پیوند ها
اهمیت مدیریت زمان و نقش موثر آن
در طول تاريخ تمدنها به زمان و ابعاد آن توجه داشتهاند و اين توجه در اين دوران
نيز وجود دارد و عباراتي مانند «وقت طلاست» گوياي اين توجه است. جوامع امروزي
جوامعي هستند كه در آنها تعداد ساعات كافي در طول روز وجود ندارد. فناوريهاي نو
محيطي فراهم آوردهاند كه تقريباً در مدت زمان كم ميتوان به خيلي از اطلاعات
دسترسي پيدا كرد و خيلي كارها را سريعتر و آسانتر انجام داد اما تمايل به سريعتر
انجام دادن كارها و بيشتر كار انجام دادن روز به روز بيشتر ميشود.
هر سازمانی برای رسیدن به اهداف خود و جهت دادن به فعالیت های کارکنان و در راستای هدف هایش به سرپرستی، نظارت و هماهنگی نیاز دارد. در تعریف مدیریت گفته می شود مجموعه ای از وظایف که رفتار و فعالیت سازمان را در مسیر هدف تنظیم تصحیح، تقویت و راهنمایی می کند.
همه سازمان های رسمی و چه غیررسمی برای استمرار و تداوم فعالیت خود به مدیریت نیاز دارند.
فقدان مدیریت، موجب ناهماهنگی، انحراف از هدف، اتلاف وقت و انرژی می شود و سازمان ها را به نابسامانی و از هم پاشیدگی می کشاند. بنابراین مهم ترین توصیه های مدیریتی تحت عنوان چند نکته در مدیریت در ذیل بیان می شود.
بسیاری از افراد ادعا می کنند که وقت آن ها به هدر نمی رود و از وقت خود به نحو مطلوب استفاده بهینه را می برند و ابراز می دارند که من خیلی سازماندهی شده کار می کنم، می دانم کجا می روم، چه کار می کنم و...
اگر شما واقعا و صادقانه جزو این دسته از افراد هستید باید بگوییم که در گروه اقلیتی جای گرفته اید.
خیلی از مردم نسبت به روزهای بدون بهره وری خود بی تفاوت هستند در حالی که همگی مایل هستند کارهای بسیاری را در یک روز انجام دهند ولی معلوم نیست کارهایمان چقدر ارزش داشته و بر چه اساسی اولویت بندی شده اند و چقدر وقت باید صرف آن ها کنیم. مثلا گاهی برای گرفتن یک جواب یا ارسال یک نامه یا درخواست کالا از انبار، بیش از اهمیت موضوع مورد نظر به پیگیری، تعارفات و حاشیه پردازی مشغول می شویم. همچنین در بسیاری از جلسات مسایل جنبی نظیر سیاست، تجارت، خانواده، اوضاع اجتماعی، اخبار سازمانی و ... بیش تر از موضوع یا دستور جلسه مورد بررسی و تبادل نظر قرار می گیرند.
موضوع «مدیریت زنان» سال هاست که ذهن افراد و صاحب نظران را به خود مشغول کرده و تاکنون دوره های آموزشی و همایش های زیادی در این ارتباط برگزار شده است اما آیا واقعا توانسته ایم بر زمان احاطه پیدا کنیم و آن را در کنترل خود داشته باشیم.
حقیقت آن است که ما باید خود را اداره کنیم نه زمان را، چرا که زمان اساسا اداره شدنی است و خواه ناخواه زمان می گذرد و این ما هستیم که باید از آن به خوبی استفاده کنیم.
به یک تعبیر «مدیریت زمانی» در واقع همان مدیریت بر خویشتن است و جالب است بدانید مهارت هایی که ما برای اداره کردن دیگران نیازمندیم، همان مهارت هایی است که برای اداره کردن خود نیازمندیم. توانایی و مهارت در برنامه ریزی، تفویض اختیار، سازماندهی رهبری و کنترل.
شناسایی عوامل موثر در اتلاف وقت: به طور اجمال می توان عوامل موثر در اتلاف وقت را به قرار زیر برشمرد: عدم تفویض اختیار، تماس ها و مکالمات زیاد تلفنی، جلسات بسیاری در سازمان، قبول و یا تحمیل بیش از حد مسوولیت و کار، آشفتگی و بی نظمی فردی و عدم تمرکز فکری، نداشتن کارکنان و همکاران شایشته و کارآمد، مسافرت ها و ماموریت های متعدد اداری، امور شخصی و گرفتاری خانوادگی، عدم برنامه ریزی مناسب، کار امور را به فرد افکندن.
همان گونه که مشاهده می شود موضوع «عدم تفویض اختیاری» شاید به عنوان مهم ترین عامل اتلاف وقت به ویژه برای مدیران عنوان شده است.
به راستی چرا شما بخشی از اختیارات خود را به دیگران واگذار نمی کنید؟ بد نیست در این قسمت مهم ترین دلایلی را که برای عدم تفویض اختیار برشمرده است ذکر کنیم:
۱) کارکنان هنوز کار بسیاری برای انجام دادن دارند و واگذاری و تفویض اختیار بیش تر آن ها معقولانه نیست.
۲) کارکنان توان انجام دادن برخی کارها را ندارند بنابراین نمی توان اختیاری به آن ها تفویض کرد.
۳) کارکنان نمی خواهند به آن ها تفویض اختیار شود.
۴) فرد مناسبی نیست که کارها و اختیارات به او واگذار شود.
۵) قدرت جسارت لازم در تفویض اختیار وجود ندارد.
۶) مدیران ترجیح می دهند برای حفظ شأن و شخصیت خود از تفویض اختیار پرهیز کنند.
۷) ممکن است تفویض اختیار نشانگر ضعف مدیر در سازمان تلقی شود.
اگر شما به عنوان خواننده این نوشتار، مدیر هستید ببینید که واقعا کدام موارد یا مواردی از هفت گزینه بالا شامل شما می شود. بعد کمی تامل کنید که چرا در چنین وضعیتی به سر می برید؛ تماس های تلفنی خارج از برنامه و ملاقات های بدون هماهنگی. بهتر است خود را طوری مقید و هدایت کنید که در کوتاه ترین زمان مکالمه یا ملاقات حرف خود را بزنید، شاید این توصیه در وهله اول سخت باشد.
ولی با این روش می توانید در وقت خود صرفه جویی کنید، چون در این صورت برای این که محبوب همه باشید ناگزیر هستید که کاملا در اختیار درددل ها، مشکلات، درخواست ها و... این و آن باشید و از انجام کارهای ضروری بازبمانید. یک چیز دیگر که معمولا کارکنان را رنج می دهد و ممکن است خود آن ها خیلی متوجه نباشند که روی اتلاف وقت آنان چه تاثیر مهمی دارد، موضوع شلوغ بودن و بهم ریختگی میز کار است.
آیا از این قبیل افراد هستید که دوست دارند میز شلوغ داشته باشند یا نه سعی می کنید هر پرونده، نامه و یا هر ارجاعی را به موقع و به نوبت اهمیت کنار دست خود قرار دهید و به آن رسیدگی کنید. این هم نکته بسیار بااهمیتی است که علاوه بر وقت، اعصاب و روان شما را هم تحت تاثیر قرار می دهد. یک راهنمای کلیدی؛ برای آن که بر زمان در اختیار احاطه داشته باشیم و بتوانیم آن را مدیریت کنیم باید هدف گذاری مناسبی داشته باشیم یعنی این که برای هر روز کاری خود اهداف را ترسیم کنیم. از سوی دیگر برای هدف گذاری موارد ذیل را در نظر بگیریم هدف باید روشن، قابل اندازه گیری، واقع بینانه قابل دسترس و محدوده زمانی معینی داشته باشد.
به مقالهی زیر که در مورد مدیریت زمان می باشد توجه بفرمایید:
نويسنده : مجید امیدوار
چكيده
استفاده مؤثر و اثربخش از زمان ضرورتي اجتناب ناپذير براي موفقيت در عرصه كار و
زندگي است. مديريت زمان شامل مجموعهاي از مهارتها براي كنترل كردن و استفاده بهتر
از زمان است. اين مقاله به تشريح مفاهيم و اصول مديريت زمان پرداخته و فنون و
ابزاري را براي مديريت زمان در محيط زندگي و كار ارائه ميكند.كليدواژه : مديريت
زمان
- مقدمه
راههاي مختلفي براي بيان درك ما از زمان وجود دارد. براي قرنها مردم از حركت ماه،
ساعت آفتابي، اذان، زنگ كليسا براي تنظيم برنامه زماني روزانه خود استفاده كردند
تا اينكه در قرن دوازدهم راهبان كاتوليك ساعتهايي را براي تنظيم فعاليتهاي خود
ساختند.
در طول تاريخ تمدنها به زمان و ابعاد آن توجه داشتهاند و اين توجه در اين دوران
نيز وجود دارد و عباراتي مانند «وقت طلاست» گوياي اين توجه است. جوامع امروزي
جوامعي هستند كه در آنها تعداد ساعات كافي در طول روز وجود ندارد. فناوريهاي نو
محيطي فراهم آوردهاند كه تقريباً در مدت زمان كم ميتوان به خيلي از اطلاعات
دسترسي پيدا كرد و خيلي كارها را سريعتر و آسانتر انجام داد اما تمايل به سريعتر
انجام دادن كارها و بيشتر كار انجام دادن روز به روز بيشتر ميشود.
اين رويكرد كه همواره با بشر همراه بوده است اين احساس را براي او به وجود آورده
است كه از زمان عقب ميماند و نميتواند از آن به صورت مؤثر بهره گيرد. تاريخ به
ما ميگويد كه مديريت ضعيف زمان يك مسئله قديمي است، مسئلهاي است كه فناوري آن را
به وجود نياورده است و آن را نميتواند حل كند. در شرايطي كه ابزار بيشتري براي
مديريت زمان در اختيار داريم و فرايندهاي اداري، كمتر درپيچ و تاب تشريفات اداري و
كاغذ بازي گم ميشوند، مديريت ضعيف زمان را كمتر ميتوان مخفي كرد. مديريت زمان
موضوعي است كه همه ما، چه در زندگي شخصي و چه در زندگي حرفهاي، نياز داريم با آن
روبرو شويم تا در زندگي موفق شويم.
در ادامه در مورد وجوه مختلف مديريت زمان صحبت ميكنيم. ابتدا نگاهي به اصول عمومي
مديريت زمان خواهيم داشت. توجه به اين اصول كمك ميكند كه درك بهتري از مفهوم
مديريت زمان داشته باشيم و پيشنهادهايي ارائه ميكند كه ميتوانيد آنها را در
حوزههاي مديريت زمان در زندگي خود به كار بريد. پس از ارائه رهنمودهاي عمومي، به
حوزههاي مديريت زمان به صورت دقيقتر خواهيم پرداخت. ابتدا راجع به مديريت زمان در
زندگي شخصي ميپردازيم و سپس مديريت زمان را در حوزه كسب و كار مدنظر قرار ميدهيم.
2- اصول عمومي مديريت زمان
مديريت زمان مجموعهاي از مهارتهاست كه شما را در استفاده مؤثر از زمان كمك
ميكنند. رهنمودهاي عمومي وجود دارند كه ميتوانند براي مديريت زمان در حوزههاي
متفاوت مانند خانه، مدرسه و كار استفاده شوند. در اين بخش، برخي از اين رهنمودها را
شرح ميدهيم. ابتدا دلايل استفاده نكردن مردم از مديريت زمان و مزاياي حاصل از
مديريت زمان را مورد بررسي قرار ميدهيم.
احتمالاً روشنترين دليل عدم استفاده از مديريت زمان اين است كه مردم نميدانند
مديريت زمان چيست. دليل دوم سستي و تنبلي است؛ بعضي از مردم فاقد هدف و انگيزش لازم
براي برنامهريزي مؤثر هستند. گروه سومي كه از مديريت زمان استفاده نميكنند آنهايي
هستند كه دوست دارند تحت فشار و تنگي وقت (دقيقه نود) و شرايط بحران كار كنند.
ممكن است در شرايطي استفاده نكردن از مديريت زمان توجيهپذير باشد اما مزاياي
استفاده موفق از مديريت زمان هر گونه دليل يا توجيه را رد مي كند. مديريت زمان كمك
ميكند كه تعيين كنيد كدام يك از كارهايي كه انجام ميدهيد مهمترين هستند. اين عمل
به شما اين امكان را ميدهد به برخي فعاليتها اولويت زيادي دهيد و برخي از
فعاليتها را حذف كنيد. همچنين مديريت زمان به شما كمك ميكند كه از طريق حذف
مزاحمتها و فعاليتهاي غيرضروري، مدت زماني كه واقعاً كار ميكنيد را افزايش دهيد.
يكي از وجوه رضايت بخش مديريت زمان كاهش استرس در زندگي است. كاهش سطح استرس موجب بهبود سلامت روحي و جسمي ميشود.
2-1- چگونه وقت خود را ميگذرانيد؟
وقتي تصميم گرفتيد كه از استراتژيهاي مديريت زمان استفاده كنيد، از همان زمان بايد
شروع كنيد. اولين قدم تحليل و بررسي روشي است كه در حال حاضر از وقت خود استفاده
ميكنيد. اين كار نبايد از طريق حافظه انجام شود. ممكن است شما اكثريت زمانهاي
بيكاري خود را به ياد نياوريد يا قادر نباشيد زمانهايي را كه صرف مكالمات طولاني
ميكنيد دقيقاً بياد آوريد. براي ثبت نحوه گذراندن وقت ميتوانيد از يك دفتر
يادداشت، دفتر گزارش فعاليت يا يك دفتر برنامهريزي با بخشهاي تفكيك شده به ساعت
براي رديابي فعاليتها استفاده كنيد. نه تنها آنچه كه در طول روز انجام ميدهيد بلكه
احساس خود (خسته، پرانرژي، عصباني، بيحال و ...) را ثبت كنيد. هر وقت كه فعاليت
خود را تغيير ميدهيد، نوع فعاليت و زمان شروع آن را ثبت كنيد.
پس از ثبت فعاليتها براي چندين روز، يادداشتها آماده براي تحليل هستند. خيلي از
فعاليتهاي ثبت شده در گزارش به صورت بارز ديده ميشوند چرا كه وقت زيادي صرف آنها
شده است. ديگر حوزه مهم در يادداشتها، فعاليتهاي غيرضروري است كه در طول روز
انجام دادهايد. وقتي اين فعاليتها به صورت جداگانه ديده شوند خيلي زمانبر نيستند
اما وقتي دستهبندي شوند، زمان كل آنها ممكن است قابل ملاحظه باشد. تحليل
فعاليتهايتان كه در گزارش ثبت شدهاند در قدم بعدي، يعني اولويتبندي فعاليتها، به
شما كمك خواهد كرد.
2-2- اولويتبندي فعاليتها
اولويتبندي يكي از مهمترين قدمهاي مديريت زمان است. اين عمل كمك ميكند كه موارد
زمانبر كه نه اوقات خوشي را ترتيب ميدهند و نه كمك ميكنند كه به اهداف خود دست
يابيد را حذف كنيد. اين مرحله بيشترين تغيير در جهت افزايش زمان را به دنبال دارد.
با تصميم گيري در خصوص فعاليتهايي كه بايد انجام دهيد و فعاليتهايي را كه بايد حذف
كنيد اولويتبندي را آغاز كنيد.
براي تصميمگيري در خصوص فعاليتهايي كه بايد انجام دهيد، فعاليتهايي را تعيين
كنيد كه از آنها لذت ميبريد و آنها را خوب انجام ميدهيد. خيلي مهم است كه هم از
نظر حرفهاي و هم از نظر شخصي از كاري كه انجام ميدهيد لذت ببريد. در گزارش خود
كارهايي كه از آنها لذت ميبريد و كارهايي كه براي شما خوشايند نيستند را مشخص
كنيد. اكثريت روز شما بايد صرف كارهايي شود كه از انجام آنها لذت ميبريد.
در حالي كه مهم است از انجام يك كار لذت ببريد، نيز مهم است كه آن را خوب انجام
دهيد. در تعيين اينكه چه كارهايي را انجام دهيد و چه كارهايي را تفويض كنيد، شناخت
نقاط قوت و ضعف شما حياتي است. تلاش نكنيد مسئوليتهايي بيش از آنچه ميتوانيد به
صورت معقول انجام دهيد را به عهده گيريد. بعد از تعيين كارهايي كه از آنها لذت
ميبريد و آنها را خوب انجام ميدهيد، شما آماده هستيد كه فعاليتهاي غيرضروري در
زندگي خود را دور بريزيد. تمام منابع موجود خود را پيدا كنيد و فعاليتهايي را كه
بيش از توان خود ميدانيد تفويض كنيد. بعد از اينكه فهرست كارهاي روزانه را به
ميزان قابل قبولي از مسئوليتها كاهش داديد، زمان برنامهريزي فرا ميرسد.
2-3- برنامهريزي
برنامهريزي در زندگي شخصي و حرفهاي متفاوت از هم انجام ميشوند. در برنامهريزي
شخصي، برنامهريزي از طريق هدفگذاري و ترسيم مسير دستيابي به اهداف انجام ميشود.
در برنامهريزي حرفهاي، برنامهريزي پروژهمحور است. برنامهريزي پروژه بايد از
طريق نرمافزارهاي برنامهريزي رسمي انجام شود.
روش برنامهريزي مناسب خود را انتخاب كنيد. از هر روش مانند انتخاب اهداف،
برنامهريزي رسمي يا غير رسمي كه استفاده كنيد چند نكته مهم را بايد به خاطر
بسپاريد. ابتدا انتظارات خود را برآورد كنيد. به ياد داشته باشيد تعداد ساعات
محدودي در يك روز وجود دارد. سعي نكنيد به نتايجي ماورأ قابليتهاي خود دست يابيد.
دوم، مدت زماني را صرف خود كنيد. براي اينكه به حداكثر عملكرد دست يابيد به زمان
خواب و استراحت كافي نياز داريد. اقدام به اين عمل سختتر از تصميم گرفتن براي
انجام آن است. هنگام برنامهريزي شما ميپنداريد كه به هيچ استراحتي نياز نداريد يا
ميتوانيد فقط چهار ساعت در روز بخوابيد. كار مداوم بدون استراحت سطح استرس را
افزايش داده و سطح عملكرد را كاهش ميدهد.
2-4- نكات سودمند براي بهبود كيفيت وقت
2-4-1- از مزاحمتها جلوگيري كنيد.
همواره پذيراي بازديدكنندگان نباشيد. بازديدكنندگان ميتوانند موجب به همريختگي
شوند كه در نهايت منجر به كاهش بهرهوري ميشود. با بستن در اتاق يا حذف ارتباط
بصري ميتوانيد به بازديدكننده بفهمانيد كه شما مشغول هستيد. هر روشي كه به كار
ميبريد به خاطر بسپاريد كه نبايد هر بازديدي را بپذيريد.
راه ديگر براي كاهش مزاحمتها جواب ندادن به تلفن است. تماسهاي تلفني ميتوانند
خيلي وقتگير باشند. تماسهاي تلفني قطار افكار را از حركت بازميدارند. تماسهاي
تلفني ممكن است شما را متعهد به انجام كارهايي كنند كه آمادگي آنها را نداريد. از
خاموش كردن زنگ تلفن نترسيد. وقتي كارتان تمام شد پيغامهاي دريافتي را چك كنيد.
2-4-2- كنترل كنيد
كارهايي را كه نياز داريد انجام دهيد ميدانيد. اين كار را در فهرست كارها يادداشت
كنيد. كارهاي فهرست را اولويتبندي كنيد. با انجام اين عمل، شما ميتوانيد روز خود
را كنترل كنيد. شما ابزاري داريد كه ميتوانيد از كارهاي غيرضروري جلوگيري كنيد يا
كارهاي جديد را اولويتبندي كنيد. پيروي از اين رهنمودها اين تضمين را به دنبال
دارد كه شما ابتدا مهمترين فعاليتها را انجام ميدهيد. همچنين شما ميدانيد كه چه
فعاليتهايي را انجام ندادهايد و ميتوانيد آنها را به فهرست كارهاي فردا اضافه
كنيد.
2-4-3- بر بهرهور بودن تأكيد كنيد نه مشغول بودن
تمركز بر بهرهوري كيفيت كار و عملكرد را افزايش ميدهد. تهيه يك فهرست اولويتبندي
شده از كارها به شما كمك ميكند كه بهرهور باشيد. تمركز بر انجام مهمترين كارها در
ابتدا، به شما كمك ميكند كه كار بيشتري انجام دهيد و آنها را سر وقت انجام دهيد.
2-4-4- سرعت خود را تنظيم كنيد
مهم است كه خود را براي ميزان ساعاتي كه كار ميكنيد تنظيم كنيد. از خود بپرسيد كه
با سرعتي كه كار ميكنيد ميتوانيد ادامه دهيد. خود را با تعداد ساعات زياد كار
خسته نكنيد. مديريت مؤثر زمان بايد اين امكان را فراهم آورد كه بتوانيد كارهاي مورد
نياز را انجام دهيد بدون اينكه نياز باشد تعداد ساعات زيادي را در دوره زماني
بزرگتر مشغول باشيد.
3- مديريت زمان شخصي
مديريت زمان شخصي بخش قابل ملاحظهاي از زمان روزانه را صرف ميكند. مهارتهاي
مديريت زمان شخصي در عمل داراي اشكالاتي هستند. اولويتبندي اهداف شخصي ميتواند
خيلي مشكل باشد زيرا بايد نسبت به فعاليتهاي اولويتدار، در دسته دوم از اهميت
قرار گيرند. اين بخش به شما كمك ميكند كه اهداف شخصي خود را اولويتبندي كنيد
بطوري كه در برنامه شما قرار گيرند. شما روش «فقط بگو نه» را ياد ميگيريد كه به
شما در سبك كردن زمانبندي كمك ميكند. اين بخش همچنين چگونگي ايجاد وقت براي
فرزندان و ديگر افراد مهم براي شما را مورد بررسي قرار ميدهد.
3-1- فقط بگو «نه»
در زندگي شخصي خود معمولاً با گفتن كلمه «نه» مشكل داريم. اين موضوع موجب بيشتر
تناقضات در وقت ما ميشود. به خاطر اكراه طبيعي در گفتن نه، اغلب احساس تعهد نسبت
به دوستان و خانواده خود داريم. آموزش به خود در استفاده از ابزار ارزشمند نه گفتن
در تشخيص اهميت اولويتهاي شخصي ضروري است.
چندين روش براي نه گفتن به صورت غيرمستقيم وجود دارد بطوري كه دوستان و خانواده خود
را نرنجانيد. يك ذهن خلاق معمولاً قادر خواهد بود از شرايطي كه با اولويت موجود وي
تناقض دارند خلاصي يابد. اما عذر و بهانه هميشه ضروري نيست. اشكالي ندارد كه با
افراد رو راست بود و واقعيت را گفت. به افرادي كه تقاضاي اختصاص وقت را از شما
دارند بگوييد كه شما مسئوليتهايي به عهده داريد كه امكان برآوردن تقاضاي آنها را
فراهم نميآورد. شما متعجب خواهيد شد كه ميبينيد كه به چه سادگي روش مستقيم
پذيرفته ميشود.
3-2- اهداف شخصي
3-2-1- هدفگذاري كنيد
وقتي بتوانيد به صورت مؤثرتر «نه» بگوييد، وقت بيشتري براي تخصيص در دستيابي به
اهداف شخصي خود داريد. اهداف، حوزه خيلي مهمي از مديريت زمان شخصي هستند. اهداف به
ما كمك ميكنند كه از طريق ايجاد كار براي ما و اجازه تمركز بر تلاشهايمان، زندگي
خود را سازماندهي كنيم. هنگام هدفگذاري خيلي مهم است آنها را واقعي و قابل دستيابي
تعريف كنيم. با تنظيم اهداف از پيش، به خود اجازه ميدهيد كه يك مسير استراتژيك به
سمت دستيابي به اهداف را برنامهريزي كنيد.
اهدافي تعريف كنيد كه به سادگي قابل دستيابي باشند. وقتي به اهداف تعريف شده
رسيديد، براي هدفي كه مشكلتر است اقدام كنيد. اين فرايند را ادامه دهيد تا اينجا
كه احساس كنيد كه اهداف شما نه آسان و نه دور از دسترس هستند. اين فرايند كند است
اما به شما كمك ميكند كه ياد بگيريد چگونه به صورت موفقيتآميز به اهداف خود دست
يابيد. نبايد انتظار داشته باشيد كه تمام انتظاراتتان يك شبه برآورده شوند چرا كه
يك فرايند تدريجي است.
3-2-2- اهداف خود را اولويتبندي كنيد
وقتي اهداف خود را تنظيم كرديد، بايد آنها را اولويتبندي كنيد. وقت گذاشتن و
اولويتبندي اهداف در مديريت زمان شخصي مؤثر حياتي است. خيلي از ما از اين مرحله
ميپريم اگر چه دوباره مجبور ميشويم كه برگرديم.
اهداف را به صورت روشن تعريف كنيد و مشخص كنيد كه آنها چه هستند و چه اهميتي دارند.
اهدافي كه اهميت كم دارند ميتوانند به تعويق بيافتند. اجازه دهيد اقلامي كه به
توجه بيشتر نياز دارند ابتدا انجام شوند. شما ميتوانيد يك فهرست از كارهايي كه
بايد انجام دهيد تهيه كنيد و به هر يك از اقلام به نسبت اهميت عددي اختصاص دهيد يا
اينكه فهرستي از اهداف اولويتبندي شده تهيه كنيد. پيتر دراكر ميگويد كه «انجام
دادن كارهاي درست مهمتر از انجام درست كارهاست».
اقتصاددان ايتاليايي، ويلفردو پارتو، قانوني در اولويتبندي دارد. قانون پارتو
ميگويد كه تقريباً 80 درصد نتيجه مورد نظر از بيست درصد تلاشهايي حاصل ميشود كه
انجام ميدهيم. براي اينكه كارهاي خود را به صورت مؤثر اولويتبندي كنيد، بايد بيست
درصد مهم را جدا كنيد. وقتي كارهاي مهم تعيين شدند شما ميتوانيد بر اقداماتي تمركز
كنيد كه بيشترين نتيجه مورد نظر را حاصل ميكنند. هنگام تحليل چگونگي گذراندن اوقات
خود (بخش 2-1) متوجه خواهيد شد كه خيلي از اوقات شما صرف كارهاي كوچك و ناچيز
ميشود. به همين دليل توان شما صرف حوزههاي اصلي و حياتي كه نيازمند تلاش بيشتر
هستند نميشود. قانون پارتو را براي اولويتبندي به كار بريد و خواهيد ديد كه زمان
و اهداف تحقق يافته شما بيشتر خواهند شد.
3-3- تعلل
وقتي زمان مناسب صرف هدفگذاري و اولويتبندي كرديد، ميتوانيد كارهاي مورد نياز هر
روز را تعيين كنيد. اگر كارها را در زمان موعد آنها انجام ندهيد غير مؤثر عمل
كردهايد. تعلل چيزي است كه اكثر ما با آن درگير هستيم. اغلب نميتوانيم به كل
نتيجه مورد نظر دست يابيم زيرا به خاطر تعلل استرس به ما چيره ميشود.
با تعداد زيادي از كارهاي انباشته شده بر روي هم، سخت است كه در انجام كارها تعلل
نكنيم؛ خصوصاً براي كارهاي بزرگتر كه به زمان بيشتر از آنچه كه شما داريد نياز
دارند.
وقتي با كار بزرگي روبرو ميشويد آن را به بخشهاي كوچكتر تقسيم كنيد. تقسيم كار به
كارهاي كوچكتر اين امكان را فراهم ميآورد كه اجزاء كوچكتر را بدون اضطراب انجام
دهيم. بزودي در خواهيد يافت كه با انجام كارهاي تقسيم شده، كل كار بزرگ انجام شده
است.
3-4- مزاحمت كمالگرايي
اصول مدیریت زمان وقت ساعت اولویت برنامه
نقش عامل انساني در پيروزي و شكست برنامهها و اهداف سازماني نقشي حياتي است. بنابراين بايد اساس كار را بر روي نيروي انساني آموزشديده، باتجربه، كارآمد متعهد و مخلص بنا نمود. نيروي انساني به عنوان مهمترين سرمايه در سازمانها تلقي ميگردد كه مديران جهت حفظ صيانت جايگاه اين سرمايه عظيم مسئوليتي سنگين بر عهده دارند.
مشاركت كاركنان
يكي از مهمترين وظايف هر مدير، حفظ كاركنان خود در حدي مطلوب و بهروز نمودن آنان ميباشد كه اين با ارتقاء علمي و اجرايي كاركنان به واسطه آموزش و بهبود وضعيت كاركنان تحقق مييابد.
يك مدير پس از معرفي كاركنان جهت آموزش دورههاي لازم و شناخت تواناييها و استعدادهاي آنان بايد با بهرهمندي از زمان، مكان و جايگاه مناسب، پرسنل توانمند را انتخاب نمايد، تا بتواند به وسيله آنان اهداف سازمان را به نتيجه مطلوب برساند.
مدير، با تفويض اختيار و مشورت كردن با كاركنان خود، آنان را در امور اجرايي دخيل مينمايد كه اين مشاركت باعث ايجاد انگيزه در ميان پرسنل شده و كارها به صورت منظم و دقيق و مطلوب پيشرفت ميكند.
مشاركت كاركنان به مدير اين امكان را ميدهد كه به راحتي از هوش، ذكاوت و تجربه كاري پرسنل خود استفاده مناسب را ببرد، تا كارها سريعتر انجام شود.
مدير مدرن بايد جهت رفع مشكلات سازماني از تفكرات و نظرات كاركنان خود به نحو احسن استفاده نمايد و در تصميمگيريها به نحوي عمل كند كه مشخص شود از نظرات آنان استفاده شده است. اين روش باعث ميگردد كاركنان خود را در انجام امور سهيم دانسته و كارها را با انگيزهاي بيشتر دنبال نمايند.
جاده های هوشمند با صفحات خورشیدی
پشتبام منازل و بخصوص مراكز تحقيقاتي رو به آسمان قرار گرفتهاند تا سهمي هرچند اندك، در توليد انرژيهاي پاك روي زمين داشته باشند، اما و در قالب ايدهاي جديد و بيسابقه تلاش شده است تا با تغييراتي در فناوري ساخت اين صفحات، از آنها در جادهها و خيابانها نيز استفاده شود.
اين ايده گرچه در ابتدا تا حد زيادي فانتزي و دور از دسترس به نظر ميرسيد، اما اكنون به واقعيت تبديل شده تا آنجا كه پيشبيني ميشود در دهه آينده در بسياري از كشورهاي جهان نسل جديدي از سيستم جاده و خيابانكشي تحت عنوان جادههاي خورشيدي به كار گرفته شود كه در آن صورت حتي تخمين زده ميشود كه تحولي بنيادين در طراحي و به كارگيري تابلوهاي كنار جاده و سيستمهاي هشداردهنده نيز ايجاد شود. جادههايي كه با تكيه بر اين ايده جديد ساخته ميشوند، نهتنها خورشيدي بوده و انرژي تابشي خورشيد را جذب ميكند، بلكه با تكيه بر سيستمي كاملا هوشمند نقش قابل توجهي در كمك به حفظ گونههاي جانوري و محيط زيست زمين خواهد داشت، اما چگونه؟
در اين راستا محققان شركتي در آمريكا موسوم بهSolar Roadways دست به كار شده و براي تحقق اين ايده و در عين حال تجاريسازي آن، وارد عمل شدهاند. آنها طراحي صفحات خورشيدي مخصوصي را آغاز كردهاند كه از قابليتهاي گوناگوني برخوردار است. اين صفحات ضمن آن كه بايد از توان بالايي در تحمل فشار ناشي از حركت خودروهاي سبك و سنگين برخوردار باشند، بايد حجم قابل توجهي از پرتوهاي خورشيدي را جذب و به انرژي الكتريكي تبديل كنند. در حقيقت اين دو خصوصيت اصلي به عنوان خطمشي اصلي دانشمندان در اين پروژه جديد دوستدار محيط زيست بوده است. در فناوري نويني كه محققان اين شركت روي آن كار ميكنند صفحات خورشيدي ويژهاي ساخته ميشود كه انرژي خورشيدي ذخيره شده در آن قابليت تبديل به انرژي الكتريكي و استفادههاي تجاري و مسكوني را دارد. تركيب اين صفحات با ساختار سنتي آسفالت مهمترين مانع جدي در برابر دانشمندان اين پروژه بوده است، اما نكته خيرهكننده اين است كه محققان توانستهاند فناوريLED را نيز با اين ايده درآميخته و نسل كاملا جديدي از جادهها را ارائه كنند. صفحات خورشيدي كه براي اين منظور ساخته ميشود دربرگيرندهLED هايي هستند كه همچون علائم هشداردهنده به كمك رانندگان ميآيند. اينLED ها در شب هنگام از كارايي بيشتري برخوردار هستند و اين زماني است كه با نمايش علائم هشداردهنده در كف جاده، راننده را از وضعيت پيش رو مطلع كرده و در عين حال ضريب خطاهاي وي را به هشدارهاي متناوبي كه نمايش ميدهد به حداقل ميرساند. استفاده تركيبي ازLED ها در اين فناوري نوين به نوعي موجب رنگآميزي ديجيتالي جادهها نيز ميشود و اين امكان را براي كارشناسان فراهم ميكند تا در هر نقطهاي كه نياز باشد، علائم هشداردهنده را به اطلاع رانندگان برسانند.
يكي ديگر از مزاياي اين فناوري نوين، توجه به حيات وحش اطراف جاده است. همه ساله شمار قابل توجهي از احشام وحشي در حالي كه از جادهها عبور ميكنند قرباني برخورد شديد با خودروهاي عبوري ميشوند. در صورت توسعه اين فناوري نوين، اين مشكل براي هميشه برطرف ميشود چون محققان با استفاده از حسگرهايي مخصوص اين صفحات را به گونهاي ساختهاند كه به راحتي احشام در حال عبور را تشخيص داده و در چنين حالتي علائم هشداردهندهاي را منتشر ميكند كه حتي در شبهنگام نيز به راحتي قابل رويت است، اما اين پايان جاهطلبي محققان در چنين پروژهاي نبوده است. آنها به دنبال ارائه فناورياي بودهاند كه سهم جاده در تصادفات رانندگي و تلفات جادهاي را به حداقل برساند. از اين رو در دل روكش اين آسفالت جديد المنتهاي حرارتي را جاسازي كردهاند كه در زمان بارندگي و احتمال ايجاد لايه يخ روي جاده، از هر گونه يخزدگي سطح آن جلوگيري ميكند. اين ايده در حالي در اين فناوري به واقعيت تبديل ميشود كه در فصول سرد سال ازجمله زمستان كه بارش برف و باران و احتمال يخزدگي معابر به طرز قابل توجهي افزايش پيدا ميكند، احتمال وقوع تصادفات مرگبار نيز بيشتر ميشود، اما با استفاده از اين فناوري نوين، رانندگي در زمستان بسيار دلپذيرتر از گذشته ميشود. كارشناسان بر اين باورند كه اين تلاش آغازي اميدواركننده براي تحقق ايده جادههاي هوشمند در آيندهاي نهچندان دور است. پيشبيني ميشود در آيندهاي نهچندان دور بسياري از جادهها و خيابانها در كشورهاي مختلف جهان به لطف استفاده از فناوريهايي همچونLED ها و حسگرهاي هوشمند به معابر تردد هوشمند تبديل شوند.
اما توسعه اين فناوري با اين هدف كه تصادفات و تلفات جادهاي به حداقل خود برسد بخشي از هدف اصلي محققان از انجام چنين تلاشهايي را تشكيل ميدهد. به عقيده آنها جايگزين ساختن آسفالت جادهها با اين صفحات خورشيدي جديد ميتواند گام جدي به سوي مقابله با تغييرات جوي و گرمتر شدن زمين باشد. در صورتي كه اين فناوري به سرعت توسعه پيدا كند، آنگاه نسل آتي خودروهاي سبك و سنگين برقي اين ميتوانند با تكيه بر برق توليد شده در اين جادهها به حركت خود ادامه دهند و در نتيجه حجم قابل توجهي از آلايندگيهاي ناشي از سوخته شدن سوختهاي فسيلي از بين ميرود.
يكي از مهمترين موانع در سر راه عموميسازي خودروهاي برقي، محدوديتهاي حركتي آنها بوده است. اين خودروها معمولا پس از يك يا 2 ساعت به شارژ مجدد نياز پيدا ميكنند كه اين مسأله بسياري از رانندگان را در استفاده اين خودروها دچار ترديد ميكند. اما با استفاده از جادههايي كه از اين صفحات خورشيدي ساخته ميشوند، خودروها را ميتوان به عنوان وسايل حمل و نقل مطمئن در مسافرتهاي طولانيمدت استفاده كرد. پيشبيني شده است براي جايگزين ساختن تمام جادههاي كشوري همچون آمريكا با اين صفحات جديد به 5 ميليارد صفحه خورشيدي 12 اينچ در 12 اينچ نياز است. اين رقم گرچه در نگاه نخستين بسيار بزرگ و تا حدودي دور از دسترس به نظر ميرسد، اما در صورت تحقق ميتوان به خوبي پيشبيني كرد كه حمل و نقل جادهاي با تحولي بنيادين همراه خواهد شد. به تازگي بودجه تحقيقاتي قابل توجهي از سوي دولت آمريكا در اختيار محققان اين شركت گذاشته شده است تا نمونههاي اوليه اين فناوري را توليد و در مناطق مختلف جادهاي مورد آزمايش قرار دهند.
گذشته از همه اين نكات، پيشبيني محققان بر اين است كه همپاي توسعه فناوري ساخت خودروهاي سبك و سنگين، بازنگري در فناوري طراحي و توليد پوششهاي جادهاي و خياباني نيز به يك بايد تبديل شده است. جادههايي كه به صورت كاملا هوشمندانه خود را از گزند يخزدگي مصون نگاه ميدارند و همچنين عبور حيوانات وحشي را از روي سطح خود تشخيص ميدهند، شروعي اميدواركننده براي تحقق اين «بايد» به شمار ميرود.
منبع: Gizmag -زهرا شفاعت
دربهاي اتوماتيک شيشه اي
اين درب ها عمدتاً نفر رو بوده و عملكرد اتوماتيک اين درب ها در بسياري از اماكن باعث تكريم ارباب رجوع گرديده و حس خوش آيندي در آنها به وجود مي آورد.در اين نوع دربها به علت استفاده از شيشه و فريم هاي آلومينيومي ويا استيل زيبا به طراحان و دكوراتورها اين امكان را ميدهد تا بتوانند از اين درب ها در ساختمان هاي مسكوني و اداري ،فروشگاه ها،اماكن عمومي،بيمارستان ها، هتل ها و غيره استفاده نمايند. استفاده از اين نوع درب ها به طور چشم گيري (تا 70%) از حدر رفتن انرژي سرمايشي و گرمايشي از ورودي ها جلو گيري مي كند و به علت استفاده از درزگيرهاي مويي و يا لاستيكي بين فريم ها مانع نفوذ گردو خاك، حشرا ت و صدا به داخل اماكن مي گردد.همچنين عدم وجود دستگيره در اين دربها و غير تماسي بودن آنها تاثير چشمگيري در جلوگيري از انتشار ويروسها ، ميكروبها و بيماريهاي واگيردار دارند.مصرف پايين انرژي،اصطحلاك پايين،سازگار با هر نوع دكراسيون،با حداقل ايجاد صدا، كنترل تردد و عبورو مرور افراد نيز از ديگر مزاياي استفاده از اين درب ها مي باشند.
اپراتور و مكانيسم اين دربها در هفت مدل درب اتوماتيک كشويي Sliding Automatic Doors ، درب اتوماتيک تلسكوپي ،Telescopic Automatic Doors،درب اتوماتيک منحني يا قوسي Curved Automatic Doors،درب اتوماتيک لولايي Swing Automatic Doors،درب اتوماتيک تاشو يا اتوبوسي Folding Automatic Doors كه عمدتاً به صورت دو طرفه ويا يك طرفه و درب اتوماتيک زاويه دار Angular Automatic Doors و درب اتوماتيک دوار Revolving Automatic Doors طراحي گرديده اند.
درب اتوماتيک كشويي
اين درب ها يكي از ساده ترين و پر مصرفترين نوع درب هاي اتوماتيک نفر رو مي باشند كه به علت حركت خطي و حداقل نياز به فضا موجب استفاده بهينه از فضاي موجود فروشگاه ها و اماكن عمومي مي گردند.در بيشتر ورودي ها اين درب ها معمولاً به صورت دولنگه ثابت و دو لنگه متحرك قابل اجرا مي باشند ولي در صورت نياز مي توان به صورت يك لنگه ثابت و يك لنگه متحرك و يا دو لنگه محرك بدون لنگه ثابت و تك لنگه متحرك بدون لنگه ثابت اجرا نمود.كه دو نمونه آخر بيشتر در مكانهايي كه امكان حركت درب ها بر روي ديوار امكان پذير باشد قابل ارائه مي باشند.با اين سيستم ميتوان ورودي هايي تا عرض دو متر و ارتفاع 2.5متر بازشوي مفيد ايجاد نمود. در اين دربهادر بيشتر مواقع از شيشه هاي 10 ميليمتري سكوريت شده استفاده مي گردد ولي در صورت نياز امكان به كارگيري از شيشه هاي دوجداره تا 20 ميليمتر نيز امكانپذير مي باشد.همچنين كاربران مي توانند نسبت به نياز خود درب را در وضعيت هاي اتوماتيك، دائم باز، دائم بسته، حالت زمستاني يا نيمه باز ،ورود ممنوع و يا خروج ممنوع تنظيم كنند.وهمچنين با نصب سيستم هاي كنترل تردد و يا ريموت كنترل و همچنين برنامه هاي زمانبندي در بعضي از اپراتورها كاربران را قادر به كنترل وردها و خروج ها مي سازد. وجود سيستم سنسورهاي ايمني خطي بين درب ها و كنترلرهاي هوشمند با قابليت ضد برخورد امنيت عابرين را در برابر برخورد احتمالي با دربها را تامين مي كنند.
درب اتوماتيک تلسکوپي
اين نوع درب ها بيشتر در ورودي هايي كه نياز به بازشوي بيشتري مي باشد مانند مراكز تجاري و بعضي از اماكن عمومي كه در آن واحد نفرات زيادي عبور مي كنند، پيشنهاد مي گردد.مكانيزم اين درب ها مانند دربهاي كشويي به صورت خطي مي باشد با اين تفاوت كه در اين دربها چهار لنگه متحرک به صورت تلسكوپي عمل باز شدن را انجام مي دهند و اين باعث افزايش 30 درصدي بازشو نسبت به مدلهاي كشوي دو لنگه مي گردد.توسط اين سيستم ميتوان وروديهايي تا عرض 3.5 متر و ارتفاع 2.5 متر ايجاد نمود اين دربها به صورت يك طرفه نيز قابل اجرا مي باشند.در اين دربها استفاده از شيشه هاي 10 ميليمتر و 20 ميليمتر امكانپذير مي باشد. انتخاب وضعيت هاي اتوماتيک،دائم باز،دائم بسته،حالت زمستاني يا نيمه باز ،ورود ممنوع و يا خروج ممنوع وهمچنين با نصب سيستم هاي كنترل تردد و يا ريموت كنترل و همچنين برنامه هاي زمانبندي در بعضي از اپراتورها براي كاربران امكانپذير مي باشد و انهارا را قادر به كنترل وردها و خروج ها مي سازد. وجود سيستم سنسورهاي ايمني خطي بين درب ها و كنترلرهاي هوشمند با قابليت ضد برخورد امنيت عابرين را در برابر برخورد احتمالي با دربها را تامين مي كنند.
درب اتوماتيک زاويه دار
اين نوع درب براي فروشگاه ها و اماكني كه بازشوي آنها در يكي از اضلاع آن باشد و يا در ورودي هاي معمولي براي داشتن تنوع در فرم ورودي و زيبايي خاص در معماري بنا ، طراحي گرديده است.حركت اين درب ها نيز به صورت خطي مي باشد ولي با اين تفاوت كه لنگه دربها باهم يك زاويه اي را تشكيل ميدهند كه اين زاويه ميتواند از 90 درجه الي 175 درجه متغير باشد.براي جلوگيري از برخورد درب ها با عابرين به علت زاويه دار بودن دربها امكان نصب سنسورهاي ايمني خطي وجود ندارد و از سنسورهاي مايكروويو خاص استفاده ميگرد كه هم عمل تشخيص حركت افراد را به عهده دارند و هم مانع برخورد دربها با افراد ميگردند.مدار كنترل اين درب ها نيز مانند مدل هاي پيشين كاملاً توسط كاربر و نصاب قابل برنامه ريزي و كنترل مي باشد و همچنين امكان نصب تسط شيشه هاي 10 ميلي متر و دوجداره امكان پذير مي باشد.
درب اتوماتيک منحني
درب هاي اتوماتيک منحني با طراحي زيبا و منحصر به فرد يكي از زيباترين نوع دربهاي اتوماتيک شيشه اي ميباشد كه با توجه به طراحي و معماري فضا به شكل نيم دايره ، دايره كامل و يا قوسي از يك دايره و كاملا سفارشي ساخته و اجرا ميگردد. استفاده از اين دربها در مكانهايي كه در معماري آنها از تركيبات منحني استفاده شده است زيبايي و هارموني دو چنداني را ايجان ميكند. همچنين با نصب اين دربها به صورت دايره كامل باعث ايجاد يك فضاي استوانه اي ميگردد كه اين فضا تبادل هواي داخل و بيرون را به حداقل رسانده و اثر قابل توجهي در جلوگيري از اتلاف انرژي و نفوذ گردو خاك و ديگر عوامل طبيعي به داخل ساختمان و همچنين عدم تداخل نفرات در هنگام ورود و خروج مي گردد.
درب اتوماتيک لولايي
دربهاي اتوماتيک بيشتر در مكانهايي به كار گرفته ميشوند كه به علت محدوديت در عرض امكان نصب ديگر دربهاي اتوماتيک وجود نداشته باشد. اپراتور اين دربها طوري طراحي گرديده كه نيازي به تعويض درب نبوده و تقريبا قابل نصب بر روي هر نوع درب لولايي ميباشند و توانايي باز و بسته كردن دربها را به داخل و خارج را دارند. همچنين ميتوان از اين سيستم به صورت يك لنگه و يا دو لنگه به كار گرفت. استفاده از اين دربها در مكانهاي پر تردد پيشنهاد نميگردد ولي براي محدود كردن تردد در مكانهاي خاص مانند اتاق مديريت، اتاق سرور ، اتاق عمل طلا فروشيها و غيره و تركيب آنها با سيستم هاي كنترل تردد سيستم كنترلي مناسبي را بوجود مي آورند.
درب اتوماتيک خروج اضطراري
اين نوع درب ها در مكانهايي پيشنهاد مي گردد كه در مواقع خواصي نياز است تا عرض كامل ورودي براي ورود و يا خروج مورد استفاده قرار گيرد. فريم اين درب ها طوري طراحي گرديده كه در مواقع اضطراري مانند اتش سوزي و غيره با فشار اندكي درب ها به پهلو جمع شده و كل عرض وردي را آزاد مي سازند.همچنين در مكانها يي مانند نمايشگاه هاي خودرو و پاركينگ ها كه عبور خودرو و نفر از يك ورودي صورت مي پذيرد ، با اين نوع فريم ها نصب درب اتوماتيک براي اين فضا ها امكان پذير ميگردد. همچنين نصب اين فريم ها بر روي انواع اپراتورهاي دربهاي كشويي امكان پذير مي باشد.
بام سبز ( ایجاد فضای سبز ( باغچه ) در پشت بامها )
وجود آشفتگی در زندگی شهری و صنعتی امروز ضرورت ایجاد آرامش را دو چندان می کند ، برای دستیابی به این مهم روشهای متعددی در پیش روی ما قرار دارد و تنها با باز کردن چشم سومی می توان بر این مقوله تسلط یافت . یکی از روشهای رسیدن به آرامش دسترسی به محیط طبیعی است ، متاسفانه امروزه با گسترش زندگی آپارتمانی رابطه انسان با طبیعت به میزان قابل توجه ای قطع شده است و انسان همواره در تلاش است تا این خلاء بزرگ را با کشاندن گوشه هایی از طبیعت به محل زندگی خود پر کند
رواج زندگی آپارتمان نشینی . آلودگی هوا . و اهمیت و ارتباط فضای سبز و.....درسلامت روحی و روانی جامعه . با پیش بینی هایی که قبل از ساخت ساختمانهای جدید میتوان پشت بام ساختمانها را بصورت باغچه و فضای سبز و چمن کاری و گل خانه اجرا نمود .
در کشورهای اروپایی و ...این کار صورت میگیرد . با پیش بینیهای مورد نیاز . میتوان ضمن کم کردن از بار مرده ساختمانها برای کف سازی و شیب بندی با چند لایه عایق بندی و تضمین نداشتن نشتی با ایجاد فضای سبز و گلخانه ارتباط خانواده ها با طبیعت را افزایش داد . مزیتهای دیگری میتواند داشته باشد از قبیل : می توان با سبزی کاری و....اشتغال خانگی برای خانمها ایجاد نمود . افزایش فضا ی سبز شهر و کم شدن آلودگی هوا . در تابستانها با وجود فضای سبز و گلخانه کولرها هم خنک و دلپذیر تری خواهند داشت و متعاقب آن مصرف برق و آب و خرابی کمتر کولرها را بهراه خواهد داشت . فضای سبز پشت بامها و افزایش سنت خانواده های ایران پرورش گل و ....میتواند نمادی از شهر سازی و هویت بخشی به شهر تهران باشد . و یقینا در صورت فعال شدن چنین کاری در هر محله ایی افرادی هم برای نگهداری و رسیدگی به گیاهان محلات مشغول بکار خواهند شد .
مقدمه: سیستم حرارتی گرمایش از کف که انتقال حرارت به صورت تشعشعی (تابشی) سهم زیادی در فرآیند گرمایشی آن دارد، درمقایسه با سایر سیستمهای حرارتی نه تنها در صرفه جویی و بهینه سازی مصرف انرژی بلکه در مقوله رفاه و آسایش ساکنان ساختمان ها دارای نقاط قوت بسیاری می باشد. در سالهای اخیر، سیستم گرمایشی از کف در کشورهای اروپائی و آمریکا بسیار متداول شده است و دلیل این گسترش روزافزون بهینه بودن مصرف انرژی، توزیع یکسان گرما در تمامی سطح و فضا و دوری از مشکلات موجود در سایر روش ها ، به عنوان مثال سیاه شدن دیوارها، گرفتگی و پوسیدگی لوله ها و… می باشد. استفاده از روش گرمایش از کف جهت گرمایش محل سکونت از دیرباز به طرق مختلف انجام می گرفته است. بطوریکه رومی ها زیر کف را کانال کشی کرده و هوای گرم را از آن عبور می دادند و کره ای ها دود حاصل از سوخت را قبل از اینکه از دودکش عبور کند از زیر کف انتقال می دادند. در سال 1940 نیز فردی بنام سام لویت برای این منظور لوله های آب گرم را در زیر کف قرار داد. درکشور ایران نیز درمناطق کوهستانی و سردسیر ازجمله آذربایجان این روش مورد استفاده قرار می گرفته، که بیشترین مورد استفاده آن درحمام ها بود.
به طور کلی سه نوع روش گرمایش از کف موجود است:
1. گرمایش با هوای گرم
2. گرمایش با جریان الکتریسیته
3. گرمایش با آب گرم
به دلیل اینکه هوا نمی تواند گرمای زیادی را درخود نگاه دارد روش هوای گرم در موارد مسکونی چندان به صرفه نیست و روش الکتریکی نیز فقط زمانی مقرون به صرفه است که قیمت انرژی الکتریکی کم باشد.درمقایسه با دو روش ذکر شده، سیستم گرمایش با آب گرم ( هیدرولیک) مقرون به صرفه تر و خوشایندتر می باشد. بدین خاطر سالهای متوالی در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته است.
روش گرمایش از کف به عنوان راحت ترین، سالم ترین وطبیعی ترین روش برای گرمایش شناخته شده است. همانطور که افراد دریک روز سرد زمستانی توسط تشعشع خورشید احساس گرما می نمایند دراین روش نیز گرما را بوسیله انتقال حرارت تشعشعی(تابشی) از کف دریافت می کنند و یقیناً احساس آسایش بیشتری خواهند نمود. در این سیستم گرمایشی معمولاً دمای آب گرم موجود در لوله های کف خواب بین 30 تا60 درجه سانتی گراد می باشد که درمقایسه با سایر روشهای موجود، که دمای آب بین 54 تا 71 درجه سانتی گراد است، 20 تا40 درصد در مصرف انرژی صرفه جوئی می شود. در ساختمان هائی که دارای سقف بلند می باشند استفاده از سیستم گرمایش از کف باعث کاهش مصرف انرژی و صرفه جوئی در مصرف سوخت می شود، به این خاطر که در سایر روشها (مانند رادیاتور و بخاری) هوای گرم در اثر کاهش چگالی سبک شده و به سمت سقف می رود و اولین جائی را که گرم می کند سقف می باشد (این موضوع به طور واضح درسمت چپ شکل زیر مشخص می باشد). به علت بالا بودن دمای هوا در کنار سقف میزان انتقال حرارت آن به سقف از هرجای دیگر بیشتر است و این عامل باعث اتلاف مقدار زیادی انرژی می شود.
در روش گرمایش از کف ابتدا قسمت پائین که مورد نیاز ساکنین است گرم می شود وهوا با دمای کمتری به سقف می رسد، که این یکی از مزایای اصلی این سیستم می باشد. یکی دیگر از مزایای استفاده از روش گرمایش از کف که امروزه بسیار مورد توجه واقع می شود آسایش و راحتی افراد می باشد، به طوریکه آسایش و راحتی فرد در محل سکونتش بدون اینکه از هر بابت دارای محدودیت باشد فراهم می شود. در نظر بگیرید که بدن شما در یک اتاق بگونه ای گرم شود که شما در هنگام استراحت هیچگونه هوای گرمی را استنشاق نکنید وتنفس شما بسیار ملایم صورت گیرد، این بهترین روش گرم کردن در یک آپارتمان و یا یک منطقه صنعتی است. همه اعضای بدن شما بخصوص پا که بیشترین فاصله را با قلب دارد همیشه گرم خواهد ماند و این برای انسان بسیار مطلوب خواهد بود.
همانگونه که قبلاً اشاره شد در گرمایش بوسیله رادیاتور یا بخاری دمای قسمت پائین اتاق سردتر از بالای آن می باشد که این حالت برای کودکان که دارای اندام کوچکی هستند ناخوشایند است، بطوریکه افزایش البسه آنها برای جلوگیری ازبیماری، آزادی کودکانه آنها را محدود می کند. سیستم گرمایش از کف برخلاف رادیاتور که هوای محل سکونت را به دلیل گرمای بیش ازحد خشک می کند،رطوبت را درحد متعادل نگه می دارد. همانطور که می دانید بیشتر افراد از کثیف شدن دیوارها و محیط زندگی در اثر استفاده ازمنابع گرمایی همچون بخاری و رادیاتور احساس نارضایتی می کنند. از آنجا که درسیستم گرمایش از کف جریان هوا به آرامی از پایین به بالا می باشد بنابراین دیوار ها پاکیزه می مانند. همین امر در مورد افرادی که دارای آلرژی (حساسیت) هستند بسیار مورد اهمیت است زیرا که محیط زندگی عاری ازهرگونه محرک خواهد شد. استفاده از این سیستم در مکانهایی همچون آشپزخانه و حمام که کف آنها معمولاً خیس و مرطوب است مناسب بوده و باعث خشک شدن کف می شود. مسئله مهم دیگر اینکه در این روش رطوبت زمین که دربعضی ازمنازل منجر به بروز بیماریهای مفصلی می شود ازبین رفته و باعث کاهش درد بیماران مبتلا به ناراحتی هایی از قبیل رماتیسم خواهد شد.
همچنین از رطوبت دیوارها و کپک زدن آن که شکل خوشایندی ندارد جلوگیری می شود و دیگر اینکه در این سیستم جایی برای رشد و تکثیر حشرات موزی وجود ندارد. یکی دیگر از فواید سیستم گرمایش از کف این است که دیگر فضای منزل یا محل کار توسط دستگاههای رادیاتور و بخاری اشغال نمی شود و به همین منظور آزادی بیشتری در تغییر دکوراسیون محل زندگی خواهید داشت. شاید به نظر آید که به هنگام نصب سیستم کف خواب دیگر نمی توانید پوشش مورد علاقه تان را برای کف انتخاب کنید! ولی این طور نیست. مطمئن باشید که شما می توانید برای پوشش کف منزل خود از هر نوع مصالحی ازجمله سنگ، سرامیک، کاشی پارکت چوب وفرش نیز استفاده کنید بدون اینکه تأثیری درگرمای مطلوب محیط شما بگذارد. یکی دیگر از مزایای استفاده از سیستم گرمایش از کف در روشهای ذوب برف می باشد بطوریکه از این روش برای ذوب یخ یا برف موجود در پیاده روها، لنگرگاههای بارگیری، جاده ها، ورودی ساختمانها و بیمارستانها، باند فرود هواپیما و زمینهای ورزشی از جمله زمین فوتبال وغیره که دسترسی آسان و سریع به محل الزامی است می توان استفاده کرد. بطوریکه این روش علاوه برکاهش هزینه های برف روبی و نمک پاشی، در حفظ ساختار موارد گفته شده بسیار موثر خواهد بود.
در حدود ۱۷۰۰ سال پیش در امپراتوری روم باستان سیستم گرمایش از کف بعنوان یک روش تامین حرارت مطلوب مورد استفاده واقع می گردید.
نمایی از اجرای سیستم گرمایش از کف
) آسایش و آرامش در بالاترین حد ممکن: درجه حرارت ثابت و دائمی درکلیه طول زمستان در نزدیکی کف ساختمان و در محلی که شما قرار دارید وجود خواهد داشت . این حالت بسیار دلپذیری است که محیط اطراف پا گرم بوده و هوای مورد تنفس گرمای زیادی نداشته باشد. پروفیل دمایی سیستم گرمایش کفی به پروفیل ایده آل بسیار نزدیک است، گرما به آرامی از کف به سمت سقف منتشر می شود، پای گرم و سر خنک، به سلامت کمک می کند.
۲) ثابت بودن حرارت: بعلت جرم بسیار پوشش کف ساختمان در صورت هر گونه قطع برق و یا عوامل دیگر که باعث توقف حرارت دهی مرکزی باشد ، مدت زمان سرد شدن آپارتمان بسیار طولانی تر از سایر روشها می باشد . در این سیستم ابتدا مدت زمانی طول می کشد تا کف زمین به درجه حرارت مطلوب برسد ، ولی پس از گرم شدن این حرارت به صورت باثبات تری در طول مدت زمستان مورد استفاده قرار خواهد گرفت .
۳) سبکی وزن ساختمان، افزایش ارتفاع اتاقها: بعلت استفاده از یکنوع لوله با سایز پائین و همچنین حذف عبور لوله های تاسیساتی از روی یکدیگر ( که عموما باعث بالا آمدن کف واحدها و پر کردن کف در زمان ساخت می شود ) ضخامت پوشش به مقدار زیادی کاهش می یابد. این امر ضمن کم کردن وزن ساختمان ( و در نتیجه استقامت بیشتر آن ) موجب افزایش ارتفاع سقف واحدها نیز می گردد.
۴) صرفه جویی در مصرف سوخت: بعلت تماس مستقیم افراد با منبع گرمایش درجه حرارت اتاق در درجات پائین تری تنظیم می گردد. این امر موجب صرفه جویی ۲۵الی ۴۰ درصد در مصرف سوخت خواهد شد .
۵) آزادی عمل در دکوراسیون داخل منزل: بعلت قرار گرفتن این سیستم در داخل کف زمین اثاثیه را میتوان در هر گوشه از ساختمان قرار داد . این امر بخصوص در واحدهای کوچکتر و اتاق خوابهای بافضای محدود ، ملموس تر خواهد بود .
۶) هوای پاکیزه تر و خشک نشدن هوا: در سیستم رادیاتوری ، عموما هوای اتاق خشک می شود . در بسیاری از موارد با قرار دادن کتری آب به روی رادیاتور سعی در افزایش رطوبت اتاق می شود . این مشکل در سیستم گرمایش کفی نمودی نخواهد داشت .
۷) تمیزی دیوارها و اثاثیه منزل: بعلت سیکل گردش هوای داغ در زمان استفاده از رادیاتور عموما دیوارهای بالای رادیاتور بمرور زمان سیاه شده و دوده را بخود جذب می نماید . در سیستم گرمایش کفی ویرسبو این مشکل برطرف شده و دیوارها وسایر لوازم در طول زمان سیاه نخواهد شد .
۸) افزایش ارزش منزل: استفاده از سیستم گرمایش کفی ویرسبو موجب افزایش ارزش منازل می شود اگر چه نصب این سیستم از لحاظ هزینه تفاوت چندانی باسیستم حرارت بتوسط رادیاتورهای مرغوب ندارد ، ارزش افزوده آن برای ساختمان بسیار بیشتر خواهد بود .
۹) استفاده از منابع حرارتی مختلف: سیستم گرمایش کفی ویرسبو می تواند از منابع مختلفی برای تامین گرمایش استفاده کند . موتور خانه ، پکیچ و حتی حرارت خورشیدی می توانند در این سیستم مورد استفاده قرار گیرند .
۱۰) خشک تر باقی ماندن زمینهای مرطوب و یا خیس: در صورت نصب سیستم گرمایش کفی ویرسبو در محلهای مانند آشپزخانه ، سرویسهای بهداشتی و زیر زمین ، در صورت خیس شدن کف این محلها بعلت شستشو بسرعت خشک خواهد شد .
سیستم کنترل دمای اتوماتیک بصورت مکانیک
در این سیستم با استفاده از نصب شیرآلات گرمایش کفی در داخل دیوار هر فضایگرمایشی، از طریق تنظیم ترموستات حرارتی نصب شده بر روی شیر گرمایش کفی داخل دیوار، دمای محیط مریوطه به صورت مکانیکی و اتوماتیک کنترل می گردد.در این روش داخل جعبه شیر گرمایشی، شیر تخلیه هوا نیز پیش بینی شده است.
▪ سیستم کنترل دمای اتوماتیک بصورت برقی
در این سیستم شیرهای برقی که به حس گرهای الکتریکی در هرمحیط به طورجداگانه وصل شده اند، فرمان قطع و وصل هرمدار حرارتی را دریافت نموده و عملیات تنظیم خودکار هر محیط را انجام می دهند.امکان دیگری همانند، دبی سنج و یا دماسنج نصب شده بر روی هر خروجی وورودی کلکتور امکان کنترل های مختلف و متنوعی را برای کاربر ممکن می سازد.سیستم اتوماتیک برقی پایپکس کاملترین روش کنترلی دمائی فضای گرمایش کفی می باشد.
● انواع منبع تامین کننده حرارتی ممکن جهت سیستم گرمایشی از کف:
سیستمهای گرمایش از کف همانند سیستم رادیاتور قابلیت اتصال به انواع منابع تامین کننده حرارتی را دارا میباشند. ولی با توجه به راندمان بالای گرمایش کفی دمای مورد نیاز به بیشتر از ۵۰ درجه نمیرسد. از طرف دیگر دمای مورد نیاز سیستم آبرسانی حد اقل ۶۰ درجه می باشد. در نتیجه در ساختمانی که از گرمایش کفی استفاده می کند نیاز به دو مدار با درجه حرارت متفاوت ضروری است که به روشهای ذیل ممکن می باشد:
ـ استفاده از پکیج
ـ استفاده از موتورخانه با ۲ دیگ کوچک
ـ استفاده از موتورخانه با یک دیگ و مبدل حرارتی
ـ استفاده از موتورخانه با یک دیگ و الکترو والو با مدار بای پاس
مدل سازی اتلاف گرمای سیستم گرمایش کف با استفاده از یک مدل دو بعدی متصل به زمین:
گزارش حاضر، یک مدل شبیه سازی دو بعدی از اتلاف گرما و حرارت را توسط یک ورقه روی پایه، برای سیستم حرارتی کفی، معرفی می کند. وظیفه این سیستم مدل سازی تأثیر آرایش و شکل کف پی ساختمان در کارایی سیستم گرمایش است. این مدل می تواند برای طراحی خانه های دارای پتانسیل مناسب برای سیستم حرارتی کف با توجه به اتلاف گرما از طریق شکل و ترکیب کف و پی ساختمان، استفاده شود.
بررسی ها نشان می دهد که برای یافتن میزان دقیق اتلاف گرما به زمین، مدل متحرک سیستم کف مهم است اما مهمتر از آن، تأثیر بسزایی است که پی ساختمان در اتلاف انرژی ساختمان ها که توسط سیستم حرارت کفی گرم می شوند، دارد. نتیجه این مدل سازی می تواند در طراحی خانه هایی با سیستم حرارتی کفی لحاظ گردد.
تاریخچه سیستم گرمایش کفی
سیستم گرمایش کفی در جهان جدید نمی باشد و بصورت بسیار ابتدایی و ساده مورد استفاده قرار می گرفته است .در واقع برای اولین بار گرمایش کفی در حدود 60 سال بعد از میلاد یعنی روم باستان مورد استفاده قرار گرفته است.
رومیان با سوزاندن چوب و ایجاد گازهای متشعل و عبور دادن این گازها از کانالهای هوایی موجود در کف ساختمان اقدام به گرم کردن کف منازل خود می کردند . این روش مدتهای مدیدی مورد استفاده قرار گرفته است.
هم اکنون نیز همین سیستم گرمایشی مورد استفاده قرار می گیرد با این تفاوت که نحوه عمل مقداری تغییر کرده است و بجای گاز داغ از آب گرم و بجای کانالها از لوله های مخصوص استفاده می کنند.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی هزینه نصب سیستم گرمایش کفی کاهش یافته است و با استفاده از لوله های PEX دیگر مشکلات مربوط به لوله های مسی وفلزی و پلی بوتیلن را نخواهیم داشت .
لوله های پلی بوتیلن (PB) مدتها در این روش مورد استفاده قرار می گرفت اما بدلیل وجود مشکلاتی مانند نشتی آب، کم کم جای خود را به لوله های جدید تر دادند .
امروزه لوله های پلیمری جدیدی بنام تجاری PEX که از جنس پلی اتیلن مشبک شده می باشند مورد استفاده قرار می گیرند. که مانند لوله های PB نصب آنها بسیار آسان خواهد بود اما بخاطر ساختار مشبک آن خواص بهتری از خود نشان می دهند و مشکلات لوله های پلی بوتلین را ندارند .
لوله های PEX برای اولین بار در سال 1971 توسط شرکت ویرسبوی سوئد تولید و به جهانیان عرضه شد . این لوله ها بعد از مدت کوتاهی توانستند جایگزین لوله های قبلی شوند. هم اکنون شرکت ویرسبو سوئد بزرگترین طراح و مجری سیستم گرمایش کفی در تمام جهان می باشد.
از سال 1990 تولید تولید این لوله در آمریکا آغاز شد و هم اکنون بیش از 50% از تمام سیستمهای گرمایش کفی بکار رفته در این کشور از لوله های PEX ویرسبو استفاده می کنند .
FHSim برای شبیه سازی گرمکن کف، بکار گرفته می شود. با استفاده از این برنامه، گرمکن کف، می تواند جزئیات به مصرف انرژی و اتلاف گرما به زمین را مشخص سازد. بعلت سیکل گردش هوای داغ در زمان استفاده از رادیاتور عموما دیوارهای بالای رادیاتور بمرور زمان سیاه شده و دوده را بخود جذب می نماید . در سیستم گرمایش کفی ویرسبو این مشکل برطرف شده و دیوارها وسایر لوازم در طول زمان سیاه نخواهد شد . PB نصب آنها بسیار آسان خواهد بود اما بخاطر ساختار مشبک آن خواص بهتری از خود نشان می دهند و مشکلات لوله های پلی بوتلین را ندارند . PEX دیگر مشکلات مربوط به لوله های مسی وفلزی و پلی بوتیلن را نخواهیم داشت .
لوله های پلی بوتیلن (PB) مدتها در این روش مورد استفاده قرار می گرفت اما بدلیل وجود مشکلاتی مانند نشتی آب، کم کم جای خود را به لوله های جدید تر دادند
فضای پشت بام ساختمان ها و استفاده کاربردی از آن
بام خانه ها بندرت به عنوان فضای کار بردی مورد توجه قرار گرفته اند با این حال واقعیت این است که این بام های خاکستری، درصد بالایی از کل مساحت شهری را می تواند در برگیرد و در کلان شهرهای معاصر، جایی که افزایش بهای زمین و کمبود فضای باز و سبز شهری خصوصا در مراکز شهر ها و مناطق پر تراکم، تبدیل به پدیده و چالش جهانی شده است، استفاده ی کاربردی از بام ها، می تواند به عنوان امکان بهره برداری بهینه از زمین های شهری قلمداد شود.
شروع استفاده ی کاربردی از فضای بام ها، به اواخر قرن نوزدهم و شروع قرن بیستم باز می گردد. با سرعت گرفتن ساخت و ساز شهری و بالا رفتن ارزش زمین های شهری در شهر های رو به رشدی چون نیویورک ایده ی استفاده کاربردی از فضای بام ها خصوصا در مراکز شهر، شکل گرفت. یکی از این کاربرد ها بام تاترهای روباز تابستانی بود. در سال ۱۸۸۲رادلف آرنسن موزیسین و رهبر ارکستر نیویورکی که رویای ساختن تاتر های احداث شده در باغها همانگونه که در اروپا و به خصوص پاریس آن سالها دیده می شد را برای شهر نیویورک در سر می پروراند، به این نتیجه رسید که چنین امکانی درمرکز شهر نیویورک به دلیل قیمت بالای زمین غیر ممکن است. ایده ی استفاده از فضای بام ساختمان ” تاتر برادوی”، آغازگر احداث باغی در این فضا شد و اولین نمایش تاتر بر روی بام آن اجرا شد. استفاده کاربردی از بام ها به این منظور، خیلی زود در نیویورک جای خود را باز ودر مدت کوتاهی تعداد آن رفته رفته افزایش یافت. با اختراع صنعت سینما و احداث سالن های تهویه دار در اوایل قرن بیستم، استفاده کاربردی از بام به عنوان فضای نمایشی رو باز و تابستانی به پایان خود نزدیک شد.
لوکوربوزیه معمار سرشناس فرانسوی از اولین مدافعان مدرن استفاده از بام یا بالکن به عنوان فضای سبز و کاربردی بود. او در سال ۱۹۵۲، در طبقه ی هفدهم مجتمعی در شهر مارسی، باغ-بامی به مساحت ۳۹۶۰ متر مربع برای ساکنین مجتمع طراحی کرد که در آن فضای بازی برای استفاده ی کودکان مدرسه ی ابتدایی مستقر در مجتمع، استخری کوچک، فضای ورزشی و تاتر رو باز برای بزرگسالان در نظر گرفته شده بود.
نمونه ی کاربردی دیگر، استفاده از فضای بام ساختمانی دولتی به عنوان فضای سبز عمومی به سال ۱۹۷۶ و شهر لیون باز می گردد، جایی که ۱۲۰۰۰ متر مربع بام، تبدیل به فضای سبز عمومی برای استفاده ی کارکنان و ساکنین محله شده است.
نمونه ی دیگر پارک۶۹۷ متر مربعی کراکر تراس بر روی بام ساختمان اداری هفت طبقه ای در سانفرانسیسکو می باشد. پارک مذبور در زمان ساخت مرکز تجاری مجاور آن بر روی بام ساختمان موجود بنا شده و راه یابی به آن برای عموم از داخل مرکز تجاری و همچنین از خیابان در نظر گرفته شده است.
زمانی که امکان استفاده و راه یابی عموم به فضای سبز بام ساختمانی دولتی یا عمومی به هر دلیل نباشد،از فضای سبز بام برای کارکنان یا مراجعین همان ساختمان می توان بهره برد.اواسط دهه هفتاد میلادی، ساختمان۳۳ طبقه ی بانکی در بوستون، ۱۶۷۲ متر مربع از بام طبقه سوم ساختمانش را برای استفاده کارکنان و مراجعین تبدیل به باغ ژاپنی کرده که راهیابی به آن از طریق کافه تریای طبقه ۴ صورت می گرفت.
در ساختمان هایی با کاربرد آموزشی چون مدارس، دبیرستان ها و دانشگاه ها، از بام ها میتوان به عنوان فضای باز آموزشی، کلاس های روباز و فضای سبز استفاده کرد. در صورت امکان طراحی و راهیابی از خیابان، در ساعات بلا استفاده و روز های تعطیل مدارس، فضای بام به عنوان فضای سبز محله می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در مدرسه بروک در تورنتو به کمک شاگردان، اولیا و مسئولین منطقه، بامی سبز بر روی بنای مدرسه احداث شد. نمونه ی دیگر مدرسه ی Josiah Quincyدر بوستون می باشد که تبدیل به کلاس روباز برای مطالعات علمی دانش آموزان گردیده است و بچه ها به کمک افراد سالمند محله، سبزیجات، صیفی جات، و پاره ای میوه های بوتهای چون توت فرنگی، گوجه فرنگی، طا لبی و غیره بر روی بام می کارند. از بام های سبز می توان در دانشگاه های تخصصی استفاده ی تحقیقاتی کرد. دپارتمان علوم بیولوژیک دانشگاه وین در اطریش برای تحقیقات خود انواع گل ها و گیاهان علفی را بر روی بام خود می کارد.
باغ-درمانی (درمان از طریق باغبانی و گلکاری) یکی از راه کار هایی است که سال هاست برای درمان و کمک به شرایط روحی بیماران و سالمندان از آن استفاده می شود. مراکز بهداشتی؛ درمانی چون بیمارستان ها، کلینیک ها و خانه های سالمندان می توانند استفاده از بام ها را در راستای فعالیت های بنا و به عنوان باغ-درمانی در برنامه ی خود قرار دهند. اولین نمونه های استفاده از بام به منظور باغ درمانی به سال ۱۹۰۳ و درمانگاه مسلولین پاریس باز می گردد، در سال ۱۹۹۵ بیمارستانی در برمرتون واشنگتن در فاز توسعه ی خود، فضایی سبز برای باغ درمانی و مدیتیشن بر روی بام در نظر گرفت و در آن از گیاهان دارویی به عنوان پوشش گیاهی استفاده کرد. دسترسی بیماران و مراجعه کنندگان به بام سبز این ساختمان از طریق سالن انتظار بوده، و دید دلنشینی برای اطاق بیماران به وجود آورده است.
از بام بعضی از بناها و در راستای کاربرد بنا می توان به عنوان فضای باز تجمع و گرد همایی ( آموزشی، تربیتی، تفریحی، نمایشگاه، جشن های موضوعی) استفاده کرد. نمونه ی این نوع استفاده ی کاربردی از بام رامی توان در طبقه ی ششم ساختمانی تجاری در لندن سال ۱۹۳۸مشاهده کرد. دسترسی به فضای بام از طریق خیابان مجاور و با آسانسور بوده واز آن در بهار و تابستان به عنوان فضای گردهمایی، رویداد های خاص و جشن های سالیانه استفاده می شده است. در سال ۱۹۷۸ و با بسته شدن مجموعه ی تجاری و تغییر کاربری آن به رستوران و کلوپ شبانه، فضای کاربردی بام نیز تغییر کرده، تبدیل به فضای رو باز رستوران و کلوپ شد.
استفاده کاربردی از بام هتل ها و رستوران ها نیز به عنوان فضای باز امری ناشناخته نیست. از بام چنین ساختمان هایی می توان در فصول مناسب برای فعالیت های فضای باز؛ جشن ها و مراسم ویژه، نمایشگاه ها، افتتاحیه ها، و غیره استفاده نمود. یکی از بهترین و قدیمی ترین نمونه های استفاده ی کاربردی از بام را درهتلی در برادوی در دهه بیست میلادی می توان مشاهده کرد. هتل آستور با ۵۰۰ اطاق، در ۹ طبقه، بر روی بام خود باغی به طول ۳۰۵ متر با سه خط گردشگاه طولی برای مشتریان داشت. نمونه ی معاصرتر آن هتل فیرمونت در سانفرانسیسکو است که در سال ۱۹۶۲ به بنای موجود خود، ۷۹۲ متر بام-باغ برای استفاده تفرجی مشتریان اضافه کرد. هتل بن اوانتور مونترال در طبقه هفدهم بنا، قسمتی از بام خود را به عنوان فضا ی سبزعمومی برای مشتریان هتل و رستوران، و قسمت هایی را به عنوان فضا ی سبز خصوصی برای اطاق ها در نظر گرفت.
استفاده ی کاربردی دیگری از فضای بام که ابعاد اجتماعی و اقتصادی بارزی دارد باغبانی و زراعت شهری است. با توجه به نایاب بودن فضا های باز شهری، ایده ی باغبانی شهری ایده ای دور از دسترس و لوکس به نظر می رسد. بام ها راه حل مناسبی برای دستیابی به این فعالیت می تواند باشد. استفاده از سبزیجات و سیفی جات ارگانیک، سالم و تازه ی کاشته شده بر روی بام ها، علاوه بر بعد سلامتی آن و حل گوشه ای از مشکلات مربوط به تغذیه وبهداشت، صرفه جویی در هزینه به خصوص برای اقشار کم در آمد، صرفه جویی در وقت را نیز به همراه دارد. باغبانی و نگهداری باغچه هایی بر روی بام از نظر سلامتی برای بدن و روح مفید بوده، جلوی استرس را می گیرد و می تواند جایگزین رابطه ی گمشده شهروندان شهر های بزرگ با طبیعت محسوب می شود. هتل ۲۰ طبقه ی فیر مونت واترفرنت در ونکوور در طبقه ی سوم خود بام سبزی احداث کرده که تامین کننده سبزیجات مورد نیاز رستوران هتل است. طبق ارقام ارائه شده از هزینه ی نگه داری سالیانه ی بام سبز این هتل ۱۶۰۰۰دلار و سود سالیانه حاصله از کاشت محصولات به ۲۵ تا ۳۰۰۰۰ دلار می رسد. از آن گذشته، اطاق های رو به بام سبز این هتل تا شبی ۸۰ دلار گران تر از دیگر اطاق های هتل می باشد.
با توجه به هزینه های بالای احداث و نگه داری بام سبز و با توجه به منافع بی شمار و ابعاد اجتماعی و اقتصادی بارز زراعت شهری، محققان و پژوهشگران سعی در شناسایی تکنیک های کم هزینه تری برای عملی کردن زراعت شهری بر روی بام ها داشته اند. یکی از این تکنیک ها، کشت آبی ساده شده می باشد که به دلیل کاشت در آب به جای خاک، با هزینه ای بسیار پایین قابل پیاده شدن بر روی هر پشت بامی است و گر چه تمام مزایای زیست محیطی تکنولوژی بام های سبز را در بر نمی گیرد با این حال به دلیل منافع بی شمار اقتصادی و اجتماعی آن به خصوص برای اقشار کم درآمد مورد توجه قرار گرفته و سیستم کشت آبی ساده شده بر روی بام ها، در کشور های مکزیک، کلمبیا، مراکش، سنگاپور و مونترال کانادا پیاده شده است.
و بالا خره بام سبزمی تواند فقط کاربرد زیبایی شناسی در منظر شهری را داشته باشد. نمونه ی آن باغ های پنجگانهای بر روی بام مرکز راکفلر نیویورک است که قابل دسترس نبوده و صرفا به دلیل ایجاد منظری دلنشین برای طبقات بالا تر و ساختمان های اطراف طراحی و احداث شده است.
معرفی گرایش های کارشناسی عمران
گرایش سازه
گرایش سازه یکی از مهمترین گرایش های رشته مهندسی عمران است، به این دلیل که اکثر زمینه های مهندسی عمران را پوشش می دهد.
کاربرد
مهندسی سازه در ارتباط با تحلیل و طراحی سازه ها "ساختمان، پل، سد و ..." می باشد. این گرایش دارای حوزه وسیعی است بنابراین موضوعات متنوعی را می توانید برای انجام پژوهش و پایان نامه انتخاب نمائید. موضوعاتی مانند:
- سازه های فولادی و مسائل مرتبط با آن ها
- سازه های بتن مسلح و مسائل مرتبط با آن ها
- سازه و زلزله
- روش های تحلیل سازه ها
و ....
دروس گرایش سازه در مقطع ارشد
تعداد واحدهای مقطع کارشناسی ارشد عمران در تمام گرایش ها 32 واحد است که شامل
24 واحد دروس تئوری و عملی
2 واحد سمینار
6 واحد پایان نامه است.
دروس اصلی گرایش سازه عبارتند از:
ریاضیات مهندسی پیشرفته، دینامیک سازه ها، تئوری الاستیسیته و پلاستیسیته و اجزاء محدود (finite elements)
همچنین تعدادی دروس اختیاری نیز باید بگذرانید، مانند سازه های فولادی پیشرفته، سازه های بتن آرمه پیشرفته، پایداری سازه ها و ...
لیست دروس مربوط به گرایش سازه را از لینک زیر دانلود کنید:
دروس و سرفصل های مصوب شورای عالی برنامه ریزی مربوط به گرایش سازه ()
پذیرش
گرایش سازه یکی از محبوب ترین گرایش های مهندسی عمران در مقطع ارشد است که دارای پذیرش بالایی است "در سال 87 بیش از 440 نفر". می توان گفت تقریبا تمام دانشگاه هایی که دارای مقطع کارشناسی ارشد عمران هستند، این گرایش را دارند. تمام دانشگاه ها مقطع ارشد خود را با گرایش سازه شروع می کنند.
جدول مربوط به پذیرش گرایش سازه در دانشگاه های مختلف را از لینک زیر دانلود کنید.
ظرفیت پذیرش گرایش سازه ()
بازار کار علیرغم اینکه این گرایش، پذیرش و در نتیجه فارغ التحصیل زیادی دارد، اما بازار کار خوبی دارد. چون این گرایش طیف وسیعی از کارهای عمرانی را تحت پوشش قرار می دهد. فارغ التحصیلان گرایش سازه می توانند در شرکت های مشاور به کار طراحی بپردازند، یا کار نظارت انجام دهند و یا به پیمانکاری روی آورند. همچنین امکان استخدام آن ها در وزارتخانه ها (راه و ترابری، مسکن و شهر سازی، نیرو و ...) ادارات دولتی نظیر (استانداری، شهرداری، اداره گاز و ...) و نیز شرکت های خصوصی وجود دارد.
ادامه تحصیل
امکان ادمه تحصیل در داخل کشور در مقاطع بالاتر (دکترا و فوق دکترا) وجود دارد.
نکته مهم: به دوستانی که تمایل به ادامه تحصیل در مقطع دکترا دارند، اکیدا توصیه می شود دانشگاهی را انتخاب کنند که دارای مقطع دکترا در آن گرایش یا گرایش مشابه هم باشد. چون اساتید معمولا دانشجویانی را به عنوان دانشجوی دکترا گزینش می کنند که از آن ها شناخت داشته باشند. بنابراین در صورتی که دانشگاه شما دارای مقطع دکترا هم باشد، شانس بیشتری برای قبولی در مقطع دکترا خواهید داشت
زلزله در مقطع دکترا در داخل کشور وجود دارد
شهر غالبا با یک ماشین یا با یک اندام زنده مقایسه شده است .هرچند که این مقایسه اکنون منتفی است. منتها این استعاره بیانگر ایده ای است که به موجب آن شهر یک نظام سازمان یافته، از یک ساختار کلی برخوردار است که به اجزایی )محله ها ( تقسیم شده است و وظایف خاصی را برعهده دارد این عناصر بنیادی زندگی شهری نتیجه تعامل کنشگران متفاوت و نهادهایی است که در تولید و در استفاده از آنها همکاری می کنند. اینها نخستین نشانه های شهر به عنوان محصول اجتماعی هستند.
ایده نقشه غالبا با ایده شهر شریک است. اما آیا می توان شکل و خط سیرهایش را تبیین کرد. نقشه بیانگر فازهای اجرا و سازمان شهرها است.
در بسیاری موارد برآمدگی زمین جهت گسترش شهری را هدایت کرده و از توسعه شهر در اراضی کوهستانی و در دشت های سیل خیز جلوگیری کرده است. نقشه های شهر با شیب های زمین و شکل دره ها انطباق پیدا می کند. اما نمونه های زیادی وجود دارد که نشان می دهند نقشه شهرها لزوما با پستی و بلندی های زمین هدایت نمی شود. به عنوان مثال نقشه شطرنجی سان فرانسیسکو به نظر می رسد با شیب ها انطباق نیافته است و یا بسیاری از شهرهای ژاپن در مناطقی ساخته شده اند که در معرض خطر زمین لرزه است .
در واقع بازنماهایی که جوامع از دشواری ها و از خطرات فیزیکی می سازند، یقینا وزن سنگینی دارند. به نظر دورکیم «این زمین نیست که انسان را تبیین می کند، بلکه این انسان است که زمین را تبیین می کند.» نقشه ها را می توان برحسب نظم های صوری قابل مشاهده متمایز کرد. با این وصف ، این نظم های صوری با علت های متفاوتی متناظرند. مثلا نقشه ای با ساختار مستطیل یا مربع با خیابان های عمود برهم ، سابقه تاریخی اش به کاستروم رومی و به شهرهای فونداسیون می رسد. نمونه آن را هم در شهرهای لوتی سور قرن 19 باز می یابیم و هم در شهرهایی مثل تول ، شیکاگو یا بوینس آیرس .
همین ملاحظات در مورد نقشه های مدور یا بیضوی نیز صدق می کند که نمونه های آن را در اروپای غربی پس از هجوم بربرها مشاهده می کنیم : صورت نوعی شهرهای سده های میانی که پیرامون یک قصر به صورت دایره های متحدالمرکز و راه های شعاعی توسعه یافته است . این نقشه های شعاعی متحدالمرکز رادر بسیاری از شهرهای اروپایی چون بروژ، وین و پاریس مشاهده می کنیم و بالاخره نقشه های مدرن با هندسه پیچیده هستند که در راستای عزمی زیبایی شناختی و کارکردی ساخته می شوند. نقشه پاریس بسیار مدیون مساعی بارون هوسان در فاصله سال های 1853 و 1870 است. احداث راه های استراتژیک محله های فقیر نشین پاریس را شکافته و بافت قدیمی شهر را تقسیم کرده است این راه ها با اتصال به ایستگاه های راه آهن از بروز مشکلات ترافیکی و حمل و نقل عمومی در آینده پیش گیری کرده اند. در بارسلون ، «آنسانچه » نقشه شطرنجی با برش های قطری که در 1859 برپایه طرح گسترش آلفونسوکردا طراحی شد، قصد داشت با بلوارهای کمربندی ، گسترش شهر را مهار کند.
باری، نقشه شهرها بیانگر یک جفت و جوری فضاهای باز و بسته ، ساخته شده و ساخته نشده ، عمومی وخصوصی است هرچند تفسیر نقشه شهرهای امروزی بسیار دشوار است ، چون این نقشه ها دستخوش توسعه عظیم حومه ها شده اند، و این مجموعه حومه های شهر راه های حمل و نقل ، زمین های محصور و راه های دسترسی به برخی از مکان ها )اداری ،فرهنگی ، اقتصادی ( برای جمعیت ایجاد کرده اند. خلاصه کلام ، به نظر موریس هالبواکس ، نقشه شهر بازتاب انتخاب های آگاهانه یا ناآگاهانه جامعه ای است که شهر را بنا می کند. جان کلام هالبواکس این است که شهر تجسم اراده جمعی است که گاهی ازنگاه تصمیم گیران درباه شهر پنهان می ماند.
توزیع مشاغل و مسکن
گوناگونی انواع مسکن و توزیع شان در شهر بارزترین نشانه های جدایی گروه های اجتماعی است . می گویند هر شهری در «محله های اعیان نشین »، «محله های فقیر نشین » و «محله های مشکل »اش را دارد و این اصطلاحات همان قدر که رایج اند، محل منازعه نیز هستند. برای نمونه یک شهر اروپایی را در نظر بگیریم. روی نقشه ای با مقیاس 250001 عموما با چشم غیر مسلح می توان بافت قدیمی مراکز شهر را با ساختاری متراکم و فشرده، مساکن مختلط و پراکنده تر از فضاهای پیرامون مرکز، منطقه خطوط و اشکال هندسی که نمایای مجتمع های مسکونی ارزان قیمت ساخته شده در دهه 60-1950 و بخش های خانه های شخصی ، ساخته شده در دهه 80-1970 که پیرامون یک طرح همگن و گسسته از باقی بافت شهر گرد آمده اند، مشاهده کرد. کمی دورتر، مناطق پیرامون شهری را می بینیم که در اطراف هسته های قدیم ده ایجاد شده اند و تعدادی «روستا شهری » که در شهر کار می کنند و در خانه های شخصی یا در مزارع نوسازی شده سکونت دارند، به آنها دلبسته اند. این هسته ها، وقتی که جاذبه هایشان مشاغل جدید را جذب می کند، به سرعت توسعه می یابند. این طرح نوعی ، البته خیلی ساده شده ، با انواع جمعیت های از لحاظ آماری شناخته شده متناظر است . در وهله اول ، هر نوع مسکن ، برحسب قیمت زمین و سیاست مسکن ، مشتریان متفاوتی دارد. اما متعاقبا سایر محافل اجتماعی می توانند این مسکن را تصاحب کنند.
در شهرهای اروپایی قیمت زمین شهری به نسبت دوری از مرکز شهر گرایش به کاهش دارد، البته در صورتی که شهر وظیفه مرکز قدرت و آبرومندی اش را به درستی ایفا کند)حضور ادارات مرکزی ، بانک های بزرگ ، مقر شرکت های بزرگ ( قیمت زمین شهری در حوالی ایستگاه های حمل و نقل و در مسیر خطوط تازه تاسیس مترو افزایش می یابد.
بنابراین ، غالبا دشوار است که در بخش هایی از شهر که قیمت زمین در آن جا گران است، مگر با مساعی خا دولت ، بتوان مساکن ارزان قیمت ساخت . از این رو، ساخت و ساز مسکن ارزان قیمت و صاحب خانه شدن قشرهای کم درآمد در جامعه تنها در بخش هایی که قیمت زمین شهری ارزان تر است ، امکان پذیر است. باری ، ارزش زمین های شهری با بازنمایی هایی که شهرنشینان از آن دارند رابطه تنگاتنگی دارد: دسترسی آسان ، حضور موسسات آبرومند، امکان تحصیل در «بهترین مدارس»، اما مسکن تنها عامل توزیع جمعیت در فضاهای شهری نیست . مکان یابی بنگاه های اقتصادی در این پویایی نقش مهمی ایفا می کند، زیرا خانوارها سعی دارند زمان ایاب و ذهاب روزانه شان را به حداقل برسانند. توزیع فعالیت های اقتصادی به راهبردهای بنگاه ها و به کیفیت فضاها بستگی دارد: در دسترس بودن نوعی نیروی انسانی ، استعدادهای توسعه یافته یک منطقه صنعتی، روش های توزیع و وسایل ارتباطی، امروزه از همان اهمیتی برخوردار است.
مشکلات عمده شهرهای جدید به لحاظ طراحی و ساخت و اجرا
زمان کوتاه برای شکل گیری هویت واقعی شهرها (برخی از شهرها در طول قرنها هویت یافته،به انسجام رسیده اند درحالیکه از طراحی ،اجرا و ساخت شهرهای جدید زمان چندانی نمی گذرد.
عدم ایجاد ارتباط متعادل و معقول بین کارکرد مسکونی این شهرها و اشتغال ،فرصتها و ظرفیتهای شغلی .لذا مهاجرتهای تناوبی و آونگی روزانه و حتی فصلی در پی دارد.
انتخاب مجموعه عناصر شهرسازی هم بخش اعظم موفقیت شهر را مشروط می کند.
ایجاد مصنوعی یک مرکز شهری (C.B.D) اگرچه آسان به نظر می رسد اما ایجاد قدرت جاذبه ای عملکردی در مقام اجرا امری بسیار مشکل می نماید.
کنترل دائمی قیمت اراضی و مسکن، بسیار دشوار است زیرا فعالیت دائمی بنگاهای مسکن، بورس بازی زمین، عملکرد نامتناسب سازمانها و ارگانها ... تعیین نرخ معین ارضی و مسکن را با معضلات بسیاری روبه رو می کند.
بافت و ترکیب سنتی –جنسی جمعیت نیز در کوتاه مدت چندان مطابق طرح های آزمایشی جمعیت پیش نخواهد رفت.
نسبت هویت با سیمای شهر
اهمیت «منظر شهری» به واسطه نقش آن در زیباسازی، هویت بخشی و روانسازی جریان زندگی در محیط شهری است.
دیر زمانی نیست كه «چشمانداز و منظر» به عنوان یك وجه پراهمیت از محیط زیست انسان مورد توجه قرار گرفته است. محققان از ویژگیهای تاریخی، فرهنگی و زیباشناختی به عنوان جنبههای اصلی و قابل توجه منظر یاد كردهاند. توجه به وجوه یاد شده در شهر، جلوهای از محیط زیست انسان را در بر میگیرد كه «منظر شهری» نامیده شده است.
امروزه، گسترش فضاهای مصنوع و بهبود كیفیت آنها و همچنین میل به زندگی وابسته به طبیعت و تاریخ، جنبههای متنوعی از «چشمانداز و منظره» را آفریدهاند كه هر یك موضوع و بستر حرفهای خاص قرار گرفتهاند. تحقیقات و انتشارات موجود نظریههای گوناگونی را به عنوان پشتوانههای اقدامات اجرایی در زمینه «چشمانداز» تبیین كردهاند. رشد فعالیتهای مربوط به «منظر» شاخههای فرعی آن از جمله «منظر شهری» را به عنوان زمینههای مختلف این كار معرفی كرده است.
اهمیت «منظر شهری» به واسطه نقش آن در زیباسازی، هویت بخشی و روانسازی جریان زندگی در محیط شهری است.
شهرهای امروزی، به دلایل گوناگون و اغلب اقتصادی از یافتن هویت بصری و تاریخی مطلوب بیبهره میمانند. در عین حال لازم است تا با توجه به زمینههای نظری و بنیادین مباحث «منظر شهری» از تبدیل شدن این مقوله به نوعی فعالیت تخیلی و بیمبنا جلوگیری به عمل آید چرا كه سیمای شهر، همه چیزی است كه از شهر «حس» میشود و به «دیده» میآید. تعاریف امروزی منظر، دایره شمول، آن را از محدوده «نظر» به همه آن چیزی كه از محیط دریافت میشود توسعه میدهد كه ویژگیهای صوتی، بو و بافت از جمله این موارد است.
منظر، جلوهای از واقعیت فضای زیست انسان است كه توسط استفاده كننده درك میشود و باید اذعان داشت به رغم در انزوا ماندن آن، مهمترین وجه محیطزیست است كه با انسان در ارتباطی روحانی به سر میبرد. آنچه یك «محیط» را خوب، دلباز، دلچسب، مطبوع، با صفا، زنده و با نشاط میسازد، همان است كه در بحثهای «منظر و چشمانداز» مورد توجه قرار گرفته است.
نمودهای هویت شهر
یک شهر چگونه صاحب هویت شناخته میشود؟ دانستیم كه هویت در مقوله شهر، معماری و هنر امری تشكیلی و دارای شدت و ضعف است. آنچه آن را به اصطلاح با هویت میخوانند، دارای مراتبی از اتصال به تاریخ و تحولات گذشته خود است كه عرف آن حد را با هویت میشناسد. در واقع، همیشه میتوان نشانههایی هر چند جزئی در ارتباط میان امر واقع با گذشته او پیدا كرد. اگر چه تبیین كمی این حد، فرآیندی پیچیده و كمسابقه است، لكن میتوان با حدی از تسامح و با تكیه بر عرف، مقولات با هویت و بیهویت (و در واقع با هویت قوی و ضعیف) را از یكدیگر تمیز داد.
ایجاد هویت به منزله تداعی خاطرات شهر سنتی ایران در منظر شهر جدید، اقدامی است كه منحصر به دخالت در سیمای محیط نمیشود. بلكه جنبههای ساختاری و برنامهریزی شهر را نیز دستخوش دگرگونی میكند كه تاثیرات آنها در مرحله بعد در منظر شهر به دیده میآیند، لكن همیشه میتوان در شهری كه ساخته شده، اقداماتی موضعی (و البته بر مبنای برنامهای حساب شده و پیش اندیشیده) به عمل آورد.
بر اساس آنچه گفته شد، شهر ا برای گریز از چهره ناشناخته و گم گشته امروزی در نخستین قدم نیازمند مطالعات فنی در زمینه منظر، جنبههای نظری هویت و نمودهای تاریخی آن است. قدم دیگر تجزیه و تحلیل سنت پربار گذشتگانمان در ساخت و پرداخت شهرهایشان است. باید ضابطههای منظرین شهر ایرانی را بشناسیم. زیباشناسی آن را درك كنیم. آنگاه با درك اهمیت خاصی كه مقوله سیمای شهر در هویتبخشی، مطبوعسازی و روانبخشی فضا دارد نسبت به طراحی نواحی خاص از شهر همت گماریم. تنوع زیاد موضوعات مربوط به مقوله منظر شهری و همچنین كثرت مسایل و نیازهای بهسازی شهر امروز ایجاب میكند تا بر اساس روشی نظامدار نسبت به انتخاب زمینههای كار و اولویتبندی آنها اقدام كرد.
منبع: وبلاگ مقالات فارسی شهرسازی - parandeysefid.blogfa.com
ساختار شبکه های ارتباطی در شهر
ساختار شبکه های ارتباطی به سه نوع تقسیم می شود:
الف) نوع شعاعی :در این نوع ،تمرکز در نقطه مرکزی قرار دارد و تمام خیابان ها به این مرکز ختم می شود و باعث می شود که خیابانها به صورت شعاع هایی در حول آن نقطه مرکزی افزایش یابند.
ب) نوع قطاعی :ساختار خیابان ها با در نظر گرفتن مساحتی از همه جهات بدون هیچ گونه محدودیتی قابلیت توسعه دارد .اغلب به منظور کوتاه کردن مسیر شکل توسعه دیاگونالی یا به صورت مورب می باشد .برای مسافت های طولانی امکانات زیادی در رابطه با نحوه کاربری آن وجود دارد.
ج) نوع دایره ای : ساختار متمرکز شده بر روی دایره ،فقط در زمان ارتباط به صورت شعاعی یا جهت کوتاه کردن مسیر قطاعی عمل می نماید.
همان طور که گفته شد ارتباط بین مرکز ها و نقاط اصلی یک مجموعه (شهر) توسط خیابان ها صورت می گیرد که به طور کلی به دو نوع تبدیل می شوند :
الف) ارتباط از طریق خیابان های کمربندی :
نکات مثبت :
- جهت ارتباط دادن به یک محیط مسکونی بزرگ قابل استفاده است.
- جهت بازیابی بسیار خوب است و راه های ورودی و خروجی با مسدود بودن یک بلوک توسط اتوبوس نیز قابل استفاده می باشد.
نکات منفی:
- قطع کردن راه های پیاده و ماشین رو؛
- بار زیاد بر روی قسمتی از ترافیک خارجی
- نا امنی در ترافیک به علت سرعت زیاد.
ب) ارتباط توسط خیابان های مستقیم:
نکات مثبت این خیابانها :
- جدا شدن دقیق راه های پیاده و اتوموبیل رو و ترافیک خارجی از محیط دور نگه داشته می شود .
- در زمانی که طراحی قسمتی از فضا مورد نظر باشد امکان کنترل و کاهش سرعت به منظور افزایش ضریب ایمنی وجود دارد.
نکات منفی:
- میزان ارتباطات محدود است (حداکثر طول خیابان های مستقیم 300 متر می باشد )به سختی جهت یابی می شود
- راه های ورودی و خروجی در زمانی که قسمتی از بلوکها مسدود می شوند ،مشکل می گردد و استفاده از خط اتوبوس ممکن نیست.
برش خیابان ها :
راه ها بر حسب ار ترافیکی به 6 دسته تقسیم می گردند که عبارتند از :
- راه های مستقل پیاده رو و عبور دوچرخه :
در طراحی این راه ها باید به موارد مختلفی توجه کرد که در زیر به تعدادی از آن ها اشاره شده است:
باید حداکثر فاصله راه پیاده بین پارکینگ و درب ورودی منزل 100 متر باشد.
باید حداکثر فاصله بین راه خروجی و ورودی منزل برای آمبولانس و تانکر نفت وغیره 5m باشد
طراحی راه ها برای فضاهای مسکونی تاثیر بسیاری بر روی افراد محیط مسکونی مورد نظر دارد.
- راه های ماشین رو در فضای مسکونی :
خیابان ها و راه های ماشین رو در محیط مسکونی ،معمولا از سنگ فرشهای مناسب ،قطعات بتنی یا موزایک ،مخلوطی از آسفالت یا آجر یا قطعات بتنی و سنگ های طبیعی ساخته می شود .این نوع راهها خود به سه نوع تبدیل می شوند:
- راه های ماشین رو در محیط مسکونی تک واحدی
- راه های ماشین رو در محیط منازل زنجیره ای
- راه های ماشین رو در محیط مسکونی در طبقات
راه های اتومبیل رو در محیط مسکونی دارای این خاصیت است که به علت اندازه های کوچکتر و تاسیسات ارتباطی محدودتر ،مخارج را کاهش می دهد و خواسته های مردم ساکن محیط را نیز برآورده می سازد.به پیاده ها و کودکان توجه خاصی مبذول می گردد و کلیه افراد به راحتی می توانند به مقاصد و منازل خود دسترسی داشته باشند.
خیابان های پخش کننده :
این خیابانها ،راه حلی برای مقابله با رفت و آمد ها با سرعت بسیار بالا و بروز نا امنی در ترافیک ،ارائه می دهند. وجود انحنا در طراحی این خیابانها و عقب نشینی و تعیین محل توقف اتومبیل ها موجب می شود که اتومبیل ها سرعت زیادی نداشته باشند .بنابراین ایمنی بیشتری در ترافیک و فضای بیشتری برای افراد پیاده به وجود آمده است .
خیابانهای پخش کننده اگرچه از نظر طراحی ،عرض پروفیل مساوی دارند اما از نظر رفت آمد یا قوسها و جرییات تفاوت زیادی ندارند ،زیرا در درجه اول به رفت آمد روان توجه شده است .توسعه ترافیک در درجه اول ،می تواند نه تنها برای اتومبیل ها در خیابانهای منتهی به محیط های مسکونی ،بلکه برای افراد پیاده نیز اشکالات زیادی را به وجود آورد که در زیر به چند نمونه آن اشره شده است :
1- درصد بالای خطر تصادف برای پیاده ها و کودکان به دلیل سرعت زیاد اتومبیلها
2- اشغال فضای زیاد خیابانها و پارکینگ ها
3- با آن که در طول روز ترافیک تراکم کمتری دارد ،استفاده از فضای خیابان برای بازی یا توقف به علت ناامنی امکان پذیر نیست
4- تکنیک های ترافیک و طراحی و نحوه کاربری و همچنین فضای مسکونی محدو گردیده است .
نسبت غلط به معنای واقعی عملکرد ترافیک و فضایی که به آن تعلق دارد ،از یک طرف و خواستهای مختلف فضاهای مسکونی و دیگر فضاها از طرف دیگر ،خطر های رفت آمد و غیر اقتصادی بودن طراحی خیابان ها را موجب می شود که برای این نواحی باید طراحی دیگری را نیز در نظر گرفت .
در تعیین آلترنتیو های مختلف برای انواع خیابانها و راه های ماشین رو در محیط مسکونی باید مشخصات زیر را در نظر گرفت :
الف) خیابانها با کاربری برای افراد پیاده و دوچرخه سوارها (ترافیک آرام) در مقابل خیابانهای اتومبیل رو رو شانس مساوی دارند و حتی در اولویت قرار می گیرند.
ب) به منظور تامین ایمنی ترافیک و کاهش آلودگی محیط زیست، رفت و آمد در چنین خیابانهایی که صرفا به خیابانهای پخش کننده محیط مسکونی محدود می گردد مقدار سرعت پایین می باشد و حتی در موقعی سرعت به صورت گام به گام و بسیار آهسته انجام می گیرد.
ج) به منظور جدا نمودن فضاهای ترافیک و کاربری های مختلف توسط پروفیل های عرضی ، می توان از کاربری توامان کل مجموعه استفاده کرد.
د) طراحی و بخش مسکن در محدوده خیابانها باید با تزئیناتی همراه باشد و از خطوط و قطعات جداکننده جهت بهبود جزییات ترکیب فضا صرف نظر گردد. راه های محلی در محیط های مسکونی که اتومبیل رو هستند برای ارتباط فضای مسکونی کوچک با حداکثر 50 واحد مسکونی قابل اجراست. خیابان هاب مراکز مسکونی نیز جهت ارتباط دادن فضای مسکونی بزرگتر با بار ترافیک برای حداکثر 100 اتومبیل ایجاد می گردد.
منبع: پژوهشکده معماری و شهرسازی - adonis.ghatre.com
مدرنترين شهرهای آسيا در کره جنوبی
كره جنوبی، کشوری در شرق آسيا بزرگترين طرح شهرسازی تکنولوژيک را تا سال 2020 به اتمام میرساند. اين طرح که شامل ايجاد سه شهر به نام های «گوانگيانگ»، «اينچون» و «بوسانيجينها» است، سبب ايجاد يک قطب اقتصادی در شمال شرق آسيا میشود که 5/1 ميليارد نفر جمعيت خواهد داشت (چهار برابر جمعيت اروپا). اين مجموعه میتواند 20 درصد از کالاهای مصرفی جهان را توليد کند. اين شهرها با استاندارد جهانی طراحی شده و میتوانند با ساير شهرهای پيشرفته دنيا رقابت کنند. حامی اصلی اين طرح دولت مرکزی کره جنوبی است که با ايجاد تسهيلات درصدد سرعت بخشيدن به اجرای آن است . از جمله اقدامات دولت در اين زمينه کاهش قيمت زمين و ماليات است. همچنين دولت با آسان کردن پروسههای اداری و موارد اخذ مجوز کمک شايانی به اين حرکت شهرسازی- اقتصادی کرده است.
کره جنوبی اميدوار است با شهرسازی بين المللی – تکنولوژيک، رشد اقتصادی خود را به حد مطلوبی برساند. البته اين کشور در آخرين آمارگيری اقتصادی رتبه دوازدهم جهان و سوم آسيا را دارد. با اين حال سردمداران اقتصادی اين کشور، رسيدن به رتبه نخست اقتصاد جهانی را در شهرسازی مدرن هدف اصلی خود دانسته و برای آن برنامهريزی کردهاند. ويژگی اين مجموعه در دومنظوره بودن آن است. که هم مسکونی است و هم تجاری. شهرهای پيشرفته در کره جنوبی ضمن دربرداشتن تمام امکانات زندگی برای شهروندان، از شرکتها و کمپانيهای داخلی و خارجی برای انجام فعاليتهای اقتصادی استقبال میکنند. زبان رسمی اين مناطق، کرهای و انگليسی است. زبان انگليسی از آن جهت در مناطق آزاد کره به رسميت شناخته شد که زبانی بينالمللی و تنها راه برقراری ارتباط اقتصادی- تجاری با کشورهای خارجی است. بنابراين با اين راهکار امکان جذب بيشتر سرمايهها و نيروی کار خارجی برای مناطق آزاد کرد فراهم میشود. از طرفی ديگر بودجه طرح شهرهای تکنولوژيک کره قرار است با بخشی از سرمايهگذاریهای خارجی تامين شود. پس ضرورت دوزبانه بودن آنها بيشتر احساس میشود. مدارس، بيمارستانها و مرکزهای خريد هم با سيستم دوزبانه اداره میشوند تا امکان اسکان شهروندان خارجی که هدف اصلی اين طرح است، مهيا شود. از دلايل اصلی شکلگيری اين ايده، قرار گرفتن کشور کره در همسايگی چين است. چين با جمعيتی بالغ ير یک ميليارد نفر، طی چندسال اخير توانسته بازار جهانی را به دست گيرد. همين مسئله اين کشور را در حوزه اقتصادی به رقيبی سرسخت برای همسايگان خود، در درجه اول، و سپس برای ساير کشورها تبديل کرده است بنابراين کشور کره برای کم کردن و در نهايت از بين بردن فاصله اقتصادی خود با چين، به چنين شهرسازی مدرنی روی آورده است.
منبع: وبلاگ معین بهرامپور - moein-omran.blogfa.com
در آغاز شهر سازی مدرن در ایران در طرح های شهری، مهندسی ترافیک به عنوان یکی از شاخه های مهم شهرسازی به لحاظ سهم معابر در کالبد شهر و نیاز به گسترش جمعیت شهرها و خصوصا تهران، با پدیده ی ظهور کلان شهرها در کشور عملا جمعیتی بیش از پیش بینی های طرح های جامع حصوصا در کلان شهر تهران را شاهد هستیم. پیچیدگی ترافیک تهران روز به روز گوی سبقت را از تحقیقات و مطالعات کارشناسان و دستاوردهای آن را می رباید و همواره جلوتر از راه حل های آنها حرکت می کند. مدیران شهری در تکاپوی حل مساله، تدابیر و سیاست های گوناگونی اتخاذ می کنند که غالبا به صورت مسکن های مقطعی، مدت زمانی بیماری را التیام می بخشد. معضل ترافیک تهران اگرچه ویژگی های خاص خود را داراست، لیکن در کلیت عام خود جدا از مسائل و ویژگی های ترافیک در دیگر کلان شهرهای جهان و خصوصا جهان سوم نیست.
استفاده از تجربیات موفق دیگر کشورها در زمینه ی ترافیک می تواند ریسک های ناشی از آزمون وخطای شیوه های مختلف را به حداقل کاهش دهد. بهبود شبکه حمل و نقل عمومی مدیران شهری با مطالعات دقیق و دستیابی به بانک اطلاعاتی قوی و به روز از کمیت و کیفیت سفرهای درون شهری و با توجه به الگوی انتخابی شهروندان برای سفرهای درون شهری که تابعی از زمان، هزینه و آسایش و راحتی سفر است باترسیم الگوی بهینه سفر سعی می کنند ترکیبی مطلوب از وسائل حمل و نقل را در تناسب با معابر شهری و تقاضای سفر به کار گیرند.احداث، گسترش یا تعریض و اصلاح معابر احداث خیابان ها و اتوبان های جدید شهری غالبا در افق طرح های ساختاری بلندمدت و میان مدت در امتداد رشد جمعیت و نیازهای ارتباطی گسترده جامعه ی شهری پیش بینی می شود و به موازات تحقق پیش بینی طرح های بالا دست در بعضی محورهای تردد که به سبب فراتر رفتن نیازها از پیش بینی ها، معابر شهر پاسخگوی مناسبی نیست. اقداماتی از قبیل گسترش، تعریض یا اصلاح معابر با تاکید بر حفظ هویت، منظر و در کل حفظ هماهنگی و توازن در ساختار منطقه ی شهری و مناطق مجاور انجام می پذیرد.
محدود کردن استفاده از اتومبیل هادر مقاطعی مدیریت شهر جهت روان کردن ترافیک مراکز عمده ی شهری، طرح های ویژه ای در معابرشهر را طراحی می کند که از جمله می توان طرح های محدوده ممنوعه در مراکز پرترافیک شهر و نوبت بندی اتومبیل ها برای ورود به شهر بر اساس شماره پلاک یا پرداخت حق استفادهاز بزرگراه ها و خیابان های پرتراکم را نام برد.
تغییر یا اصلاح قوانین کاربری اراضی اصولا در طرح های نوین شهری الگوی کاربری اراضی متناسب با شبکه حمل و نقل عمومی و در ارتباط با آن پیش بینی می شود. در خصوص ساماندهی کاربری های موجود شهری با هدف مدیریت تقاضای حمل و نقل درون شهری و کاهش سفرها، شیوه هایی چون عدم تمرکز خدمات و چند قطبی کردن مراکز عمده ی خدماتی شهر، انعطاف ساعت کار و...به کار می رود کنترل( محدودیت) مالکیت خودرو مدیریت کارآمد، تقاضای سفر از طریق مدیریت، مالکیت وسایل نقلیه و استفاده از آن از جمله سیاست های شهرهایی است که عمدتا به سبب مالکیت کنترل نشده ی سواری های شخصی و استفاده ازآنها دارای ترافیک سنگینی هستند. محدودیت مالکیت خودروها از طریق ابزارهای متنوع مالیاتی و دریافت مالیات های سنگین از دارندگان وسایل نقلیه ی شخصی و مالیات های تصاعدی سالانه راه ها انجام می پذیرد و شامل مالیات استفاده از خودروی شخصی در ساعات کاری هفته و نیز خیابان های مرکزی شهر می شود.
البته باید توجه داشت که در کنار این راهبرد، سیاست های مدیریت شهر علاوه بر عرضه خدمات و حملو نقل عمومی با کیفیت مناسب و راحت، اطلاع رسانی قوی و شفاف از مسایل ترافیک و بیان ضرورت اتخاذ سیاست فوق در جهت کنترل ترافیک و راحتی شهروندان است.
منبع: وبلاگ ناصر رایگانی - bastam.blogsky.com
شهر چیست ؟
شهر مجموعهای از تركیب عوامل طبیعی، اجتماعی و محیط های ساخته شده توسط انسان است كه در آن جمعیت ساكن متمركز شده است. جمعیت در این مجموعه به طور منظمی درآمده و آداب و رسومی را برای خود ابداع كرده است.
تعاریف مختلف شهری :1- تعریف عددی2- تعریف تاریخی3- تعریف حقوقی
1- تعریف عددی :
مركزی از اجتماع نفوس كه در نقطهای گرد آمده و تراكم و انبوهی جمعیت در آن از حد معینی پایین تر نباشد. بر این اساس در بیشتر کشورها، حد جمعیت شهر 2500 نفر است.
2- تعریف تاریخی :
برخی از علما معتقدند ، كه مراكزی كه از قدیم نام شهر به آن اطلاق شده است، به عنوان شهر شناخته می شوند.
3- تعریف حقوقی :
در دورههای گذشته، شهرها دارای امتیازاتی بودند، كه در روستاها نبود. مانند حق داشتن بازار و خدمات نظامی .
عوامل پیدایش شهرها
1- مازاد تولید محصولات كشاورزی
2- توسعه شبكه راهها و تمایل بشر به ایجاد یك زندگی دسته جمعی
3- توسعه مبادلات كالا و پیشرفت های تاریخی
4- عوامل طبیعی مانند وجود آب، مساعدت زمین و خاك
عوامل گسترش شهرها :
1- تحول در حمل و نقل و سرعت مبادلات .
2- پیدایش تخصص و تقسیم كار
3- ازدیاد جمعیت
4- توسعه مهاجرت ها
5- تمركز صنعت و مهاجرت
6- توسعه مراودات اقصادی
7- بالا رفتن سطح درآمد
8- تنوع در مشاغل
9- پیدایش و گسترش وسایل ارتباط جمعی
شهرسازی چیست ؟
مجموعه روشها و تدابیری كه متخصصین امور شهری بوسیله آن شهرها را بهتر می سازند به شهرسازی یا علم تنیسق شهرها شهرت دارد.
از دیدگاه دیگر ، شهرسازی عبارتست از مطالعه، طرح ریزی و توسعه شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی .
تاریخچه و خاستگاه شهرسازی :
1- لوكوربوزیه معتقد است : « آغاز شهرسازی معاصر به پایان قرن هفدهم، زیالی لوئی چهاردهم است و او را نخستین شهرساز دنیای غرب بعد از تمدن روم می داند »
2- زیگفرید معتقد است : «آغاز شهرسازی معاصر به سالهای آخرین قرن شانزدهم بر میگردد. یعنی – دوره پاپی سیكستوس پنجم – كه وی را اولین شهرساز مدرن می داند.
3- زیرلو معتقد است : «نظام جدید خانهسازی در حومهها كه امكان جرایی یك نفر از همسایهاش را میسر می سازد، ترجمان تجملی خانههای بشر اولیه است.
وظایف شهرسازی :
1- طرح و تنظیم نقشههای جدید
2- توزیع صحیح تأسیسات شهری و برنامهریزی جهت حمل و نقل شهری
3- بسط روابط اجتماعی و اقتصادی
4- ایجاد محیطهای راحت و سالم
5- كاستن از اثرات سوء زندگی شهری
شهرساز كیست ؟
در حقیقت شهرسازی یا طرح و برنامهریزی شهری عبارت از دو پدیده محیط و انسان هستند، كه در كنار هم جوامع زیستی را به وجود آورده اند.
شهرساز به ایجاد رابطهای منطقی بین انسان و محیط زیست مبادرت می كند.
امروزه متخصصین شهرسازی در زمینه مسائل شهرسازی، در دو رشته اصلی برنامهریزی شهری (Urban planning) و طرح ریزی شهر (Urban Design) ایفای نقش میپردازند.
منبع: وبلاگ اسماعیل محمدی - mohandesi-sakhteman.blogfa.com
آجرها و فراورده های رسی :
آجر رسی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی كه به وسیله بشر تولید شده است، می باشد. سنگ باوجود فراوانی و استقامت به راحتی در دسترس قرار نمیگیرد، این مصالح طبیعی فرم دلخواه را به آسانی به خود نمیگیرد و با صرف هزینه بسیار قطعات آن یكسان می گردند و در این حالت نیز دورریز زیادی از خود به جا می گذارد. در حالی كه گل حاصل از خاك رس كه منشا تهیه آجر است به راحتی شكل دلخواه را به خود می گیرد و محصولی همگن به دست میدهد.
از این رو می توان با قالب زدن گل و حرارت دادن آن مصالحی سخت، دارای مشخصات فیزیكی، مكانیكی و شیمیایی یكسان، متناسب با كاربرد، منطبق با فیزیك بدن انسان، با فرآیند تولید ساده، سریع و حمل ونقل آسان تولید كرد.
مصارف آجر :
به اعتقاد باستان شناسان، اولین بار آجر در سرزمین بین النهرین تهیه شده است. به هر صورت باید آجر پس پیدایش آتش و در نواحی كه معادن سنگ وجود نداشته اند اختراع شده باشد. نمونه های زیبا و باعظمت كاربرد آجر در معماری ایران باستان نماینده پیشرفت درخشان ایرانیان در تولید و مهندسی كاربرد این مصالح است. در این میان می توان از زیگورات چغازنبیل، ایوان مدائن، كاخ های فیروزآباد و لرستان در قبل از اسلا م و همین طور مساجد جامع اصفهان و یزد، گنبد كاووس و ارگ تبریز مربوط به دوران بعد از اسلا م نام برد.
رمز توانایی آجر در خلق شگفت انگیزترین ساختمان های تاریخ در تناسبات آن نهفته است. این ابعاد در طی زمان متحول شده و در حال حاضر با ساختار و توانایی بدن انسان هماهنگ شده است. ابعاد آجر به طریقی است كه به راحتی در یكدیگر قفل و بست می گردند. این خاصیت، كیفیت های مهندسی بی شماری از جمله در محل اتصال دو دیوار به یكدیگر به وجود میآورد. آجرها به كمك ملا ت به یكدیگر متصل می شوند و سطح یكنواختی را به وجود میآورند. این ابعاد متناسب باعث شده است كه این مصالح به منظور اجرای دهانه های وسیع به صورت قوس و طاق و گنبد كه از زمان قبل از ساسانیان در ایران رواج داشته است، كارآیی منحصر به فردی داشته باشد.
خواص آجر باعث شده است كه به عنوان مصالح پركننده دیوار و سقف از جمله پرمصرف ترین مصالح باشد. زیبایی آجر و الگوی حاصل از آجر چینی باعث شده است كه به صورت نما در داخل و خارج بنا مورد استفاده قرار گیرد و هویت خاصی به ساختمان ببخشد. استفاده از آجر به عنوان فرش كف و پلكان، فارغ از مقاومت مطلوب آن ویژگی های اقلیمی این مصالح كویری را بیشتر به نمایش می گذارد.
روش نوین امروزی، وسایل فنی زیاد و امكانات فراوانی را به دست معماران داده است كه با وجود مدرن بودن، وسیله ای برای شكفتن روح حساس و زیباشناس آنها است. البته تنها آجر وسیله شناخت این زیبایی روحی نیست و عناصر بسیاری نیز این عمل را به خوبی انجام می دهند ولی فرق بین آنها در این است كه آجر قابلیت ایفای هر منظوری را دارد و باوجود گذشت قرون متمادی هنوز مدرن است. یك ساختمان آجری جزئی از طبیعت است و همآوایی آن را نه تنها به هم نمی زند بلكه رنگ و فرم بدیعی نیز به آن می بخشد و با این وجود هیچ گاه كهنه نبوده و نیست و همراه با زمان پیش می رود. به هر حال یك ساختمان آجری همانند یك فرش دستباف، تركیب بدیعی از سلیقه های بی انتهای معماران هنرمند است.
بر طبق استاندارد شماره 7 ایران آجرهای مصرفی در نما باید دارای مشخصات زیر باشند:
- معایب ظاهری: آجرنما باید عاری از معایب ظاهری مانند ترك خوردگی، شوره زدگی، آلوئك و نظایر آن باشد.
- لبه های آجر: خط فصل مشترك سطوح آجرها باید مستقیم و زوایای تلا قی آنها قائمه و سطوح شان صاف باشد.
برچسب های مهم