيم؟ و آيا اين کار عاقلانه است؟ مسلما خير.
بنابر جداول مربوط به تهيه نمونه برای PQR مي توان تعداد ار کمتری برای تاییدیه روش جوشکاری( PQR) تهیه کرد به این ترتیب که در جداول مربوطه بنا بر تغییرات ضخامت قطعات در اتصالات شبیه یه هم تعداد نمونه و نوع و تعداد آزمایشات برای آن نمونه معرفی شده. که پس از فرستادن قطعات به ازمایشگاههای ذیصلاح و گرفتن جواب مثبت میتوان به آن WPS اعتماد کرد و جوشکاری را آغاز کرد.

مثال:
فرض كنيد دفترچه WPS را براي تهيه PQR در اختيارداريد.مراحل زير برای تهيه PQRپيشنهادد مي شود.
1-اتصالاتی که در استاندارد وجود دارد راتنها با متن استاندارد مطابقت دهيد تا چيزی از قلم نيفتاده باشد و تلرانسها دقيقا استخراج شده باشد و نظاير اين…
2-در مورد اتصالات شبيه به هم با مراجع به استاندارد يكي از پرکاربردترين ضخامتها را انتخاب كنيد.برای کارهای سازه ای و اتصال نوع Grooveفرض كنيد که 45 نوع ضخامت مختلف به شما معرفی شده .بهترين کار اين است که با مراجعه به جداول استاندارد بهترين نمونه برای تهيه PQR انتخاب كنيم كه اين بهترين انتخاب اغلب پرکاربردترين يا حساسترين اتصال است.مثلا Grooveبا ضخامت 30-30که بنابر جدول استاندارد میبینیم که این نوع اتصال محدوده ضخامتیmm 3 تاmm 60 را با اعتبار میبخشد یعنی برای ضخامت 2 تا 60 ديگر نيازی به تهيه PQR نداريم و اين از مزايای استفاده از استاندارد است.
3-حال که نمونه مورد نظر راانتخاب کرديم بايد در ابعاد مشخص(طول و عرض) که باز هم در استاندارد آمده است آنرا تهيه كنيم و توسط يك جوشکار که دارای کارت صلاحيت جوشکاری در حالت مربوطه(1G-2G-1F-2F و غیره) است جوشکاری انجام شود.
4-قطعه مور نظر را به آزمايشگاه های معتبر ارسال مي كنيم تا تحت تستهای مختلف قرار گيرد. اين تستها اغلب خمش کناره-راديوگرافی-ماکرواچ-شکست و … است.
5-پس از اعلام نتيجه مثبت آزمايشگاه مي توان جوشکاری را آغاز نمود.

در پايان اين مطلب ذکر اين نکته لازم است که شايد توضيحات کمی ناقص باشد اما اگر کسی در حيطه اي اين کار باشد کاملا متوجه توضيحات مي شود.اما دوستان ديگر هم اگر سوالی در اين مورد داشتند مطرح کنند…در حد توان در خدمت هستم.

نکاتی در مورد جوشکاری فولادهای ضدزنگ و ضدخوردگی
خصلت اصلی فولادهای استنلس مقاومت در برابر زنگ خوردگی است (داشتن کرم بيش از 12% مويد همين مطلب است). نيكل موجود در اين فولادها حتی به مقدار زياد هم نمي تواند به تنهايي مقاومت در برابر خوردگی را زياد کند.ولی با حضور کرم مي تواند تا حد زيادی این وظيفه را بخوبی انجام دهد.مزيت اصلی نيكل تسهيل ايجاد فاز آستينيت و بهبود خاصيت مقاوم به ضربه فولادهای کرم نيكل دار است. موليبدن شرائط خنثی سازی اين فولاد را تثبيت می کند و عموما عامل افزايش مقاومت به خوردگی موضعی(Pitting) است.
به منظور اطمينان از تشكيل کاربيدهای پايدار که باعث افزايش مقاومت به خوردگی بين دانه ای مي شود افزودن Ti و Nb به انواع معيني از فولادهای کرم-نيكل دار ضروری است.
کرم و کربن عناصر اصلی اينگونه از فولادها را تشكيل مي دهد. هر چند که مقدار کربن کمتر از 04/0درصد است تاثير کرم بر استحکام کششی حتی در مقادير 13 و 17و 20درصد بسيار ناچيز است. در حاليكه در مقادير زيادتر کربن با عمليات حرارتی مناسب امکان دست يابی به استحکام کششی مناسب و عملياتت مکانيكي مورد نظر فراهم مي شود.
با توجه به زيرساختار فولادهای کرم دار را به شرح زير مي توان دسته بندی کرد:
الف-فولادهای کرم دار-فريتي(12 تا 18 درصد کرم -1/0درصد کربن)
ب- فولادهای کرم دار-نيمه فريتي(12 تا 14 درصد کرم -08/0 تا 12/0 درصد کربن)
ج-فولادهای کرم دار-مارتنزيتي(12 تا 18 درصد کرم و بيش از 3/0 درصد کربن)
د- فولادهای کرم دار-قابل عمليات حرارتی(12 تا 18 درصد کرم -15/0 تا 20/0 درصد کربن)

اين دسته بندی را در مورد جوش پذيری نيز مي توان تکرار کرد.
تحت شرايط حرارتی نامناسب فولادهای فريتي(گروه الف) تمايل به تشكيل دانه های درشت نشان مي دهند. انرژی حرارتی ناشی از جوشکاری منجر به رشد دانه بندی مي شود که نمي توان آنرا با پس گرمايش برطرف نمود.در نتيجه کاربيد رسوب مي کند و در مرز دانه های فريت باعث شکنندگی و کاهش شىيى مقاومت به ضربه فلؤ جوش ميشود.برای غلبه بر اين حالت بايد از الکترود آستنيتي تثبيت شده با 19 درصد کرم و 9 درصد نيكل استفاده نمود.فلز جوشی که بدين ترتيب حاصل مي شود دارای خاصيت آستينيتي و مقاومت به ضربه بالا است.فلز جوشی که بدين طريق حاصل مي شود از نظر مقاومت به خوردگی مطابق فولادهای ضدزنگ فريتي مي باشد اما از نظر ظاهر با فلز مبنا تفاوت رنگ دارد.در صورتي که اجبار در يكرنگی باشد بايد از فيلر متال مشابه( مثلا 18 درصد کرم به همراه کمی Ti)استفاده شود.Tiدر مقادير جزيي نقش موثر در ريز دانه کردن فلز جوش دارد.
بعلت رابطه گريز ناپذير بين رشد دانه ها با از دست رفتن استحکام ضربه ای چاره ای جز کاستن از تنش های حرارتی ناشی از عمليات جوشکاری وجود ندارد و برای نيل به اين منظور تمهيداتی نظير الکترود با قطر کم و سرعت جوشکاری بیشتر و پيش گرمايش 200تا 300 درجه سانتي گراد بايد به کار رود.
پس گرمايش در حدود 700 تا 800 درجه سانتي گراد خاصيت استحکام به ضربه فلز جوش را بهبود مي دهد.
همچنين آنيلينگ(Annealing)به مدت کم نيز باعث تجمع کاربيد شده و تا حدی شکنندگی فلز جوش را جبران مي کند و همينطور به تنش گيری نيز کمک مي کند. ولی هرگز باعث رفع کامل درشت دانگی HAZ نمي شود.
اقدامات مشابهی حين جوشکاری فولادهای نيمه فريتي و کوئنچ تمر شده با 12 تا 14 درصد کربن (دسته ب ) نيز ضروری است. مي دانيم که سرد کردن سريع باعث تشكيل فاز شکننده مارتنزيتي مي شود لذا ضرورت دارد که درجه حرارت قطعه حين انجام جوش بالا نگهداشته شود. قطعه کار ابتدا 300 تا 350 درجه پيش گرم مي شود.درجه حرارت بين پاسی(Inter pass) 300 درجه مناسب است و از اين کمتر نبايد شود.ضمنا قطعه کار بايد بلافاصله در دمای 700 تا 760 درجه پس گرم شود.اين سيكل حرارتی در مجموع باعث ايجاد فلز جوشی با ساختار يكنواخت و چقرمه در کل طول درز جوش مي شود و خطر شکنندگی و رشد دانه ها را تا حدود زيادی مرتفع مي کند.
فولادهای کرم دار مارتنزيتي (دسته ج)معمولا قابل جوش نيستند و صرفا به منظور تعمير و اصلاح عيوب جوشکاری بر روی آنها انجام مي پذيرد. برای جوشکاری فولادهای کرم دار با 12 تا 14 درصد کرم مقدار کربن در فيلر متال نبايد از 25/0درصد تجاوز کند.اين نوع فولاد در هوا سخت مي شود.از اين رو هيچ اقدام پيشگيرانه موثری به منظور غلبه بر سخت شده HAZوجود ندارد.اما با اعمال پيش گرم زياد که با پس گرم بلافاصله قطعه همراه باشد مي توان تاحدودی مشکل را برطرف کرد و سختی نامطلوب را در حد پاييني نگاه داشت.دمای پس گرم 750 تا 800 توصيه مي شود و کمتر از اين دما ممکن است باعث تاثسر منفی در مقاومت به خوردگی شود.
آنيلينگ در حرارتی بين650 تا 650 درجه ممکن است باعث رسوب کاربيد و بروز خوردگی بين دانه ای شود.

2-فولادهای مقاوم به خوردگی
فولادهای آستينيتي مقاوم به خوردگی کرم-نيكل دار عموما دارای خواش جوشکاری مطلوبی هستند(جوش پذيرند). اما خصوصياتی چند از اين فلزات بايد مدنظر قرار گیرد.
الف-ضريب هدايت حرارتی کم.
ب- ضريب انبساط حرارتی زياد.
ج-سرشت انجماد اوليه اين نوع فولادها که تاثير مهم و تعيين کننده ای بر مکانيزم وقوع ترگ گرم در آنها دارد.وجود مقدار مشخصی از فريت در فلز جوش بيانگر مقاومت ـن به ترک گرم است.
به کمک نمودار شفلر-دولانگ امکان تعيين زير ساختار بر اساس تركيبات فلز جوش ممکن است.
نمودار شفلر-دولانگ کمکی عملی در تعيين مقدار تقريبي فريت(فريت دلتا)و سرشت ريز ساختار تشكيل شده حين جوشکاری فولادهای آلياژی غير همجنس اراوه مي دهد.علاوه بر اين برآوردی کلی از تاثيرات مقادير کم فريت بر مقاومت به ترک گرم فلز جوش آستينيتي را مقدور مي سازد.تجربه ثابت کرده که روشهای متفاوت تعيين درصد فريت عملا مساله ساز است و طبق توافق جهانی به جای درصد فريت تعداد فريت را مبنا و ماخذ محاسبات قرار مي دهند .
دوستاني که احتمالا از مطالب مربوط به نمودار شفلر آنچنان برداشت منسجم و دقيقي نداشتند کاملا حق دارند و پيشنهاد مي کنم به کتب و منابع معتبر برای فهم بهتر مطلب مراجعه کنند. و فرصت بهتر پرداختن به اين مطالب مهم فعلا در توان بنده نيست.

3-فولادهای مقاوم به حرارت
الف-فولادهای فريتي يا فولادهای فريتي-پرليتي از نوع (Cr یا Cr-Si و Cr-Si-Al) و فولدهای فريتي-آستنيتي
ب-فولادهای مقاوم به حرارت از نوع آستنيتي از نوع Cr-Ni-Si
در حاليكه در جوشکاری قطعات فولادی از نوع آستنيتي با الکترودها ی همجنس آن پيش گرم قطعه ضرورتی ندارد فولادهای مقاوم به حرارت از نوع فريتي کرم دار را معمولا 100 تا 300 درجه پيش گرم و در 750 درجه هم پس گرم و آنيل مي کنند.علت اين کار هم غلبه بر درشت دانگی و تمايل به ترد شدن HAZ است.
قطعات ريختگي از جنش فريت_آستنيت را بايد در حالت گرم 700تا800 درجه جوش داد و اجازه داد که به تدريج سرد گردد.
جوشکاری فولادهای فريتي و فريتي-پرليتي با الکترودهای هم جنس قطعه کار کاهش در استحکام ضربه ضربه ای فلز جوش را نشان مي دهد لذا پيشنهاد مي شود اين نوع فولادها را باالکترودهای آستنيتي مقاوم به حرارت جوش داد.در اين حالت نيز بايد توجه داشت که مقاومت به حرارت فلز جوش آستنيتي در محيط احتراق با گازهای اكسيد کننده با هوا تقويت مي شود و طبيعتا اين مقاومت به حرارت در محيط گازهای احيا کننده به مقدار زيادی کاهش مي يابد برای غلبه بر محيط احتراق با مقدار زياد گاز گوگرد استفاده از الکترودهايي با کرم زياد توصيه مي گردد.

مختصری از بازرسی جوش
دوستی درخواست اطلاعات مختصری در مورد بازرسی جوش کردن بودند که با توجه به گستردگی مطلب فعلا چند جمله ای در مورد اهميت بازرسی بازرسی جوش می نويسم تا در فرصت مناسبی بتوانم مطلب را باز کنم.
سازه های جوش داده شده نظير ساير قطعات مهندسی به بازرسی در مراحل مختلف حين ساخت و همچنين در خاتمه ساخت نياز دارند. برای حصول از مرغوبيت جوش و مطابقت آن با نيازمنديهای طرح بايد كليه عوامل موثر در جوشکاری در مراحل مختلف اجرا مورد بازرسی قرار گيرد.

” را بشناسيم.
بعد از اين مرحله به شرح موارد مهم پرداخته مي شود. که احتمالا مطالبی در حول و حوش اين مسايل مي باشد.
وظايف بازرس جوش
دسته بندی بازرسان جوش
تواناييهای بازرس جوش
الف-آشنایی با نقشه ها و مشخصات فنی
ب-آشنايي با زبان جوشکاری
ج-اشنايي با فرآيندهای جوشکاری
د-شناخت روشهای آزمايش
-توانايي گزارش نويسي و حفظ سوابق
و-داشتن وضعيت خوب جسمانی
ز-داشتن ديد خوب
ح-حفظ متانت حرفه ای
ط-تحصيل و آموزش آکادميك
ی-تجربه بازرسی
ک-تجربه جوش

اميدوارم فرصت مناسبی داشته باشم تا در مورد تک تک اينها تجربيات و اطلاعاتم را در اختيار دوستان قرار دهم.

معرفی جوش آرگون در چند جمله
در جوش آرگون يا تيگ (TIG) برای ايجاد قوس جوشکاری از الکترود تنگستن استفاده می شود که اين الکترود برخلاف ديگر فرايندهای جوشکاری حين عملياتت جوشکاری مصرف نمی شود.
حين جوشکاری گاز خنثی هوا را از ناحيه جوشکاری بيرون رانده و از اكسيده شدن الکترود جلوگيریمی کند. در جوشکاری تيگ الکترود فقط برای ايجاد قوس بکار برده می شود و خود الکترود در جوش مصرف نمی شود در حاليكه در جوش قوس فلزی الکترود در جوش مصرف می شود. در اين نوع جوشکاری از سيم جوش(Filler metal)بعنوان فلز پرکننده استفاده می شود.و سيم جوش شبيه جوشکاری با اشعه اکسی استيلن(MIG/MAG)در جوش تغذيه می شود. در بين صنعتکاران ايرانی اين جوش با نام جوش آلومينيوم شناخته می شود. نامهای تجارتی هلی آرک يا هلی ولد نيز به دليل معروفيت نام اين سازندگان در خصوص ماشينهای جوش تيگ باعث شده بعضا اين نوع جوشکاری با نام سازندگان هم شناخته شود. نام جديد اين فرايند G.T.A.W و نام آلمانی آن WIGمی باشد.
همانطور که از نام اين فرايند پيداست گاز محافظ آرگون مي باشد که تركيب اين گاز با هليم بيشتر کاربرد دارد.
علت استفاده از هليم اين است که هليم باعث افزايش توان قوس می شود و به همين دليل سرعت جوشکاری را مي توان بالا برد و همينطور باعث خروج بهتر گازها از محدوده جوش مي شود.

کاربرد اين جوش عموما در جوشکاری موارد زير است
فلزات رنگين از قبيل آلومينيوم…نيكل…مس و برنج(مس و روی) است.
جوشکاری پاس ریشه در لوله ها و مخازن
ورقهای نازک(زیر1mm)

مزايای TIG
بعلت اينكه تزريق فلز پرکننده از خارج قوس صورت مي گيرد.اغتشاش در جريان قوس پديد نمی آيد.در نتيجه كيفيت فلز جوش بالاتر است.
بدليل عدم وجود سرباره و دود و جرقه ,منطقه قوس و حوضچه مذاب بوضوح قابل رويت است.
امکان جوشکاری فلزات رنگين و ورقهای نازک با دقت بسيار زياد.

انواع الکترودها در TIG
الکترود تنگستن خالص (سبز رنگ)برای جوش آلومينيوم استفاده می شود و حين جوشکاری پت پت می کند.
الکترود تنگستن توريم دار که دو نوع دارد الف-1% توريوم دار که قرمز رنگ است ب-2% توريم دار که زرد رنگ می باشد.
الکترود تنگستن زيرکونيم دار که علامت مشخصه آن رنگ سفيد است.
الکترود تنگست

 

کارخانه فولاد خراسان

تاریخچه:

استان پهناور خراسان که مزین با نام علی بن موسی الرضا (ع) امام هشتم شیعیان است با دارا بودن منابع خدادادی نظیر معادن عظیم سنگ آهن ، گاز طبیعی ، ذغالسنگ ، منابع انسانی متعهد و متخصص و امکاناتی نظیر راه ، راه آهن ، نیروگاههای تولید برق و … و همچنین همجواری با کشورهای افغانستان و آسیای میانه ، برنامه ریزان و مسئولین صنعتی کشور را برآن داشت تا در سال 1362 با مطالعه همه جانبه در استان خراسان امکان استقرار یک مجتمع بزرگ فولاد سازی بظرفیت 8/1 میلیون تن در سال را بررسی نمایند که در سال 1368 با پایان یافتن مطالعات مهندسی و مکان یابی ، محل اجرای طرح در 15 کیلومتری شمال غرب شهرستان نیشابور تعیین گردید و بلافاصله فعالیت های استملاک 1400 هکتار اراضی مورد نیاز و تجهیز و آماده سازی سایت در اراضی مذکور شروع شد.

در آبان ماه سال 1375 قرارداد خرید تجهیزات خارجی پروژه با شرکت ایتالیایی دانیلی به ارزش 152 میلیون دلار منعقد گردید . شروع عملیات اجرایی و نصب تجهیزات مجتمع فولاد خراسان در خرداد ماه 1376 با حضور رییس جمهور محترم وقت حضرت آیه ا… هاشمی رفسنجانی آغاز شد.

در طی سالهای احداث پروژه 33هزار تن انواع تجهیزات و ماشین آلات نصب ،000ر030ر2 متر مکعب عملیات تسطیح و 540ر686ر1 متر مکعب عملیات ساختمانی ، 367ر117 متر مکعب بتون ریزی و 032ر463ر9 کیلوگرم آرماتور بندی انجام شد و سرانجام در 31 خرداد ماه سال 1380 واحد نورد مقاطع ساختمانی مجتمع فولاد خراسان در راستای سیاستهای اقتصادی دولت محترم جمهوری اسلامی مبنی بر خودکفایی صنعتی و رفع وابستگی محصولات استراتژیک به عنوان بزرگترین مجتمع فولادسازی در شرق کشور به دست توانمند جناب آقای سیدمحمد خاتمی رییس جمهور محترم افتتاح و راه اندازی شد و در بهمن ماه همان سال واحد ذوب و ریخته گری کارخانه با حضور وزیر محترم صنایع و معادن جناب آقای مهندس جهانگیری به بهره برداری رسید.

شرح کلی خطوط تولید:

شرکت فولاد خراسان از واحدهای مختلف تشکیل شده است که دو واحد فولادسازی و نورد به عنوان واحدهای اصلی و بقیه واحدها پشتیبانی فنی و جانبی محسوب می گردند.

الف ) ناحیه فولادسازی شامل :

1– واحد آهن قراضه :

در این واحد انواع آهن قراضه بر اساس سنگینی و سبکی و میزان ناخالصی درجه بندی شده بر اساس درجه اختصاص یافته در محل های مخصوص نگهداری می شود و سپس بوسیله سه دستگاه جرثقیل سقفی به سبد حمل قراضه انتقال داده شده و برای انجام عملیات ذوب حمل می گردد.

2– واحد ذوب :

– کوره قوس الکتریکی

آهن قراضه انتقال یافته به وسیله ماشین حمل قراضه ، در واحد ذوب با استفاده از جریان الکتریسیته ( قدرت ترانس 120 مگاولت آمپر) در کوره قوس الکتریکی 110 تنی (DANARC, AC) به مذاب تبدیل می شود.

در این قسمت انواع مواد افزودنی به ذوب اضافه شده تا خواص مورد نظر را پیدا نماید ، این واحد توانایی استفاده از آهن قراضه و آهن اسفنجی را به عنوان ماده اولیه دارد و ظرفیت تولید سالانه آن 650000 تن فولاد می باشد که از ذوب 722000 تن آهن قراضه استحصال می شود.

– کوره پاتیلی

فاکتورهای حرارتی و مشخصات فنی فولاد مذاب تولیدی در کوره قوس الکتریکی پس از انتقال به کوره پاتیلی تنظیم شده و سپس پاتیل مذاب بوسیله جرثقیل های سقفی 270 تنی به ماشین پاتیل گردان منتقل و آماده ریخته گری می گردد.

3- واحد ریخته گری مداوم :

فولاد مذاب آماده ریخته گری ، با استفاده از 6 خط ریخته گری مداوم به شمشهای فولادی استاندارد با مقطع 150×150 و 130×130 و 180×180 میلیمتر و در طولهای مختلف قابل تبدیل است در این واحد سالانه 650 هزار تن فولاد مذاب به 000ر630 تن شمش فولادی تبدیل می گردد.

4- واحد حمل مواد اولیه :

این واحد جهت آماده سازی و انبار مواد افزودنی واحد ذوب ایجاد شده و با توجه به مجهز بودن به وسایل مکانیکی و نوار نقاله ، حمل مواد افزودنی به کوره ذوب بسیار سریع و دقیق صورت می گیرد و تمام مراحل به صورت خودکار انجام می شود.

5- واحد تصفیه دود :

گرد و غبار حاصل از کوره قوس الکتریک و کوره پاتیلی ، جهت غبار زدایی به این واحد هدایت می شود و با توجه به نوع تجهیزات نصب شده حجم بالایی از گرد و غبار ایجاد شده جذب می شود و از انتشار آن در داخــل سالن و محیط اطراف جلوگیری می نمایند .

ب ) ناحیه نورد

شمشهای تولیدی در واحد ریخته گری پس از شارژ در کوره پیش گرم و رسیدن به دمای مورد نظر با گذشتن از 20 قفسه غلطک که به صورت عمودی و افقی در یک راستا نصب شده به انواع محصولات فولادی تبدیل می گردند .

برای نیل به این هدف شمش ها مراحل زیر را به ترتیب طی می کنند.

1- شمش ها برای رسیدن به دمای مناسب جهت نورد شدن وارد کوره پیش گرم با کف متحرک می شوند . ظرفیت این کوره 110 تن در ساعت می باشد.

2- شمشها پس از خروج از کوره پیشگرم از قسمت پوسته زدایی عبور می کنند در این قسمت پوسته و زنگ شمشها به وسیله فشار آب جداشده تا محصولاتی با کیفیت بالا تولید و به مشتریان عرضه گردد.

3- بلافاصله پس از قسمت پوسته زدایی شمش ها به Pinch Roll می رسند. وظیفه Pinch Roll گرفتن و هدایت شمش با فشار به داخل غلتکهای داخل قفسه می باشند.

1- در مرحله بعد شمش ها از قیچی متوقف کننده (Snap Shear) عبور می کنند .در صورت بروز هرگونه مشکل در خط نورد، این قیچی شمش در حال نورد شدن را قطع و متوقف می کند.

2- سپس شمشها به ترتیب از 20 قفسه غلطک عبور می کنند. هر یک از قفسه ها دارای یک جفت غلطک می باشد که به ترتیب به صورت افقی و عمودی در یک راستا نصب شده است .

3- در طی مراحل نورد علاوه بر (Snap Shear) سه عدد قیچی دیگر نیز وجود دارد.

الف- یک قیچی پس از قفسه شماره هشت و یک قیچی بعد از قفــسه شماره چهارده قراردارد که سر و ته محصولات را قطع می کند.

ب – یک قیچی دیگر در انتهای خط نورد قراردارد که محصولات را در طولهای برنامه ریزی شده قطع می کند .

7- در انتهای خط نورد محصولات نورد شده از محفظه کاهش سریع دما (QTB) عبور می کنند که خود باعث افزایش کیفیت محصولات این شرکت می شود.

8- در آخرین مرحله محصولات نورد شده بر روی بستر خنک کننده قرار می گیرند تا دمای خود را از دست داده و برای بسته بندی ، انبار و عرضه به بازار آماده شوند.

ظرفیت تولید سالانه این واحد 000ر550 تن انواع مقاطع ساختمانی شامل :

– میلگرد ساده و آجدار از سایز 10 تا 45 میلیمتر

– نبشی از سایز 4×25 تا 6×60 میلیمتر

– ناودانی از سایز 15×35 تا 30×60 میلیمتر

– تسمه از سایز 5×25 تا 6×100 میلیمتر

– چهارگوش از سایز10 تا 40 میلیمتر

– شش گوش از سایز 15 تا 5/37 میلیمتر

ج ) واحدهای پشتیبانی فنی شامل :

1)- آبرسانی

در واحد آبرسانی ، آب مصرفی از طریق منابع آب زیرزمینی ( چاه های حفرشده ) وارد مخزن اصلی شده سپس قسمت عمده آن به بخش صنعتی و قسمت جزیی آن جهت آبیاری فضای سبز استفاده می شود.

آب خام وارده به بخش صنعتی وارد مخزن فرعی که از سه قسمت مخزن آب آشامیدنی ، مخزن آب خام و مخزن آب املاح زدایی شده است ، منتقل می گردد.

الف ) واحد تصفیه آب :

آبهای مصرفی ناحیه نورد و ناحیه فولادسازی بعد از مصرف در خطوط تولید جهت جداسازی روغن و ذرات جامد محلول در آب به این قسمت وارد شده و بعد از انجام عملیات جداسازی و تصفیه های لازم به چرخه تولید برمی گردد که کاهش مصرف آب و جلوگیری از آسیب دیدگی تجهیزات را به دنبال دارد .

آب مورد نیاز واحدهای عملیاتی پس از انتقال به مخزن فرعی عبور از سیستم املاح زدایی وارد مخزن آب املاح زدایی شده گردیده و به همراه آب خام در سه سیستم ، چرخه آب مستقیم ، چرخه غیر مستقیم و چرخه غیر مستقیم و بسته ، به چــرخه تولید بر می گردد.

ب ) چرخه آب مستقیم :

آّب این چرخه از 33% آب املاح زدایی شده و 67% آب خام تشکیل شده است که به طور مستقیم محصولات و تجیهزات را خنک می کند . این چرخه آبهای اسپری شده بر روی محصولات و آبهای خنک کننده ایستگاههای نورد و تجهیزات تاسیسات جانبی و آب محفظه خنک کننده را جمع آوری کرده و به مخزن جداسازی ذرات جامد هدایت می کند تا ذرات معلــق و ســـنگین آن ته نشین شود و همچنین روغن زدایی شود این آب پس از عبور فیلترهای مربوطه و بــــــــرج خنک کننده به مخزن اصـــلی باز می گردد.

ج ) چرخه غیرمستقیم :

آّب این چرخه از 33% آب املاح زدایی شده و 67% آب خام تشکیل شده است که به طور غیرمستقیم ماشین آلات واحد ریخته گری مداوم ، کوره پایتلی ، کوره قوس الکتریکی ، نورد ، واحد تصفیه دود و تاسیسات جانبی را خنک می کند این آب پس از عبور از برج خنک کننده به مخزن اصلی باز می گردد.

د ) چرخه غیر مستقیم و بسته:

آّب این چرخه به طور کامل از مخزن املاح زدایی شده تامین می شود و به طور مداوم در مسیری بسته و بدون ارتباط مستقیم با هوا و تجهیزات در حرکت است و قطعات و تجهیزات بخصوصی همانند غالب های واحد ریخته گری مداوم را خنک می کند . این چرخه علاوه بر آب از مبدل های حرارتی مخزن جمع آوری آب و ایستگاه پمپاژ تشکیل شده است .

هـ ) تانک اضطراری

قالبهای ماشین آلات واحد ریخته گری مداوم ، کوره قوس الکتریکی و کوره پیش گرم واحد نورد برای موارد اضطراری به تانک آب اضطراری وصل شده است . این تانک در ارتفاع 40 متری از سطح زمین واقع شده و 300 متر مکعب ظرفیت دارد.

همچنین بخشی از آب خام به عنوان آب آشامیدنی ، آب مورد نیاز واحد اکسیژن و هوای فشرده و آتش نشانی و آبیاری فضای سبز مورد استفاده قرار می گیرد.

2)- گازرسانی

گاز رسانی از سه بخش تولید اکسیژن و نیتروژن ، تولید هوای فشرده و تامین گاز طبیعی تشکیل می شود.

الف ) واحد اکسیژن و نیتروژن

این واحد که اکسیژن و نیتروژن مورد نیاز واحدهای ذوب ، ریخته گری مداوم ، نورد و دستگاه های برش را تامین می کند از اجزای زیر تشکیل شده است .

– کمپرسورهای هوا

– چیلرها

– واحد تخلیص هوا که جهت خشک کردن هوا و جداسازی Co2 استفاده می شود

– استریل سازی هوا

– کمپرسورهای اکسیژن و نیتروژن

– محفظه خنک کننده

– ایستگاه کپسول پرکنی

– تجهیزات جانبی

این واحد توان تولید 4700 متر مکعب در ساعت اکسیژن با خلوص 5/99% و 400 متر مکعب در ساعت نیتروژن با خلوص 5/99% را دارد.

ب ) واحد تولید هوای فشرده

واحد تولید هوای فشرده مجتمع فولاد خراسان با ظرفیتی معادل 5400 متر مکعب در ساعت جهت تغذیه تمام واحدهای مصرف کننده در سرتاسر مجتمع طراحی شده و دارای اجزای زیر می باشد.

– 4 دستگاه کمپرسور مارپیچی

– 4 دستگاه خشک کننده هوا

– ا عدد مخزن هوای فشرده

– تنظیم کننده کارکرد نوبتی کمپرسورها

– فیلتر روغن

3)- پست گاز طبیعی

فشار گاز طبیعی دریافتی از شبکه سراسری پس از ورود به ایستگاه فشارشکن 50000 متر مکعبی داخل مجتمع و عبور از فیلترها به کمک رگلاتورها از 63 بار به 12 بارکاهش می یابد.

سپس گاز طبیعی به پست توزیع گاز طبیعی واقع در محدوده واحد نورد اننتقال یافته و بوسیله شبکه گاز به ظرفیت 50000 نرمال متر مکعب برای مصرف در واحدهای کوره پیشگرم نورد ، کوره ذوب ، کوره پاتیلی و سایر قسمتهای تولیدی و خــدماتی اننتقال می یابد و با توجه به آینده نگری انجام شده جهت اجرای فازهای توسعه خط انتقال گاز تا ورودی مجتمع 150000 نرمال متر مکعب در ساعت اجرا شده است .

4)- برق رسانی

2∙1 مگاوات برق مورد نیاز فاز اول مجتمع توسط نیروگاه سیکل ترکیبی نیشابور که در فاصله 13 کیلومتری شرق مجتمع قراردارد تامین و از طریق 13 کیلومتر خط اختصاصی 400 کیلو ولت به مجتمع منتقل می شود . تجهیزات فوق ظرفیت انتقال تا 400 مگاوات را دارا می باشند.

– پست برق 400 کیلو ولت :

برق مذکور پس از ورود به پست 400 کیلو ولت کارخانه از طریق دو دستگاه ترانسفورماتور با قدرتهای 165 و 5/62 مگاولت آمپر به ولتاژ 33 کیلو ولت تبدیل و از طریق تابلو 33 کیلوولت با بریکرهای گازی در دو شبکه جداگانه در سطح کارخانه توزیع می گردد.

شبکه اول برق مورد نیاز کوره های قوس الکتریکی را تامین نموده و برق با ولتاژ 33 کیلو ولت را از طریق کابلهای فشار قوی به واحد فوق منتقل و با استفاده از دو دستگاه ترانسفورماتور با قدرتهای 120 و 17 مگاولت آمپر مستــقیما به الکتـــرودهای کوره های ذوب و پاتیلی جهت قوس الکتریک منتقل می نماید. به منظور جلوگیری از آثار زیان بار کوره های قوس الکتریکی مانند نوسانات برق ، فلیکر و برق راکتیو سیستم SVC که اصلاح کننده موارد فوق می باشد پیش بینی و نصب گردیده است .

شبکه دوم برق مورد نیاز سایر قسمت های کارخانه را تامین می کند برق با ولتاژ 33 کیلو ولت از طریق کابلهای فشار قوی به واحدهای نورد و فولاد سازی منتقل و در هر واحد بوسیله یک ترانسفور ماتور با قدرت 5/31 مگاولت آمپر به ولتاژ 6/6 کیلو ولت تبدیل و از طریق تابلوهای فشارقوی متوسط در سطح کارخانه توزیع در محلهای مصرف از طریق چندین ترانسفورماتور توزیع به ولتاژ ضعیف تبدیل شده و مصرف می گردد.

5)- واحد اتوماسیون و ابزار دقیق

این واحد مسئولیت بازرسی و نگهداری و تعمیرات شبکه های اتوماسیون مجتمع و رفع ایرادات احتمالی آن ، اصلاح و تعمیرات برنامه های نرم افزاری و سخت افزاری و مراقبت از سیستم مخابراتی و ارتباطات درون سازمانی و برون سازمانی و کنترل ابزارهای دقیق مجتمع را عهده دار می باشد.

الف) شبکه اتوماسیون:

شبکه اتوماسیون مجتمع فولاد خراسان مشتمل بر Plcهای متعددی از سری Simatic S5 می باشد که در اطاقهای مخصوص (Plc Room) متمرکز شده و هر کدام به صورت انفرادی وظیفه کنترل فرایند یک بخش (کوره پیش گرم ) یا یک ماشین ( قیچی ) را به عهده دارند و کلیه Plcهای اصلی از طریق یک شبکه H1 و کارتهای CP بیکدیگر متصل و تبادل اطلاعات دارند.

کامپیوترهای متعددی تحت عنوان (Operator Work Station) که انتخاب محصول تولیدی و پارمترهای مرتبط با آن توسط آنها انجام می شود و کامپیوترهای دیگر تحت عنوان HMI (Human Machne Interface) جهت اجرا فرامین و مشاهده وضعیت خطوط تولید دیدن هشدارهای صادره از طرف ماشین در اطاقهای کنترل در اختیار اپراتورهای اطاق کنترل می باشد . این PCها ( Personnel Computer) به شبکه H1 متصل می باشند. فرمان صادره از سوی اپراتور از طریق شبکه به PLC مربوطه وارد و پس از پردازش و آماده بودن شرایط فرمان اجرا می شود.

شبکه دیگری جهت جمع آوری اطلاعات منطقی از خط به نام (LogicLine Distribution Peripheri) L 2 – DP وجوددارد که کلیه سیگنالها اعم از دیجیتال با آنالوگ را از سنسورها ،فتوسلها ، لیمت سوئیچ ها و … جمع آوری کرده و از طریق کارتهای ورودی به شبکه L2 متصل و سپس به PLC های اصلی منتقل نموده و فرمان های اجرایی را نیز از طریق PLC های اصلی که به همین شبکه متصل می باشد به Actuatorها ، رله ها، ســلونوئیدها ، شیرهای کنـــترل و …منتقل می نمایند.

سیستم دیگری بنام ServerVax یا سیستم اطلاعات وجود دارد که وظیفه آن تهیه گزارش از میزان تولید ، وضعیت و نوع محصول تولید ، توقف تولید ، مصرف انرژی ( گاز – برق و …) جهت ارائه به مدیریت و مسئولین می باشد.

ب ) سیستمتلویزیونمداربسته

برای مشاهده وضعیت ماشین آلات دوربین های مدار بسته ای (CCTV) در اتاق های کنترل وجود دارد که مانیتورهای آن جهت مشاهده وضعیت ماشین آلات و تجهیزات در اطاقهای کنترل نصب گردیده است .

6- سیستم تصفیه فاضلاب بهداشتی :

شبکه انتقال فاضلاب که در کل سایت نصب شده وظیفه ، جمع آوری و انتقال فاضلاب بهداشتی را به سیستم تصفیه فاضلاب بعهده دارد . در سیستم تصفیه فاضلاب که به روش بیولوژیکی و به صورت هوازی احداث شده است فاضلاب تصفیه شده و بعد از جمع آوری درمنابع ذخیره آب جهت آبیاری فضای سبز استفاده می گردد

7- ساختمانهای جانبی :

نمازخانه ، ساختمانهای اداری دوران ساخت ، ساختمانهای اداری تولید ، انبارهای نگهداری مواد و قطعات ، اورژانس ، آتش نشانی ، رستوران ، باسکول ، ورودی های اصلی ، پمپ بنزین ، تعمیرگا هها ، اتاقهای کنترل ، راه آهن داخلی و خــارجی ، جاده ها ، اتوبان های خارجی و داخلی از ساختمانهای جنبی محسوب می گردند.

مدیریت کیفیت

از آنجائیکه رهبری و اداره موفقیت آمیز یک سازمان ، مستلزم هدایت و کنترل آن به نحوی نظام مند و شفاف می باشد و ملحوظ کردن مدیریت کیفیت به عنوان یکی از اصول مدیریتی در بین سایر اصول می باشد لذا شرکت مجتمع فولاد خراسان اقدام به استقرار نظام مدیریت کیفیت بین المللی (ISO9001-2000) نمود تا با بکارگیری و نگهداری این نظام بتواند ضمن توجه به نیازهای تمامی طرف های ذینفع ، بهبود مداوم عملکرد را در فعالیتهای خود مورد نظر داشته باشد.

هشت اصل مدیریت کیفیت برای رسیدن به موفقیت های پایدار در شرکت شناسایی شده و برای هر یک برنامه ریزهای لازم انجام گرفته است .

الف ) مشتری گرایی (Customer Focus)

شرکت مجتمع فولاد خراسان بقای خود را وابسته به مشتریان می داند و از این رو اقدام به شناسایی نیاز حال و آینده مشتریان نموده و تلاش می نماید چیزی فراتر از انتظار به آنان ارائه نماید.

ب ) رهبری (Leader Ship)

با توجه به اینکه رهبران بین اهداف و مقاصد سازمان و سمت و سوی حرکت آن وحدت ایجاد می کنند ، لذا مدیریت شرکت سعی در ایجاد و تداوم فضای و محیطی دارد که در آن همه کارکنان در جهت دستیابی به اهداف آن مشارکت کنند.

ج) مشارکت کارکنان (Involvement Of People)

با توجه به اینکه کارکنان در تمام سطوح ، گوهر بنیادین سازمان بشمار می روند مدیریت شرکت سعی دارد با مشارکت تام آنان ازقابلیت آنها جهت منافع سازمان بهره برداری نماید.

د) فرایندگرایی (Process Approch)

اداره فعالتیها و منابع مرتبط با آنها به عنوان یک فرایند موجب می شود نتایج مطلوب با کارایی بیشتری بدست آیند ، لذا مدیریت شرکت نظام مدیریت کیفیت خود را به منظور برآورده ساختن موارد زیر بر اساس نیازمندیهای استاندارد ISO ایجاد ، مستند و اجرا نموده و اثر بخشی آن را به طور منظم ارزیابی و بهبود خواهد بخشید:

1- شناسایی کلیه فرایندهای مورد نیازنظام مدیر یت کیفیت و کاربرد آنها در سراسر سازمان

2- مشخص کردن توالی و تعامل فرایندها

3- داشتن شاخص و معیاری برای اندازه گیری اثر بخشی و کارآیی فرآیندهای مرتبط با تحقق محصول

4- در دسترس داشتن منابع و اطلاعات لازم برای پشتیبانی از عملیات و نظارت بر فرایندها

5- اندازه گیری و تجزیه و تحلیل فرایندها

6- انجام اقدامات لازم برای دستیابی به نتایج برنامه ریزی شده و بهبود مداوم فرآیندها

استانداردها:

میلگردهای ساده با قطرهای مختلف مطابق با استاندارد بین المللی DIN1013 و استاندارد ملی ایران 3132 و میلگرد آجدار با قطرهای مختلف مطابق با استاندارد بین المللی DIN488 و استاندارد ملی ایران 3132 تولید می شوند. انواع تسمه ، نبسی ، ناودنی ، چهارگوش و شش گوش در اندازه های مختلف مطابق با استاندادهای بین المللی DIN1015,DIN1014,DIN1026,DIN 1028,DIN1017 تولید می شوند.

کنترل کیفیت :

مجتمع فولاد خراسان مجهز به یک سیستم کنترل کیفی منظم بمنظور حصول اطمینان از تحویل محصولات به مشتری مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی می باشد برای رسیدن به این هدف اقدامات زیر بعمل می آید.

1- انجام کنترل های به موقع در طول خط تولید .

2- انجام کلیه عملیات بازرسی های چشـــمی ، ابعــادی و آزمایشگاهی بصورت مداوم از ورود مواد اولیه ، فولادســازی ، ریخته گری و نورد.

3- ارائه گواهی نامه های کیفی به مصرف کنندگان

4- دو آزمایشگاه مدرن با تجهیزات کامل تمام آزمایشات شیمیایی ، مکانیکی و تکــنولوژیکی را در طول خط تولیـــد انجام می دهند

5- واحد تحقیق و توسعه در مورد افزایش خواص ، کاربرد محصولات و تولید محصولات جدید فعال می باشند.

6- کلیه اطلاعات فنی خط تولید و محصولات در تمام مراحل تولید به طور مداوم جمع آوری و تحلیل و بررسی می شوند.

طرح توسعه جهت احداث واحد احیاء مستقیم با ظرفیت 000ر800 تن در سال

تحول اقتصادی و اجتماعی از ایجاد کارخانجات فولادسازی در سطح کلان موقعی تحقق می یابد که زنجیره تولید فولاد با استفاده از سنگ آهن معادن به عنوان مواد اولیه واحد فولادسازی تکمیل گردد و فرصتهای شغلی فراوانی در معدن ، سیستم حمل و نقل و تولید ایجاد شود.

با توجه به اینکه احداث واحد گندله سازی درمعدن سنگ آهن خواف مورد تصویب قرارگرفته است و بزودی اجرای آن شروع خواهد شد و از طرفی مجتمع فولاد خراسان کلیه امکانات زیربنایی احداث یک واحد احیا مستقیم را قبلا پیش بینی و ایجاد نموده است به دلایل فنی و اقتصادی ذیل توجیه پذیر بوده و این پروژه که سرمایه گذاری آن 51 میلیون دلار و 550 میلیارد ریال برآورد شده می بایستی هر چه سریعتر اجرا گردد.

1- در صورت عدم استفاده از سنگ آهن سالانه نیاز به 723 هزار تن آهن قراضه می باشد که تامین این میزان از داخل کشور ممکن نیست و قسمت عمده آن می بایست از خارج وارد شود که با در نظر گرفتن حداقل قیمت آن که حدود 100 دلار در هر تن می باشد سالانه موجب خروج 72 میلیون دلار ارز از کشور می گردد.

2- امکانات زیر بنایی مورد نیاز طرح احیاء قبلا پیش بینی شده لذا نیاز به سرمایه گذاری در این خصوص نیست و امکانات موجود پاسخگوی نیاز طرح احیاء مستقیم می باشد .

3- هدف از اجرای طرح گندله سازی مجتمع سنگ آهن سنگان تامین مواد اولیه مجتمع فولاد خراسان بوده که در صورت عدم اجرای طرح احیاء مستقیم پروژه گندله سازی سنگان نیز توجیهی نخواهد داشت.

ایجاد فرصت های شغلی به طور مستقیم و غیر مستقیم .

 

مقاله فهرست اجزای اصلی ساختمان

 

6- کف سازي

6-1- مقدمه

هدف از کف سازي بوجود آوردن سطحي است که بتواند خواسته هاي استفاده کنندگان را از آن به نحو مطلوب برآورد. با توجه به کاربري کف، جنس و شکل آن متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال نحوه ساخت کف حمام در طبقات بالاي ساختمان با نحوه ساخت زيرزمين تفاوت دارد. کف ها را بايد از مصالحي ساخت تا قادر به تحمل وزن خود، وزن اشخاص، و وسايل وارده باشند. کف ها بايد در مقابل ساييدگي محکم و مقاوم بوده و زيبايي نيز داشته باشند، همچنين حرکت بر روي آن ها راحت و تا حد امکان بي صدا بوده و به راحتي بتوان آن ها را نظافت نمود.

6-2- کف سازي در زيرزمين ها

اگر زمين طبيعي کاملاً خشک باشد، براي کف سازي، يک لايه بتن با عيار 200 کيلوگرم سيمان در متر مکعب با ضخامت 10 سانتي متر بر روي زمين ريخته مي شود که پس از متراکم نمودن آن، با استفاده از تخته ماله آن را صاف مي کنند. پوشش نهايي مي تواند ملات ماسه و سيمان، سنگ فرش، موزاييک فرش و… باشد.

************************

کف سازي در زمين هاي کاملاً خشک

در زمين هايي که رطوبت کمي دارند، براي جلوگيري از نفوذ رطوبت به کف زيرزمين بايد اعمال زير به ترتيب انجام داده شود:

– خاک زيرين کاملاً کوبيده شود و روي آن قلوه سنگ درشت به ضخامت حداقل 25 سانتي متر پخش گردد. براي بوجود آوردن سطحي تقريباً صاف و پر شدن فواصل خالي بين قلوه سنگها، شن ريز روي تمام سطح ريخته شود تا حدود يك سانتي متر بر روي قلوه سنگها پوشانده شود. پس از كوبيدن شن و مسطح كردن آن از بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب به ضخامت 7 تا 10 سانتي متر استفاده گردد و بتن با تخته ماله صاف گردد.

***********

كف سازي در زمين هاي نيمه خشك

– اگر زمين داراي رطوبت زياد باشد و قلوه سنگها نتوانند مانع از نفوذ رطوبت شوند، بايد از عايق رطوبتي مانند قيروگوني استفاده نمود.

براي اين منظور پس از چيدن قلوه سنگ، ريختن شن ريز و بتن ريزي بر روي بتن، يك لايه قيرگوني كشيده مي شود. براي جلوگيري از وارد شدن صدمه به عايق، روي آن را يك قشر ملات ماسه و سيمان مي كشند و بعد پوشش نهايي را انجام مي دهند.

6-3- كف سازي در طبقه همكف ساختمان (بدون زيرزمين)

براي جلوگيري از ورود آب باران به طبقه همكف ساختمان هاي بدون زيرزمين معمولاً ساختمان را بر روي كرسي چيني اجرا مي نمايند. اجراي كف بستگي به نوع زمين دارد.

اگر زمين از گياه پوشيده شده باشد، بايد آن قدر خاكبرداري نمود تا كليه ريشه هاي درون خاك جمع آوري گردد، سپس به ارتفاع مورد نياز خاكريزي انجام مي دهند و آن را مي كوبند تا تراكم آن به 85 تا 90 درصد برسد، سپس آن را تسطيح مي كنند. در صورت زياد بودن ارتفاع خاكريزي، بايد بصورت لايه لايه و در ضخامت هاي 30 سانتي متري كوبيده شود. اگر زمين طبيعي خشك باشد و امكان نفوذ رطوبت به سمت بالا وجود نداشته باشد مي توان يك قشر بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب بر روي خاك كوبيده شده ريخت كه پس از آن براي فرش كف از پوشش مناسب استفاده مي شود. در صورتي كه امكان نفوذ رطوبت به مقدار زياد نباشد بر روي خاك كوبيده شده، به ضخامت حداقل 25 سانتي متر قلوه سنگ مي ريزند و بر روي آن شن و ماسه نرم پخش مي كنند. پس از اين كه حدود يك سانتي متر قلوه سنگها را پوشاند بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب به قطر 7 تا 10 سانتي متر بر روي شن و ماسه نرم مي ريزند. پس از خشك شدن بتن، آن را با پوشش مورد نظر فرش مي كنند.

اگر مقدار آب و نفوذ آن به كف زياد باشد، يك لايه قيروگوني براي تمام سطح ساختمان استفاده مي شود. قيروگوني را بر روي بتن كف پهن مي كنند و بر روي آن، ماسه نرم پخش نموده و براي فرش كف از پوشش مناسب استفاده مي كنند.

6-4- كف سازي طبقات

پس از اجراي سقف يك لايه بتن سبك بر روي آن مي ريزند و آن را صاف مي كنند.

پس از خشك شدن بتن پوكه، پوشش نهايي كف را انجام مي دهند. بتن پوكه سبك وزن است، همچنين به دليل داشتن منافذ ريز، عايق حرارتي بسيار خوبي است از اين رو در كف سازي ها مورد استفاده قرار مي گيرد.

6-5- كفپوش ها در ساختمان

استفاده از كفپوش ها در ساختمان جهت زيباي و مسطح بودن زيرپا مي باشد كه در سه حالت مورد استفاده قرار مي گيرند:

1- كفپوش هايي كه فرش مي شوند. شامل انواع سنگ هاي پلاك و موزاييك هاي گوناگون مي باشد.

2- كفپوش هايي كه درجا ريخته مي شوند.

3- كفپوش هايي كه چسبانده مي شوند، مثل پاركت

7 ديوار

7-1 مقدمه

ديوار به عنوان يكي از مهمترين اجزاي ساختمان محسوب مي شود كه از مجموعة مصالح پركننده كه به وسيله ملات به هم متصل مي شوند، تشكيل شده است.

ديوار به عنوان يكي از مهمترين اعضاي هر ساختمان محسوب مي گردد كه اغلب براي تحمل فشار، تقسيم فضاهاي داخل ساختمان، جلوگيري از نفوذ عوامل جوّي و همچنين جلوگيري از انتقال سروصدا و نگهداري خاكريزها و خاكبرداري ها مورد استفاده قرار مي گيرند.

معمولاً ديوارها به دو صورت ناميده مي شوند:

1- از نظر نوع مواد و مصالح مصرف شده در آن

2- علت احداث آن ها چه بوده و يا در چه محلي قرار مي گيرند.

ديوار آجري مهمترين ديواري است كه در كشور ما به صورت چشم گير مورد استفاده قرار مي گيرد.

بر حسب ابعاد آجر (cm5 . 5/10 . 22) ديوارهاي آجري نسبت به ضخامت آن گروه بندي مي گرد ند مانند ديوارهاي تيغه (5 سانتي)- ديوارهاي نيم آجره (5/10 سانتي)- ديوارهاي يك آجره (22 سانتي)- ديوارهاي يك و نيم آجره (35 سانتي) – ديوارهاي دو آجره (45 سانتي)

7-8- انواع ديوارها

ديوارها را بر حسب وظيفه اي كه به عهده دارند مي توان به ديوارهاي باربر و غيرباربر تقسيم بندي نمود، همچنين مي توان از نظر مصالح مصرفي آن ها را به ديوارهاي آجري، بلوكي، سنگي، بتني، چوبي، فلزي و گلي تقسيم بندي نمود.

7-10- ملات مصرفي

ملات هاي مورد مصرف براي ساختن ديوارهاي آجري عبارتند از: گل آهك، ماسه آهك، باتارد و ملات ماسه سيمان.

7-10-1- ملات گل آهك

مخلوطي از خاك سرند شده و 150 تا 250 كيلوگرم پودر آهك و يا خمير آهك در متر مكعب خاك است كه آن را با آب مخلوط مي كنند و براي ديوارهاي با اهميت كم در ساختمان هاي كوچك مورد استفاده قرار مي گيرد.

7-10-2- ملات ماسه آهك

مخلوطي از ماسه شسته و پودر و يا خمير آهك است كه آن را با آب مخلوط مي كنند. اين نوع ملات سنبت به ملات گل آهك بهتر و مقاومتر مي باشد و در ساختمان هاي كوچك به كار مي رود.

7-10-3- ملات باتارد

مخلوطي است از ماسه و سيمان و آهك به نسبت 100 تا 150 كيلوگرم سيمان و 150 تا 200 كيلوگرم آهك شكفته در متر مكعب ماسه كه با مقدار مورد نياز آب تهيه مي شود. اين نوع ملات مناسب براي ديوارچيني مي باشد.

7-11- ضخامت ديوارهاي آجري

ديوارهاي آجري باربر 35 سانتي يا 5/1 آجره براي ساختمان هاي تا دو طبقه و ديوارهاي آجري باربر 45 سانتي متري يا 2 آجره براي ساختمان هاي 2 تا 4 طبقه مورد استفاده قرار مي گيرد. براي ساختمان هاي بيش از 4 طبقه از ديوار آجري استفاده نمي شود همچنين از نظر اقتصادي مقرون به صرفه هم نمي باشد. در برخي مواقع ديوارهاي باربر را با ضخامت 22 سانتي متر يعني يك آجره مي سازند كه اين نوع ديوارها فقط براي دهانه هاي كمتر از 3 متر با بار بسيار كم و ارتفاع حداكثر 3 متر مورد استفاده قرار مي گيرد. از ديوارهاي 55 سانتي متري براي كرسي چيني زير ديوارهاي باربر 5/1 تا 2 آجره و از ديوارهاي 3 آجره يا بيشتر براي ديوارهاي پي ساختمان استفاده مي شود.

7-12- ارتفاع ديوارهاي آجري

عبارت است از فاصله عمودي بين كف تا زير سقف هر طبقه كه به آن طول آزاد ديوار نيز مي گويند. ارتفاع ديوار با ضخامت آن رابطه مستقيم دارد يعني هرچه ديوار داراي ارتفاع كمتر باشد، ضخامت آن هم بايد كمتر باشد. در ساختمان هايي كه همه طبقات آن داراي ارتفاع يكسان مي باشد براي هر دو طبقه كه ساختمان مرتفع تر مي شود، مي توان به اندازه يك نيمه ضخامت آن را كاهش داد. به عنوان مثال در يك ساختمان آجري 4 طبقه، اگر ضخامت ديوارهاي طبقات اول و دوم 5/2 آجره باشد مي توان ضخامت طبقات سوم و چهارم را 2 آجره در نظر گرفت. لازم به ذكر است كه ارتفاع ديوار آجري حدود 18 تا 20 برابر ضخامت آن بايد باشد. يعني ارتفاع يك ديوار يك آجره حداكثر مي تواند برابر cm440=22. 20 باشد.

در موقع اجراي ديوارهاي آجري بايد به موارد زير دقت نمود:

1- حداقل مقاومت فشاري آجر مورد مصرف بايد برابر 40 كيلوگرم بر سانتي متر مربع باشد. سالم بوده و كناره هاي تيز و بدون آلودگي و مواد خارجي داشته باشد. از مصرف آجرهاي شكسته بايد خودداري نمود زيرا موجب مي شود كه ملات بيشتري استفاده گردد در نتيجه از مقاومت ديوار كاسته مي شود.

2- آجرها را بايد قبل از مصرف زنجاب نمود يعني از آب اشباع شوند، از اين رو يا آجرها را درون بشكه آب فرو مي برند و يا با شلنگ بر روي آن ها آب مي پاشند، سپس آن ها را مورد مصرف قرار مي دهند. در صورتي كه آجر به صورت خشك مورد استفاده قرار گيرد، به سرعت آب ملات را مي مكد كه در اين صورت از اتصال آجر با ملات جلوگيري مي شود. در هواي گرم پس از آجركاري بايد بر روي آن آب پاشي نمود، همچنين در هواي كمتر از 5 درجه سانتي گراد بايد از انجام عمليات آجرچيني خودداري نمود.

3- در هر رديف، سطح آجركاري بايد كاملاً بصورت افقي باشد و موجدار نباشد زيرا پخش بار در سطوح افقي بصورت يكنواخت صورت مي گيرد.

4- در موقع آجرچيني، حداكثر اختلاف ارتفاع آجركاري هر قسمت از ساختمان بايد نسبت به ساير قسمت ها برابر يك متر باشد.

5- در گوشه ها و محل هاي تقاطع، ديوارها بايد بصورت يك رج در ميان قفل و بست كامل باشند و گوشه هاي بيروني ديوارها نيز بايد در هر رج داراي قفل و بست كامل باشند، از اين رو نبايد ديوارچيني گوشه ها را در امتداد قائم متوقف نمود، همچنين درزهاي قائم ديوار نبايد بر روي هم قرار گيرند. به عبارت ديگر فاصله درزهاي قائم از يكديگر در دو رديف متوالي بايد به اندازه طول آجر تا حداقل باشد.

كاري مي گردد تا از نفوذ رطوبت جلوگيري شود. پس از انجام عمليات عايق كاري، ديوار محافظ عايق را مي سازند و پشت آن را شفته ريزي مي كنند.

ديوار محافظ عايق به دو روش انجام مي گيرد:

1- در ابتدا ديوار زيرزمين را با ملات ماسه و سيمان يا باتارد مي سازند، سپس پشت ديوار را با ملات ماسه و سيمان اندود و روي آن را صيقلي مي كنند. پس از انجام عمليات عايق كاري ديوار محافظ را كه ضخامت 11 يا 22 سانتي متري دارد با ملات ماسه و سيمان مي سازند به گونه اي كه تمام منافذ آن كاملاً پر شود و جاي خالي وجود نداشته باشد، زيرا در موقع شفته ريزي، آب آهك از سوراخ ها نفوذ كرده و به عايق كاري آسيب مي رساند. در صورتي كه اطراف زيرزمين به ساختمان هاي همسايگان محدود باشد، استفاده از اين روش امكان پذير نمي باشد زيرا ساخت ديوار محافظ بين ديوار اصلي عايق كاري شده و ديوار همسايه غيرممكن مي باشد.

2- در ابتدا ديوار محافظ را با هر نوع ملاتي كه از نظر اقتصادي مقرون به صرفه باشد، مي سازند و بر روي آن ملات ماسه و سيمان اندود صيقلي مي نمايند، سپس روي اندود ماسه سيمان را عايق كاري نموده و ديوار زير زمين را با ملات ماسه و سيمان مي سازند.

8 نعل درگاه

8-1- مقدمه

به تير افقي بالاي در و پنجره كه بار سقف را بر ستون ها منتقل مي نمايند، نعل درگاه گفته مي شود. دو انتهاي نعل درگاهي بايد در بالاي ستون يا ديوارها به گونه اي قرار داده شود كه وزن روي نعل درگاهي تماماً به ستون ها و يا ديوارها منتقل شود. به سطحي از ديوار يا ستون كه دو انتهاي نعل درگاهي روي آن قرار مي گيرد، تكيه گاه مي گويند. هرچه درگاهي عريض تر باشد، به همان نسبت نعل درگاهي نيز عريض تر خواهد بود و بار بيشتري را تحمل مي كند. حداقل ارتفاع نعل درگاهي ها برابر 15 سانتي متر است. نحوه پخش بار بر روي نعل درگاهي هاي آجري به شكل يك مثلث و با زاويه 60 درجه است.

*************

5-2- عملكرد و هدف از نعل درگاهي

نعل درگاه معمولاً در قسمت بالاي درها و پنجره ها قرار دارد و وظيفه آن نگهداري مصالحي است كه روي آن چيده مي شود. پايه هاي نعل درگاه ممكن است از جنس آجر، بتن يا سنگ باشد.

**************

8-3- انواع نعل درگاه ها و روش اجراي آن ها

8-3-1- نعل درگاه آجري (قوس آجري)

اين نوع پوشش از زمان هاي گذشته تا بحال در منازل مسكوني و بناهاي عمومي و سنتي معمول بوده است. براي نعل درگاهي مي توان از انواع قوس هاي تخت، هلالي، نيم دايره، نيم بيضي، مربع، شاخ بزي و هفت و پنج استفاده نمود. در ابتدا با توجه به فاصله دهانه درگاهي، شكل قوس مورد نظر را ترسيم كرده، سپس يك قالب از جنس گچ يا چوب ساخته و بر روي پايه هاي قوس قرار مي دهند، سپس قوس آجري را با استفاده از آجر مرغوب و ملات گچ يا گچ و خاك، بر روي قالب نصب مي كنند كه پس از خشك شدن، قالب برداشته مي شود. معمولاً براي حفظ زيبايي قوس، كتيبه بالاي در و پنجره را با همان قوس ساخته و نصب م كنند. گاهي اوقات براي زيبايي بيشتر، كتيبه آن را به شكل هاي هنري و تزييني ساخته مي شود كه به آن گره سازي مي گويند و داخل گره را با شيشه هاي رنگي پر مي كنند.

*****************

8-3-2- نعل درگاه چوبي

اين نعل درگاه را از تيرهاي مقاوم چوبي با مقطع گرد مي سازند. دو تير چوبي در طرفين و روي تكيه گاه طوري قرار داده مي شوند كه تيرها به اندازه 30 سانتي متر از طرفين بر روي تكيه گاه ها قرار گيرد، براي جلوگيري از غلتيدن تيرهاي گرد، قسمت وسط و دو سر تيرها را با قطعات چوبي و ميخ به يكديگر متصل مي كنند. تيرهاي چوبي را بايد قبل از مصرف به سموم ضد موريانه آغشته نود تا از نفوذ موريانه و حشرات موذي ديگر به داخل آن ها جلوگيري گردد.

9 تاق ضربي

9-1- مقدمه

آجر از مصالحي است كه از مقاومت فشاري خوبي برخوردار است اما داراي مقاومت كششي نامناسب نمي باشد. معمولاً در قسمت هايي از ساختمان مورد استفاده قرار مي گيرد كه نيروي وارده به صورت فشاري باشد. در پوشش سقفها به روش تاق ضربي، با دادن خيز منفي به آجرها مي توان فاصله ميان دو تيرآهن را از هم بيشتر در نظر گرفت.

مقدار خيز مورد نياز در تاق ضربي بستگي به دهانه دارد، يعني هرچه دو تير آهن نسبت به هم فاصله كمتري داشته باشد به خيز كمتري نياز است و هرچه دو تيرآهن نسبت به يكديگر فاصله زيادتر داشته باشد بايد خيز بيشتري را در نظر گرفت. با در نظر گرفتن خيز بيشتر، استحكام بيشتري در تاق بوجود مي آيد اما در موقعي كه بايد زير تاق را اندود نمود خيز زياد باعث مي گردد كه ضخامت اندود افزايش يابد كه از نظر اقتصادي مقروم به صرفه نمي باشد، همچنين به دليل سنگيني اندود زير تاق، امكان جدا شدن آن از زير تاق وجود دارد، لذا بايد دهانه و خيز آن محدود باشد. معمولاً دهانه تاق ضربي (فاصله دو تير آهن از يكديگر) بين 90 تا 110 سانتي متر در نظر گرفته مي شود كه خيز مناسب آن حدود 3 تا 5 سانتي متر است.

در تاق ضربي معمولاً آجرهاي نوع فشاري به كار برده مي شوند. در سطوح اين آجر خلل و فرج هايي وجود دارد كه موجب افزايش چسبيدن به ملات مي شود. قبل از مصرف آجر در تاق ضربي حتماً بايد گرد و خاك سطوح آجر با آب كاملاً تميز شود، زيرا وجود اين گرد و خاك، مانع از چسبيدن آجر به ملات مي گردد. براي اين منظور، آجر را در آب تميز فرو مي كنند. بايد گرد و خاك و مواد زايد از سطوح آن جدا گردد و مقداري آب را هم جذب كند. عمل ياد شده موجب مي گردد كه در موقع تاق زني، آجر، آب ملات را بسيار سريع جذب نكند و زمان مناسب براي انجام فعل و انفعالات شيميايي ملات، براي چسبيدن به آجر فراهم شود. بايد آجر را فقط آب خور كرد و ازسيراب شدن كامل آجر خودداري نمود، زيرا به ملات نمي چسبد و از آن جدا مي شود.

در تاق ضربي معمولاً از ملات گچ و خاك استفاده مي شود. نسبت اختلاط آن تابع قدرت گيرايي گچ و نوع خاك است. براي ساخت ملات گچ و خاك، مقداري آب در استنبلي مي ريزند و به مرور، مخلوط خشك گچ و خاك را در آن مي پاشند تا تقريباً سطح آب را بپوشاند. پس از مخلوط كردن، آن را فوراً در محل مورد نظر مورد استفاده قرار مي دهند.

9-2- مراحل ساخت تاق ضربي

9-2-1- آماده نمودن تيرآهن ها

تيرآهن هاي مصرفي بايد بصورت سالم و بدون تاب خوردگي و پوسيدگي باشند. در اين مرحله، تيرآهن ها را نبايد براي مدت زمان زياد در فضاي باز انبار نمود.

9-2-2- تير ريزي

قرار دادن سر تيرآهن ها مستقيماً بر روي ديوارهاي آجري يك روش صحيح نمي باشد، لذا بايد از يك زير سري بتني در سرتاسر ديوار، در ترازي كه تيرآهن ها قرار مي گيرند بصورت يك كلاف بتني سرتاسري استفاده نمود. در صورتي كه سر تيرآهن ها را مستقيماً بر روي ديوار آجري قرار دهيم، به دليل اين كه عرض بال تيرآهن نسبتاً كم است و فشارهاي وارده به يك نقطه وارد مي شود، لذا آجر زير تيرآهن مي شكند و خرد مي شود. با استفاده نمودن از كلاف افقي زير سقف، بار به صورت يكنواخت به ديوار منتقل مي شود. معمولاً فواصل تير آهن هاي تاق ضربي بين 90 تا 110 سانتي متر است. تيرآهن ها را به صفحات فولادي كه قبلاً در كلاف افقي تعبيه شده اند جوش مي دهند. صفحات ياد شده توسط آرماتورهاي فلزي در بتن محكم شده اند. براي پاتاق يا آخرين دهانه تاق ضربي نيز بايد يك تكيه گاه مناسب در نظر گرفت.

9-2-3- نصب ميل مهار

در سقفهاي ضربي ساده ترين روش براي جلوگيري از نزديك و دور شدن تيرها در طول دهانه، استفاده از ميل مهار است. تيرآهن هاي سقف را بايد توسط تسمه ها و آرماتورهاي فلزي حداقل 10 ميلي متري بصورت ضربدري به يكديگر متصل نمود. براي هر حداكثر 25 متر مربع از يك عدد ضربدر مطابق شكل زير استفاده مي شود.

****************

10 در و پنجره

10-1- مقدمه

در، جزئي از ساختمان است كه با باز و بسته شدن، فضاهاي داخل و خارج ساختمان را به يكديگر مرتبط و يا مجزا مي كند و امكان دسترسي و گاهي اوقات عبور نور و تبادل هوا را ممكن يا ناممكن مي كند. از اين رو در، يك ديوار موقتي است كه در درگاهي قرار مي گيرد.

10-2- خصوصيات در

ايجاد امكان دسترسي به عنوان وظيفه اوليه در محسوب مي شود. وظايف ثانويه آن به عنوان بخشي از ديوار عبارت است از: حفظ محيط از باد و باران، حفظ حريم خصوصي و ايمني، مقاومت و پايداري، عايق حرارتي و صوتي.

10-3- تعاريف

لنگه: به قسمتي از در يا پنجره كه در چهارچوب قرار دارد و معمولاً متحرك است، لنگه مي گويند.

قاب: همان چهارچوب است و لنگه در يا پنجره در آن قرار مي گيرد.

آستانه: به قسمت پاييني قاب در گفته مي شود. از آستانه به خصوص براي درهاي ورودوي و سرويس ها استفاده مي شود.

كتيبه: به قسمتي از در يا پنجره گفته مي شود كه در قسمت بالايي آن ها قرار مي گيرد. كتيبه مي تواند بازشو باشد و يا ثابت.

وادار (قيد): لنگه در يا پنجره را به دو يا چند قسمت تقسيم مي كند. از وادار براي تقسيم ابعاد در و يا كوچك نمودن ابعاد شيشه يا زينت استفاده مي شود.

بائو: وادار عمودي طرفين در يا پنجره كه قفل و لولا به آن متصل مي شود و يا درون آن قرار مي گيرد، بائو نام دارد.

***************

قيدهاي فوقاني و تحتاني: همان وادارهاي بالا و پايين هستند.

تنكه: عبارت است از قسمت صفحه مانندي از در كه مابين دو وادار قرار دارد.

پاخور: به يال پاييني لنگه در گفته مي شود كه معمولاً نسبت به يال هاي جانبي پهن تر است و براي جلوگيري از صدمه ديدن در از ضربه مورد استفاده قرار مي گيرد.

شيشه خور: به قسمتي از يالهاي در گفته مي شود كه شيشه بر روي آن تكيه مي كند.

دماغه: به قسمتي از لنگه در يا پنجره كه بر روي نماي قاب قرار مي گيرد و بالعكس قسمتي از قاب كه در نما روي لنگه در قرار مي گيرد، دماغه مي گويند.

براي جلوگيري از نفوذ هوا به داخل و همچنين حركت بيش از اندازه لنگه در بايد از دماغه استفاده نمود.

*************

10-9- پنجره

نشانه زندگي و رابط فضاهاي داخل و طبيعت زيباي خارج است. پنجره نه تنها منظر داخلي را تأمين مي كند، بلكه اطلاعات زيادي در مورد موقعيت جهت، تغيير ساعات شبانه روز و تغييرات طبيعت را منتقل مي كند. با توجه به نيازهاي فضاي داخلي، شرايط اقليمي و تناسبات نماهاي خارجي ساختمان طراحي مي شود. تأمين روشنايي طبيعي مورد نياز فضاها وظيفه پنجره است. پنجره، وسيله مهمي براي تنظيم شرايط محيطي ساختمان، جذب انرژي، تأمين نور، تبادل حرارت و تهويه طبيعي است. نحوه پنجره گذاري در هر منطقه از نظر جهت استقرار پنجره ها، ابعاد پنجره و ارتفاع دست انداز متفاوت است.

10-10-1- استفاده از نور طبيعي روز

همانگونه كه در قبل به آن اشاره شد، فراهم ساختن امكانات ورود نور كافي براي اجراي مؤثر فعاليت هاي روزانه به عنوان وظيفه اوليه پنجره محسوب مي شود. حداقل ميزان نور طبيعي روز براي اجراي فعاليت هاي مختلف تابع عملكرد فضاي معماري است.

مقدار نور ورودي نيز تابع ابعاد و محل پنجره و شكل آن است، همچنين عمق اتاق از نظر توزيع نور در تمام سطح آن مؤثر است. توزيع نور به گونه اي است كه هرچه از پنجره فاصله بگيريم، درصد آن كاهش مي يابد. مسأله ذكر شده با ضريب انعكاس رنگ ديوار و كف و سقف نيز در ارتباط است.

*********

در عمل جهت توزيع مناسب نور در سطح اتاق از چندين راه مي توان استفاده نمود. يكي از راه حل ها هدايت نور آفتاب به سقف و انعكاس آن در سطح اتاق است. از اين روش معمولاً براي دفاتر كار كه وجود نور يكسان در سطح مدّ نظر است، استفاده مي شود.

براي جلوگيري از ورود نور مزاحم و توزيع آن در سطح اتاق مي توان از سايه بان هاي مشبك و تيغه هاي عمودي و افقي در جلوي پنجره استفاده نمود.

************

در سالن هاي بزرگ (مانند كارخانه ها) نيز براي حداكثر استفاده از نور روز مي توان از سقف براي نورگيري استفاده نمود.

10-10-2- ديد مناسب

براي دستيابي به ديد مناسب، عرض و ارتفاع پنجره و فاصله كف پنجره از كف اتاق از اهميت زياد برخوردار مي باشد. در مكان هايي كه افراد بر روي مبل و صندلي مي نشينند، ارتفاع مناسب كف پنجره نسبت به فضاهايي كه افراد بر روي زمين مي نشينند، تفاوت دارد.

11 شيب بندي بام ها

11-1- مراحل اجراي شيب بندي بام

جهت محافظت نمودن سقف از نفوذ رطوبت خارج به داخل بايد نسبت به زيرسازي بام ها مسطح اقدام نمود. چنانچه در هنگام تهيه طرح و يا اجراي عمليات كف سازي، بدون توجه به خصوصيات محل ساختمان زيرسازي مناسبي پيش يبني و به اجرا درنيايد، موجب از بين رفتن بام، فرش كف و حتي سلب آسايش ساكنين مي گردد. اين تنها وظيفه زيرسازي بام، در يك ساختمان متعارف و در منطقه اقليمي معتدل و به دور از ويژگي هاي خاص به سه قسمت تقسيم مي گردد.

الف) شيب بندي بام

ب) عايق كاري بام

پ) محافظت از عايق بام

11-1-1- شيب بندي

با انجام شيب بندي، آبهاي بام به سمت آبروها هدايت مي شوند. پس از انجام پوشش سقف، بايد عمليات شيب بندي را انجام داد. در مناطق معتدل براي هر 100 متر مربع زير بنا بايد از يك آبرو از لوله اي به قطر 4 اينچ استفاده نمود. تعداد آبروها متناسب با مساحت سقف مي باشد. به عنوان مثال هرچه مساحت سقف بيشتر باشد از تعداد آبروهاي بيشتري بايد استفاده نمود.

************

تعداد و اندازه قطر آبروها تابع مقدار باران، سطح و شيب بام است. شيب بندي عبارت است از ايجاد شيب مناسب در كف سازي بام به منظور هدايت آب باران به سمت آبروها. شيب مناسب براي هدايت آب در حدود 2 درصد است.

بام را به بخش هاي با مساحت تقريبي 100 متر مربع (در مناطق باران خيز اين مساحت كمتر مي شود) تقسيم بندي مي كنيم، البته در مناطق باران خيز بايد اين مساحت را كمتر در نظر گرفت، سپس عمليات شيب بندي به سمت آبروها صورت مي گيرد. براي سهولت در ابتدا محدوده ها را كرم بندي مي كنند و ما بين كرمها را با بتن سبك پر مي نمايند. شيب مورد نياز حداقل يك الي يك و نيم درصد مي باشد. درصورتي كه مقدار شيب از اندازه ياد شده بيشتر باشد ضخامت بتن سبك بيشتر شده و سنگيني سقف را در پي خواهد داشت.

براي انجام شيب بندي به تريب بايد مراحل زير را انجام داد:

– توسط ملات ماسه و سيمان و يا بتن به ضخامت 5 سانتي متر و عرض تا 15 سانتي متر يك ماهيچه دور تا دور آبرو مي سازيم. علت استفاده از ماهيچه، براي جلوگيري از شكست عايق است.

– نوارهايي از جنس بتن در محدوده حداكثر 100 متر مربع مي سازيم. اين نوارها را كرم و عمليات ياد شده را كرم بندي مي گويند. فاصله دورترين نقطه كرم ها از يكديگر حداكثر برابر 5/1 متر در نظر گرفته مي شود.

– با ريختن بتن سبك بين كرم بندي ها، سطح يكپارچه اي ايجاد مي شود.

– بر روي بتن سبك بايد حداقل 2 سانتي متر ملات ماسه سيمان 1:6 جهت پر كردن پستي و بلندي ها و بوجود آوردن بستري مناسب براي عايق كاري، اندود نمود. به جاي ملات ماسه سيمان مي توان از آسفالت بام با ضخامت حداقل 2 سانتي متر استفاده نمود.

براي عايق بندي رطوبتي سقف بايد به ترتيب مراحل زير را انجام داد:

– پس از اين كه ملات ماسه و سيمان كاملاً خشك شد، بايد يك قشر قير مذاب (از نوع نرم) بر روي ملات ليسه اي كشيده شود.

– بر روي قبر، يك لايه گوني پهن گردد به گونه اي كه گوني ها به اندازه 10 سانتي متر بر روي يكديگر پوشش داده شوند.

– گوني در محل آبرو سوراخ گردد و داخل سوراخ ناودان برگردانده شود.

– روي گوني، قير مذاب (از نوع سخت) ريخته شود به گونه اي كه تمام منافذ گوني ها پر شود.

– كف خواب در محل خود به صورت غوطه اي داخل قير مذاب قرار داده شود.

– لايه دوم گوني عمود بر لايه اول پهن گردد. در اين مرحله گوني در روي كف خواب قرار داده مي شود و فقط در محل آبرو سوراخ مي گردد.

– يك قشر قير مذاب (از نوع سفت) بر روي گوني ها كشيده شود به گونه اي كه تمام منافذ پر گردد و در ضمن هيچ حباب هوايي در زير قير به وجود نيايد.

– پس از سرد شدن قير، بر روي آن ماسه بادي ريخته شود و سطح بام فرش شود.

***************

11-1-2- عايق كاري بام

قشرهاي عايق كاري در پاي ديوارها، اطراف دودكش ها و… بايد حداقل 15 سانتي متر بالاتر از سطح تمام شده بام، بالا آمده باشد و روي آن با تور سيمي ضد زنگ و اندود سيماني به ضخامت حداقل 3 سانتي متر پوشده شود.

11-1-3- محافظت از عايق كاري

در صورت رها نمودن قير و گوني بدون محافظ در سطح بام، با گذشت زمان و تأثير عوامل جوّي، قير فرسوده شده و عايق كاري دچار آسيب مي شود. از اين رو براي جلوگيري از اين صدمه ديدن و افزايش عمر عايق كاري بايد سطح بام را به نحوي فرش نمود. رايج ترين شيوه محافظت از عايق، استفاده از آسفالت مخصوص بام مي باشد. اگر قشر محافظ عايق باشد، بايد بر روي عايق، يك قشر آسفالت به ضخامت 3 سانتي متر و با عيار 160 تا 180 كيلوگرم قير در متر مكعب ماسه ايجاد شود و با غلتك دستي آن را كوبيد.

در صورت نامساعد بودن شرايط جوّي و خيلي سرد بودن زمستان ها و يا خيلي گرم بودن تابستان ها و يا در مكان هايي كه رفت و آمد بر روي عايق كاري زياد باشد و يا بخواهيم كه عايق كاري ساختمان طول عمر بيشتري داشته باشد، يك قشر 5 سانتي متري شن نخودي بر روي سطح عايق پخش مي كنند. براي جلوگيري از ورود دانه هاي شن به آبروها و ناودان، از يك كف خواب با موزاييك گير از ورق گالوانيزه و مشبك در محل آبرو استفاده مي گردد.

روي شن با موزاييك يا آجر سيماني بصورت خشكه چيني (بدون ملات) فرش مي گردد و لاي درزها با دوغاب سيمان با ماسه نرم يا خاك سنگ پر مي شود.

چنانچه قرار باشد كه پوشش سقف با موزاييك، صورت گيرد هرچه قدر كه ابعاد آن كوچكتر باشد، مناسبتر خواهد بود. به دليل اين كه موزاييك ها در اكثر موارد در معرض تابش شديد آفتاب قرار دارند، لذا براي جلوگيري از ترك خوردن آن ها در اثر انبساط، بايد براي آن ها درر انبساط اجرا نمود. در هر 2 متر به 2 متر، از يك درز انبساط 2 سانتي استفاده مي كنند و داخل آن را با قير و ماسه پر مي كنند.

*************

11-2- دست انداز اطراف بام

اگر بر روي بام، رفت و آمد وجود داشته باشد براي جلوگيري از سقوط افراد از اطراف بام از يك ديوار كوتاه در اطراف بام استفاده مي شود.

تا ارتفاع حداقل 15 سانتي متر را بايد عايق كاري نمود. براي حفظ عايق كاري در جلو آن يك نيم ديوار نيم آجره مي چينند و سپس روي آن ديوار را اندود مي نمايند. براي جلوگيري از شكستن و خرد شدن قير و گوني (بر اثر تأثير حرارت، برودت و فشار) با ايجاد يك ماهيچه بتني سرتاسري، قير و گوني با زاويه 135 درجه خم مي گردد.

12-13- انوع پوشش هاي متداول

12-13-1- پوشش سقفهاي شيبدار به روش سنتي (گالي پوش و لت پوش)

الف) گالي پوش: در مناطق شمالي كشورمان سقف خانه هاي چوبي محلي را با ساقه هاي برنج «كلوش» مي پوشانند. كلوش در سقف عمري حدود 7 تا 10 سال دارد. طول هر كلوش بين 60 تا 70 سانتي متر است كه براي استفاده در سقف بايد دسته بندي شوند. دسته هاي كلوش بدون فاصله در كنار يكديگر به وسيله «وريس» به تركه هاي خرپا بسته مي شوند تا سطح سقف را بپوشانند.

در مناطق جنگلي شمال كشورمان، سقفها را نيز با گياهان مردابي به نام «ليق» ، «لي» و «ملج» مي پوشانند.

ب) لت پوش: در مناطقي كه چوب نسبتاً ارزان و فراواني در دسترس است براي پوشش آلاچيق، كلبه جنگلي و منازل مسكوني روستايي، از تخته هاي مقاوم نراد، راش و به خصوص بلوط استفاده مي كنند. چوب هاي با قطعات 50 تا 70 سانتي متر و ضخامت 3 تا 4 سانتي متر را در پوشش خارجي خانه هاي ياد شده مورد استفاده قرار مي دهند. به اين تخته ها «لت» و خانه هاي پوشيده از آن ها را «لت پوش» مي گويند. نحوه اجراي پوشش به اين صورت است كه لت ها را بر روي اسكلت خرپا با در نظر گرفتن همپوشاني طولي و عرضي مناسب، در كنار يكديگر قرار مي دهند و آن ها را با ميخ محكم مي كنند.

12-13-2- پوشش سقفها به وسيله سفال

براي ساختن سفال ها از گل و رس استفاده مي كنند كه به روش هاي دستي و ماشيني تهيه مي شوند. نوع دستي آن نسبتاً به آساني آب را به خود جذب مي كند و در شيب هاي بيش از 45 درجه نسبت به افق مورد استفاده قرار مي گيرد. سفال هاي ماشيني را از گل رس نسبتاً سفت، تحت فشار مي سازند. داراي سطوح صاف هستند و به دليل متراكم بودن آب را به آساني به خود جذب نمي كنند. از اين نوع سفال ها مي توان در شيب هاي 30 درجه نسبت به افق استفاده نمود. اگر براي ساخت سفال ها از خاك رس خالص بدون آهك و سنگ استفاده شود و كاملاً پخته شوند و در شيب مناسب استفاده شوند تا حدود صد سال داراي عمر مفيد خواهند بود. سفال ها را در شكل هاي گوناگون مي سازند كه به شرح دو نوع از آن مي پردازيم.

الف) سفال هاي نيمگرد: خاك رس را با دست به صورت مخروط توخالي درآورده و آن را از وسط نصف مي كنند و آن ها را درون كوره مي پزند. از اين نوع سفال ها بايد در شيب هاي 45 درجه نسبت به افق استفاده نمود. نوع ماشين آن، كه پرس مي شود در هنگام پختن كمتر دچار تغيير شكل مي شود. براي پوشش سقف و هدايت كامل آب، دو نوع سفال را به نام هاي سفال پوشش و سفال ناوه اي مي سازند و با هم مورد استفاده قرار مي دهند. اين سفال ها به صورت همپوشاني جانبي و انتهايي بر روي لاپه ها قرار داده مي شوند.

*************

ب) سفال هاي موجدار (ابرويي): براي ساخت اين سفال ها از دست يا ماشين استفاده مي كنند كه نوع ماشيني آن نسبت به نوع دستي آن مرغوبتر و مقاومتر است. طراحي آن ها به گونه اي است كه سفال هاي نيمگرد زيري و رويي در يك سفال تركيب شده اند. دو گوشه آن ها را پخ مي زنند تا نصب و آب بندي آسان تر صورت پذيرد. با همپوشاني جانبي و انتهايي، آن ها را در كنار يكديگر نصب مي كنند و با ميخ به لاپه ها محكم مي كنند.

***************

12-13-3- پوشش سقفها به وسيله ورق گالوانيزه

براي پوشش سقفهاي شيبدار مي توان از ورق گالوانيزه استفاده نمود كه به دليل دارا بودن عمر زياد، از نظر اقتصادي مقرون به صرفه است. در صورتي كه سطح آن رنگ كاري گردد، داراي دوام بيشتري مي شود و نماي زيبايي به ساختمان مي دهد.

اين سقفها را مي توان با آبرو يا بدون آبرو ساخت. براي سقفهاي شيرواني مي توان نوع آبرو (درجا يا آبروي معلق) اجرا نمود.

12-5- اجراي آبرو معلق (لندني)

در اين نوع آبرو نيازي به طويل گرفتن تيرهاي مايل خرپا نمي باشد. براي اجراي آن از لبه آبرو به عرض حدود 50 سانتي متر، تخته بر روي تيرهاي مايل خرپا مي كوبند. تعدادي تسمه آهني 5 . 50 ميلي متر را خم نموده و آن ها را به فواصل 50 تا 60 سانتي متر از يكديگر به تخته هاي كوبيده شده به تيرهاي مايل وصل مي كنند. براي متصل نمودن هر تسمه به تخته هاي زيرين از سه عدد پيچ خودكار استفاده مي شود. به اين ترتيب زيرسازي آبروي معلق، آمده پوشش با ورق مي شود. از آبروي معلق مي توان براي هر نوع پوششي استفاده نمود.

*************

12-16- اجراي پوشش شيرواني با ورق گالوانيزه

به دليل محدود بودن ابعاد و اندازه هاي ورق هاي گالوانيزه، براي پوشش سطوح بزرگ بايد آن هارا به يكديگر وصل كرد. اتصال دو ورقه را به يكديگر «پيچك» مي نامند. پيچك ها بايد پس از اجرا هيچگونه منفذي نداشته باشند و آب از آنها عبور نكند.

ورق هاي متصل شده به يكديگر را در روي لايه ها قرار داده به گونه اي كه پيچكهاي طولي در امتداد شيب سقف قرار گيرند. با استفاده از ميخ پرچ هايي كه از زائده هاي ورق ها به وجود مي آيند ورق ها را به لاپه ها اتصال مي دهند. براي جلوگيري از نفوذ آب از درز بين ميخ پرچها، روي آن ها بتونه كشيده مي شود.

**************

12-19 پوشش سقف با ورق هاي تخت آزبست سيمان (آردواز)

طول، عرض و ضخامت يك نوع ورق آزبست سمان كه در كارخانه توليد مي شود به ترتيب برابر 60، 30 و 38/0 سانتي متر است.

دو گوشه آن پخ 45 درجه دارد. شيب مناسب براي اين نوع سقفها 15 تا 60 درصد است.

زيرسازي آردواز عبارت است از تركه ريزي به فواصل 20 سانتي متر از يكديگر بر روي تيرهاي مايل خرپا.

نصب ورق هاي آزبست سيمان بر روي تركه هاي خرپا از محل آبرو شروع و به تيزه ختم مي شود. با همپوشاني (طولي و عرضي ) آب بندي كاملي ايجاد مي شود. هر ورق را با يك عدد ميخ به تركه مي كوبند و امكان تعويض ورق ها در هر زمان وجود دارد. با رنگ زدن ورق هاي آردواز، اولاً نفوذ آب كمتر شده و ثانياً نماي ساختمان زيباتر مي شود.

13 سقف كاذب

13-1- مقدمه

سقفهاي كاذب، سقفهايي هستند كه بر حسب ظاهر شبيه سقفهاي معمولي بوده ولي وظايف يك سقف را كه تحمل نيروها و بارهاي مرده و زنده وارده و انتقال آن به پايه ها و ديوارها و يا تيرهاي حمال مي باشد انجام نمي دهند.

سقف كاذب، سقف غيراصلي است كه نسبت به سقف اصلي در ارتفاع كمتري اجرا مي شود. هدف از اجراي سقف كاذب، اغلب كم كردن ارتفاع سقف، اتصال تزئينات، كاهش تبادل حرارت، پوشاندن سازه سقف اصلي و… است.

سقفهاي كاذب را حدود 30 تا 50 سانتي متر پايين تر از سقف اصلي اجرا مي كنند. سقفهاي كاذب در زيباسازي و تزئين سقف ساختمان ها نقش عمده اي دارند و به دليل اين كه مصالح مدرن موجود در بازار داراي تنوع مي باشند، موارد مصرفي سقفهاي كاذب گسترش فراواني پيدا نموده و بر حسب نوع مصالح آن، نحوه ي اجراي آن نيز، متفاوت مي باشد.

13-2- انوع سقف كاذب

1- سقف كاذب آجري

2- سقف كاذب با رابيتس

3- سقف كاذب با آكوستيك

4- سقف كاذب با پاركت

5- سقف كاذب آلومينيومي

14 قوس

14-2- قسمت هاي مختلف تشكيل دهنده يك قوس

پاكار: محل شروع قوس از ستون

شانه: محلي كه قوس در اثر بار زياد ترك برمي دارد (تقريباً زاويه 22 درجه)

تيزه: محل برخورد دو تيغه قوس به يكديگر

شكرگاه: فاصله بين پاكار و شانه

آوارگاه: فاصله بين شانه تا محلي كه تاق در اثر بار زياد فرو مي ريزد. (تقريباً زاويه 70 درجه)

كلاله: فاصله بين تيزه تا محل تمام شدن آوارگاه

دهانه: فاصله داخلي دو ستون

افراز: فاصله قائم پاكار تا تيزه

خيزقوس: نسبت افراز به دهانه

*****************

14-4- چگونگي انتقال نيرو در قوس

به طوريكه در شكل زير مشخص است اگر نيروي P بر قوس وارد آيد به دو نيروي مورب تجزيه مي شود كه هر كدام از دو نيرو به يك پايه منتقل مي شود. وقتي نيرو به پايه رسيد، به دو نيروي افقي و Px و قائم Py تجزيه مي شود. در صورتي كه پايه ها از مقاومت كافي برخوردار نباشند و بر اثر نيروي افقي به خارج متمايل شوند، قوس فرو خواهد ريخت.

از اين مطالب نتيجه مي گيريم كه هم قوس و هم پايه ها بايد طوري طراحي و از مصالحي ساخته شوند كه از استحكام كافي برخوردار باشند تا بتوانند در مقابل نيروي قائم و نيروي افقي حاصل از بارهاي مرده و زنده پايدار بمانند.

هر قدر خيز قوس بيشتر باشد، نيروي قائم بيشتر و نيروي افقي كمتر مي شود و برعكس هرقدر خيز قوس كمتر باشد، نيروي افقي بيشتر و نيروي قائم كمتر مي شود.

14-5- انواع قوس ها

به طور كلي قوس ها به سه دسته زير تقسيم بندي مي شوند:

14-5-1- قوس هاي باربر

اين قوس ها براي باربري در زير نيروهاي فشاري مورد استفاده قرار مي گيرند و در اكثر مواقع به شكل هاي تخم مرغي، بيضوي ساساني و قوس هاي تيز ساخته مي شوند.

اين قوس را اغلب براي پوشش نعل درگاه هاي داخلي مورد استفاده قرار مي دهند.

*************

14-5-2- قوس هاي باربر تزئيني

اين قوس ها هم باربر هستند و هم تزئيني. قوس هاي تيز مربع، پنج اوهفت، تند يا كند، قوس سه قسمت از اين نوع هستند.

كمان قوس هاي ياد شده با دور يكنواخت و ترسيم هندسي اصول و زيبا اجرا مي شود كه علاوه بر باربري، زيبايي خاصي نيز به نما مي بخشد.

************

14-5-3- قوس هاي تزئيني

قوس هاي كماني، برنخشي، كند، سپري، كليل، كلايه و… كه در نعل درگاه سازي براي زيبايي نما مورد استفاده قرار مي گيرند از اين نوع هستند. از اين قوس ها به دليل كوتاه بودن ارتفاع قوس نمي توان انتظار باربري داشت.

*********

در صورتي كه قرار باشد قوس تزئيني باربر شود در دل و يا روي آن به صورت غيرقابل رويت، قوس مخفي باربر مي سازند.

15 فصل رامپ و پله

15-1- رامپ

قديمي ترين و ساده ترين وسيله ارتباط بين دو اختلاف سطح است. بطور كل رامپ، سطح شيبداري است كه دو سطح غيرهم تراز را به هم مرتبط مي سازد.

**********

15-2- انواع رامپ

در پل هاي هوايي عابر پياده، بيمارستان ها و… براي سهولت حركت افراد و وسايل از رامپ استفاده مي شود. براي ورود ماشين به پاركينگ هاي زيرزميني و طبقات از سطح زمين، به رامپ نياز است.

ابعاد و ميزان شيب رامپ ها به نحوه استفاده از آن ها بستگي دارد. رامپ ها را در شكل هاي مستقيم، مدوّر، يك طرفه و دو طرفه مي سازند. در صورت وجود كثرت تعداد استفاده كننده از رامپ، از يك رامپ براي ورود و از يك رامپ براي خروج استفاده مي شود.

15-4- ضوابط رامپ هاي عابر پياده در اماكن عمومي

1- حداقل عرض رامپ بايد برابر 120 سانتي متر باشد.

2- حداكثر شيب رامپ هاي تا طول 3 متر، بايد برابر 8 درصد باشد.

3- در رامپ هاي با طول بيش از 3 متر، به ازاء هر متر افزاي طول، 5 سانتي متر به عرض مفيد آن اضافه و 5/0 درصد از شيب آن كاسته مي شود.

4- بايد در هر 9 متر طول رامپ، از يك پاگرد به طول حداقل 120 سانتي متر استفاده شود.

5- سطح شيب رامپ، بايد جهت افزايش نيروي اصطكاك، بصورت عاج دار شود.

6- روي سطح شيبدار و ورودي ساختمان بايد پوشيده باشد.

7- نصب ميله دستگرد در طرفين رامپ الزامي است.

8- ارتفاع ميله دستگرد از كف رامپ براي اشخاص نشسته، ايستاده و كودكان بايد به ترتيب برابر 75، 85 و 60 سانتي متر باشد.

9- بايد حداكثر قطر ميله دستگرد برابر 5/3 سانتي متر و حداقل فاصله بين آن و ديوار برابر 4 سانتي متر باشد.

15-7- پله و عملكرد آن

پلكان يك راه ارتباطي است كه دو سطح مختلف را به هم ارتباط مي دهد و انسان با انرژي خود آن را طي مي كند. در برخي موارد، اختلاف دو سطح آن قدر كم است كه فقط به يك پله آن هم با ارتفاع بسيار كم نياز است.

به دليل اين كه بالا رفتن و پايين آمدن از پله ها امري غيرارادي است بنابراين بايد در ساختمان، ابعاد پله ها هميشه يكسان باشد مگر در مكان هاي خاص مانند زيرزمين و پشت بام.

15-8- اجزاي تشكيل دهنده پله و پلكان

كف پله: به سطح فوقاني پله گفته مي شود يعني محل گذاشتن كف پا براي بالا رفتن يا پايين آمدن از پله.

ارتفاع پله: فاصله عمودي كف هاي دو پله متوالي را ارتفاع پله مي گويند. ميزان تغييرات ارتفاع پله به مكان و موقعيت پله بستگي دارد. بديهي است ارتفاع پله هرچه كمتر باشد بالا رفتن از آن راحت تر است.

پيشاني پله: به قطعه عمودي كه ميان دو كف پله متوالي قرار مي گيرد، پيشاني پله گفته مي شود.

گونه پله: سطح بغل پله را مي گويند.

عرض پله: به فاصله بين گونه هاي پله گفته مي شود و به مكان و تعداد استفاده كنندگان از پلكان بستگي دارد.

لب پله: پيش آمدگي كف پله از پيشاني، لب پله ناميده مي شود وجود آن موجب بزرگتر شدن كف پله مي شود.

شيار كف پله: در كف پله، شيارهايي در امتداد عرض پله ايجاد مي كنند. اين شيارها از ليز خوردن جلوگيري مي كنند.

رديف يا خيز پلكان: به مجموعه پله هاي متوالي بين دو اختلاف سطح، رديف پله گفته مي شود در هر رديف پله حداقل سه پله متوالي وجود دارد.

خط مسير پله: اين خط محل شروع و ختم پله را مشخص مي كند. خط مسير پله در روي پلان و وسط عرض پله ها رسم مي شود. (در فاصله 30 تا 55 سانتي متري نسبت به نوع پله در نظر گرفته مي شود.)

خط شيب پله: اين خط، لبه پله هاي يك رديف پله را به يكديگر وصل مي كنند.

زاويه ي شيب پله: به زاويه ي بين خط شيب پله با افق، زاويه شيب پله گفته مي شود. زاويه شيب پله ارتباط مستقيم با ارتفاع پله و رابطه معكوس با كف پله دارد.

حجم پله: به ضخامت سقف زير يك رديف پله گفته مي شود.

طول پله: به طول افقي يك رديف پله گفته مي شود يعني از لبه اولين پله تا انتهاي كف آخرين پله در يك شيب.

پاگرد: ايستگاه مابين پله ها كه براي رفع خستگي ساخته مي شود به پاگرد پله معروف است و حداقل برابر عرض يك كف پله است.

طول راه پله: به مجموع طول پله و پاگردها گفته مي شود.

نرده پله: وسيله اي است كه براي جلوگيري از سقوط اشخاص در طرفين رديف پله ها نصب مي شود.

دست انداز پله: اين وسيله بر روي نرده و به موازات خط شيب پله نصب مي شود.

چشم پله: به فاصله افقي بين دو رديف پله گفته مي شود (يعني شكاف بين دو بازي پلكان).

فضاي پله: سطحي است كه پله ها، پاگردها و چشم پله ها اشغال مي كنند.

ارتفاع سرگير: چنانچه يك رديف پله روي رديف پله ديگر قرار گيرد براي حركت راحت و ايمن، حداقل ارتفاع سرگير 200 سانتي متر بايد باشد.

براي استفاده بيشتر از سطح سقف مي توان آن را روي رديف پل

دانلود فایل Word قرارداد خدمات بازرسي فني تجهیزات ساخت داخل

دانلود فایل Word قرارداد خدمات بازرسي فني تجهیزات ساخت داخل

این یک نمونه کامل از قراردادهای بازرسی فنی تجهیزات ساخت داخل میباشد که برای همه کاربران آماده شده امیدوارم از مطالب ارائه استفاده لازم را ببرند

اين قرارداد مابين شركت … به آدرس :‌ ..به شماره ثبت .. به نمايندگي آقايان.. و ..به عنوان كارفرما از يك طرف و شركت .. به شماره ثبت .. و به نمايندگی آقايان … و به آدرس .. كه از اين پس بازرس ناميده مي شود از طرف ديگر با شرايط ذيل منعقد ميگردد .

ماده 1 – موضوع قرارداد و شرح كلي كار

موضوع قرارداد عبارت است از انجام بازرسي فني نهائي …. در داخل كشور و تهيه Final Book در پروژه …

ماده 2- اسناد و مدارك

اين قرارداد ، شامل اسناد و مدارك زير است :

2-1 قرارداد حاضر

2-2 اسناد تكميلي كه حين انجام خدمات ، در چارچوب قرارداد و به منظور انجام آن ، به بازرس ابلاغ شده يا بين دو طرف قرارداد ، مبادله مي شود .

2-3 مدارك و گزارشهاي مصوب

ماده 3 – حدود و خدمات

3-1 بررسي QCTM/QCP مربوط به بازرسي تجهيزات در حال ساخت كه ميبايست توسط سازندگان تجهيزات قبل از زمان بازرسي تهيه شده باشد.

3-2 نظارت بر آزمايشات و بررسي نتايج آزمايشهاي مواد و مصالح از قبيل آناليز شيميائي و آزمايشهاي مكانيكي و تطابق با استانداردهاي مربوطه بر اساس QCTM/QCP

3-3 نظارت و بازرسي از كيفيت تجهيزات ساخته شده و در حال ساخت توسط سازندگان

3-4 حضور و شركت در بازرسي هاي كنترل كيفيت سازندگان براساس QCTM/QCP و نظارت بر انجام آزمايشات در حين ساخت

3-5 مراقبت و تطابق مشخصات تجهيزات ساخته شده با نقشه ها و دستورالعملها و مشخصات فني موضوع قرارداد و تنظيم گزارشهاي لازم بر روي فرمت هاي از پيش تعيين شده

3-6 بررسي و تائيد گواهينامه هاي كنترل كيفي سازندگان

3-7 نظارت بر آزمايشهاي مخرب ( D.T. ) و غير مخرب ( N.D.T. )

3-8 بازرسي و نظارت برعمليات تميزكاري وآماده سازي سطوح قابل رنگ آميزي و كنترل ونظارت براعمال رنگ آميزي و انجام آزمايشات لازم از جمله ( اندازه گيري ضخامت و چسبندگي رنگ و عيوب ظاهري و كنترل فام و . . . ) بر روي فيلم خشك رنگ اعمال شده و تائي گزارشات مربوطه

3-9 نظارت دقيق بر آزمايشهاي عملكرد دستگاهها ( Performance Test ) بر اساس QCTM/QCP

3-10 بازرسي از نحوه بسته بندي و حفاظت از سطوح ماشينكاري شده كه در معرض خوردگي و يا صدمات مكانيكي قرار دارند.

3-11 بررسی و تاييد Final Book تهيه شده توسط سازنده

تبصره 1 : خدمات بازرسي صرفا محدود به بازرسي حين ساخت و نهائي تجهيزات مورد نظر در محل كارگاههاي سازنده خواهد بود. بديهي است بازرسي و نظارت بر نصب تجهيزات مذكور در محل سايت كارفرما در محدوده خدمات بازرسي و موضوع اين قرارداد نميباشد.

تبصره 2 : بازرس صرفا بر انجام آزمايشهاي حين ساخت نظارت خواهد داشت و انجام آزمايشها و هزينه آنها برعهده كارفرما يا سازنده خواهد بود.

تبصره 3 : بازرس تنها در صورت درخواست كتبي سازنده و يا كارفرما مبني بر آمادگي تجهيزات جهت بازرسي به محل مورد نظر اعزام ميشود ، اين درخواست ميبايست سه روز قبل از آماده بودن تجهيزات براي بازرسي به بازرس ابلاغ شده باشد.

تبصره 4 : آماده بودن شرايط بازرسي در محل بازرسي در تعهد و مسئوليت كارفرما يا سازنده ميباشد.

ماده 4- تنفيذ قرارداد

اين قرارداد با تحقق شرط زير تنفيذ مي گردد :

1-4 ابلاغ كتبي شروع بكار توسط كارفرما .

ماده 5- مدت قرارداد

مدت زمان اجراي عمليات موضوع اين قرارداد از تاريخ 00/00/1300 لغايت تاريخ 00/00/1300 ميباشد و درصورت نياز با توافق طرفين قابل تمديد مي باشد .

ماده 6 – مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت

مبلغ قرارداد -/……………………… ( …………………………………. ) ريال ميباشدكه بر اساس حق الزحمه بازرس به روش زير پرداخت ميگردد :

6-1 پرداخت به بازرس بر اساس صورت وضعيت هاي موقت همراه با مدارك و گزارش هاي مكتوب و پس از تائيد كارفرماي اصلي و مديريت پروژه كارفرما و پس از كسر كسورات ماده 8 قابل پرداخت ميباشد.

6-2 حق الزحمه بازرسی به ازاء هرنفرروز بازرس در محل كارگاه ساخت ………………….. (………………)

6-3 زمانهاي بازرسي كمتر از 9 ساعت در روز يك نفر روز كامل محاسبه خواهد شد.

6-4 از آنجائيكه ملاك محاسبه بر اساس حق الزحمه ميباشد بازرس ميبايست مدارك ، محاسبات، گزارش ها و گواهينامه هاي ارائه شده خود را به تائيد كارفرما برساند.

6-5 كارفرما ميتواند با تغيير درمقادير به هرميزان كه مورد نياز باشد ،‌ مبلغ قرارداد را 25 درصد كاهش يا افزايش دهد .

6-6 خدمات مربوط به بازرسي و گزارش هاي بازرس ، كه ناشي از نقص انجام خدمات موضوع قرارداد باشد برعهده و هزينه بازرس ميباشد .

ماده 7 – محل اجراي قرارداد

محل اجراي قرارداد واقع در شهرستان …………………….. ميباشد و بازرس از محل اجراي قرارداد بازديد بعمل آورده و از تمامي مسائل محل اجراي پروژه از قبيل مسيرهاي دسترسي و …. آگاه ميباشد .

ماده 8 – كسورات

8-1 ازهر كاركرد بازرس 10% بابت حسن انجام كار كسر و نزد كارفرما باقي مي ماند. اين كسور پس از انجام موضوع پيمان مطابق ماده 12 توسط كارفرما و پس از ارائه مفاصا حساب بيمه آزاد خواهد شد .

8-2 ازهرصورت وضعيت 5% بابت ماليات تكليفي كسر و بنام بازرس در وجه اداره دارائي پرداخت ميشود.

8-3 پرداخت بيمه قرارداد بعهده بازرس مي باشد و بازرس موظف است مفاصاحساب بيمه را به كارفرما ارائه نمايد. 5% ( پنج درصد) مبلغ هرصورت وضعيت برطبق مقررات قانوني (ماده 38 قانون تـأمين اجتمـاعـي) بعنوان سپرده بيمه از بازرس كسر ميگردد. تسويه حساب نهايي و حل وفصل كليه مسائل مربوط به بيمه تأمين اجتماعي بعهده بازرس خواهد بود. پرداخت آخرين صورت وضعيت بازرس و سپرده حسن انجام كار ( مطابق بند 8-1 اين ماده) و تضمين انجام تعهدات بازرس ، منوط به ارائه تسويه حساب بيمه از سازمان تأمين اجتماعي توسط بازرس مي باشد.

8-4 چنانچه در ابتدا يا خلال كار مبلغي به عنوان پيش پرداخت در وجه بازرس پرداخت شده باشد ، مبلغ آن از صورت وضعيتها متناسب با رقم صورت وضعيت كسر و رقم پيش پرداخت تا خاتمه كارمستهلك خواهد شد . تضمين پيش پرداخت پس ازاستهلاك كامل به بازرس مسترد خواهد شد .

ماده 9 – تعهدات بازرس

9-1 بازرس مي بايست كليه خدمات و اقدامات لازم بمنظور اجراي كامل موضوع پيمان را مطابق ابلاغيه ها و دستورات كارفرما كه ابتدا و ضمن اجراي پروژه ابلاغ مي گردد ، دستورالعملها ، استانداردها ، مشخصات عمومي و اختصاصي و بطور كلي كليه مدارك پروژه و با در نظر گرفتن كليه شرايط ايمني بطور كامل انجام دهد .

اهم اقداماتي كه مي بايست توسط بازرس انجام گيرد مطابق شرح خدمات و فهرست حق الزحمه بوده ولي تاكيد ميگردد كه خدمات مورد نياز منحصر به اين خدمات نبوده و بازرس ميبايست كليه اقدامات وخدمات مورد نياز جهت تكميل موضوع قرارداد راكه از طرف كارفرما ابلاغ خواهد شد انجام دهد .

9-2 بازرس موظف است براساس برنامه اجرايي كارفرما نيروهاي مورد نياز را تامين نمايد.

9-3 بازرس موظف است بطور دائم كارفرما را درجريان كارخود قرارداده و براساس شرح فعاليتهاي مرتبط با حدود خدمات مدارك مورد نياز را حسب مورد بررسي ، تائيد و يا صادر مي نمايد .

9-4 بازرس موظف به معرفي نماينده اي تام الاختيار و مورد تائيد كارفرما خواهد بود . بديهي است كليه مكاتبات انجام شده با اين نماينده صورت خواهد پذيرفت .

9-5 نظارت بر اجراي كار بعهده كارفرما و يا نمايندگان او مي باشد و بازرس موظف است بر طبق مفاد قرارداد و اسناد و مدارك و دستور العملهاي كارفرما عمل نموده و ضمن همكاري با كارفرما ، امكانات لازم جهت بازرسي را نيز فراهم نمايد. نظر كارفرما نافي مسئوليت بازرس در اجراي صحيح كار نمي باشد .

9-6 تامين غذا و اسكان ، اياب و ذهاب داخل و خارج از كارگاه سازنده و ساير هزينه هاي مرتبط با بازرس و پرسنل وي ، بعهده و هزينه بازرس بوده ( غيرآنچه كه در ماده 10 تعهدات كارفرما آمده است (.

9-7 هر گونه خسارت وارده ناشي از اهمال و ناهماهنگي و عدم دقت اجرائي ناشي از اشتباهات بازرس بعهده بازرس بوده و علاوه بر عدم پرداخت هزينه ، خسارت وارده نيز از مطالبات بازرس كسر خواهد شد .

9-8 بازرس بدون اخذ مجوز كتبي كارفرما حق واگذاري جزء يا كل قرارداد به غير را ندارد .

9-9 چنانچه بازرس شخص يا اشخاصي را در رابطه با اين قرارداد بكار بگمارد ،‌ موظف است كليه حق و حقوق آنان را برابر قوانين كار و امور اجتماعي پرداخت نمايد و بهرحال مسئوليت تسويه حساب با آنان حتـي بعد از اتمام قرارداد بعهده بازرس است و كارفرما هيچگونه مسئوليتي را در اين خصوص نخواهد داشت .

9-10 همه كساني كه به منظور اجراي خدمات موضوع قرارداد به صورت دائمي و موقت به هزينه بازرس و براي او خدماتي انجام مي دهند كاركنان بازرس شناخته شده و مسئوليت عملكرد آنها در مورد خدمات موضوع قرارداد به عهده بازرس است .

9-11 هرگاه به تشخيص كارفرما يك يا چند نفر از كاركنان بازرس صلاحيت لازم رابراي انجام كار مربوطه نداشته باشند كارفرما حق دارد تعويض آنها را بدون هيچ تعهدي از بازرس بخواهد و بازرس ملزم به اجراي آن در ظرف 3 روز خواهد بود .

9-12 قبل از شروع كار ، بازرس موظف است سازمان اجرائي و فهرست اسامي كليدي رابراي انجام موضوع قرارداد به همره وظايف ، تخصص و ميزان فعاليت هريك براي كارفرما ارسال نمايد.

9-13 بازرس بايد به منظور اجراي مراحل مختلف اين قرارداد در دفاتر خود ، به شمار كافي كاركنان صلاحيت دار داشته باشد.

9-14 بازرس موظف است تمام اطلاعاتي را كه در جريان انجام خدمات اين قرارداد تحصيل يا توليد مي كند ، محرمانه تلقي نمايد و حداكثر سعي خود را براي جلوگيري از دسترسي اشخاص غير مجاز به آنها بكار بندد.

9-15 بازرس ملزم به رعايت اولويت هاي اعلام شده از سوي كارفرما ميباشد.

9-16 بازرس ملزم به شركت در جلسات فني و اخذ تائيد نهائي از سوي كارفرماي اصلي ميباشد .

9-17 بازرس مي بايست مدارك نهائي موضوع خدمات را در نسخه كافي چاپ و فايلهاي الكترونيكي به كارفرما ارائه نمايد.

9-18 گزارش ها :

9-18-1 بازرس موظف است گزارش هفتگي و ماهيانه اقدامات انجام شده در ماده 2 را تهيه و به كارفرما ارائه نمايد.

9-18-2 كارفرما ظرف دو هفته پس از دريافت گزارش ماهيانه و مدارك از بازرس نظر خود را كتبا اعلام مينمايد.

9-18-3 چنانچه كارفرما نظرات اصلاحي بر روي گزارش ها داشته باشد بازرس موظف است نسبت به اصلاح مدارك و گزارش ها اقدام نمايد.

9-18-4 تصويب گزارش ها و اقدامات بازرس به وسيله كارفرما رافع مسئوليت هاي بازرس در مورد صحت گزارشها و مدارك و اقدامات نبوده و در هر حال بازرس مسئول و جوابگوي نواقص يا اشتباهاتي در حدود خدمات محوله خواهد بود كه بعدا مشاهده ميگردد.

ماده 10 -تعهدات كار فرما

10-1 كليه اطلاعات و مدارك و طرح هاي موجود كه ارتباط به كار بازرس در اين قرارداد پيدا ميكند بدرخواست او مجانا از طرف كارفرما در اختيار بازرس قرار ميگيرد.

10-2 تجهيزات و شرايط بازرسي در محل توسط كارفرما تامين ميگردد مگر اينكه هزينه هاي آن قبلا در قرارداد پيش بيني شده باشد.

ماده 11- تضامين قرارداد

1-11 بمنظور تضمين اجراي تعهدات يكفقره سفته معادل 10% مبلغ قرارداد نزد كارفرما خواهد بود كه اين تضمين بعد از تحويل قطعي قرارداد به بازرس مسترد ميگردد. بازرس صراحتاً اعلام مي دارد كه تامين مطالبات كارفرما(بهر صورتي كه ايجاد شده باشد) ازمحل اين تضمين بلامانع است .

ماده12- دوره تضمين

دوره تضمين در اين قرارداد ……. ( …………… ) ماه مي باشد كه پس از صدور گواهي تحويل موقت(بشرح ماده14) شروع خواهد شد .

ماده 13- اقامتگاه قانوني طرفين

اقامتگاه قانوني طرفين همان است كه درمقدمه قرارداد درج گرديده است وكليه مكاتبات و مراسلات و ابلاغيه هاو اخطاريه هاي احتمالي به آدرس فوق ارسال ميگرددودرصورت تغيير اقامتگاه هر يك از طرفين بايستي نشاني جديد خود را به اطلاع برساند در غير اينصورت كليه مكاتبات و مراسلات ابلاغ شده تلقي ميگردند .

ماده 14 -تحويل موقت و تحويل قطعي

1-14 تحويل موقت عبارتست از تحويل كامل موضوع قرارداد و خدمات و گزارش ها و ارائه گواهينامه هاي مربوطه بنا به تقاضاي بازرس ، كارفرما نمايندگان خودرا جهت تشكيل كميسيون تحويل موقت معرفي مي نمايد ، آنگاه بازرس و نمايندگان كارفرما كنترل نهائي را در مورد انطباق مجموعه هاي موضوع قرارداد با مشخصات فني و قراردادي بعمل آورده و گواهي تحويل موقت صادر و به امضاء طرفين ميرسد .

تبصره : هرگاه كميسيون تحويل موقت نقص يا اصلاحاتي را در مدارك ، گزارش ها و گواهينامه ها مشاهده نمايد اقدام به تنظيم صورتجلسه تحويل موقت با تعيين مهلتي براي رفع نواقص و اصلاحات مدارك و گزارشها مي نمايد دراينحالت بايستي فهرستي از نواقص و اصلاحات تنظيم و ضميمه صورتجلسه تحويل موقت گردد .

2-14 تحويل قطعي عبارتست ازطي دوره تضمين و رفع نواقص احتمالي بنا به تقاضاي كتبي بازرس كارفرما موضوع را رسيدگي و نمايندگان خود را جهت تشكيل كميسيون تحويل قطعي معرفي مينمايد آنگاه درصورت رضايت كارفرما ازعملكرد و رفع نواقص احتمالي در دوره تضمين ‌، گواهي تحويل قطعي صادر و به امضاء طرفين ميرسد .

ماده 15- شرايط فورس ماژور

كليه تعاريف فورس ماژور در قوانين جمهوري اسلامي ايران براي اين قرارداد معتبر ميباشد .

ماده 16 – رعايت مقررات ايمني و فني

رعايت مقررات ايمني و فني الزامي است و بازرس مي بايست قبل از شروع بكار ،‌ آموزشهاي لازم ايمني و فني را به پرسنل تابعه خود تعليم داده و نسبت به استفاده و به كارگيري لوازم ايمني درحين انجام موضوع پيمان توسط بازرس و پرسنل استخدامي مشاراليه بايد قوياً اعمال نمايد .

ماده 17 – حل اختلاف و داوري

درصورت بروز هرگونه اختلاف در مفاد ، تفسير و يا اجراي قرارداد ، طرفين مكلفند بدوا موضوع را با رعايت اصل حسن نيت از طريق مذاكره في مابين حل و فصل نمايند. در غير اينصورت موضوع به داور يا داوران مرضي الطرفين ارجاع ميگردد.

ماده 18 – فسخ قرارداد و خاتمه پيمان

18-1 در صورت عدم توجه به اجراي مفـاد قرارداد و رعايت نكردن كيفيت كار و دستور العمل هـا و مشخصات فني پيمان و همچنين تاخير در بازرسي ها و موارد زير‌ كارفرما مي تواند يك طرفه قرارداد را فسخ و كليه ضرر و زيان ناشي از آن را از مطالبات و سپرده هاي بازرس بدون نياز به مراجعه به مراجع قضائي كسر و به نفع خود ضبط نمايد . همچنين كارفرما مي تواند بخش يا كل قرارداد را به تشخيص خود به شخصيت حقيقي و يا حقوقي ديگري واگذار و يا پس از اخطار كتبي با پيش بيني 15 روز مهلت قرارداد را يكجانبه فسخ نمايد.

18-2 درصورت عدم حضور پرسنل بازرس در محل كارگاه ساخت و عدم بازرسي قطعات

18-3 عدم تامين پرسنل متخصص به تعداد كافي طبق نظر كارفرما

18-4 عدم پيشرفت عمليات بازرسي طبق نظر كارفرما

18-5 تاخير در تحويل كار موضوع قرارداد

18-6 عدم اجراي مفاد قرارداد و دستورالعملهاي كارفرما

18-7 عدم ارائه گزارش و مدارك بازرسي به كارفرما

ماده 19 – قصورات بازرس

چنانچه بازرس در هر مرحله از اجراي عمليات موضوع قرارداد و يا موارد تعهدات خود قصور نمايد به گونه اي كه به موجب آن هزينه يا خسارتي به كارفرما تحميل گردد كارفرما محق است راسا و يا با استخدام بازرس ديگر در خصوص رفع موضوع اقدام نموده و كليه هزينه هاي تمام شده مذكور را باضافه 15 % ( بيست درصد ) بالاسري به حساب بازرس منظور و يا از مطالبات و تضامين بازرس كسر نمايد و بازرس در اين رابطه حق هيچگونه اعتراض و ادعائي را نخواهد داشت.

ماده 20 – نظارت

نظارت بر اجراي تعهداتي كه بازرس بر طبق مفاد اين پيمان و اسناد و مدارك پيوست آن تقبل نموده است به عهده كارفرما و نماينده وي و يا دستگاه نظارت و يا مديريت اجرا مستقر در سايت معرفي شده از سوي كارفرما خواهد بود بازرس مؤظف است كارها را بر طبق پيمان ، اصول فني و دستورات كارفرما يا نماينده قانوني وي و يا دستگاه نظارت ، طبق مشخصات ، اسناد و مدارك پيوست پيمان ، اجرا نمايد .

ماده 21 – نسخ قرارداد

اين قرارداد در سه نسخه و بيست و يك ماده تنظيم گرديده و از هر حيث تابع قوانين جمهوري اسلامي ايران بوده و هر نسخه به تنهائي حكم واحد را دارد و طرفين با امضاي خود آن را معتبر مينمايند .

بازرس فني كارفرما